ไช่ อิงเหวิน ลั่นแรงกดดันภายนอกไม่อาจหยุดยั้งไต้หวันจากการปฏิสัมพันธ์กับโลก หลังจีนขู่ตอบโต้ขั้นเด็ดขาด หากผู้นำไทเปพบกับเควิน แมคคาร์ธี ประธานสภาผู้แทนราษฎรสหรัฐฯ ระหว่างที่เธอเดินทางไปเยือนกัวเตมาลาและเบลิซ แต่จะแวะเปลี่ยนเครื่องที่อเมริกาทั้งขาไปและกลับ
จีนถือว่าไต้หวันเป็นดินแดนส่วนหนึ่งของตนมาแต่ไหนแต่ไร และภายใต้หลักการจีนเดียวนั้น ประเทศต่างๆ ย่อมไม่สามารถมีความสัมพันธ์อย่างเป็นทางการทั้งกับปักกิ่ง และไทเปพร้อมๆ กันได้
ปักกิ่งย้ำเตือนเจ้าหน้าที่อเมริกันหลายครั้งไม่ให้พบกับประธานาธิบดีไช่ เนื่องจากจะถือเป็นการสนับสนุนความต้องการของไต้หวันในการตั้งตนเป็นประเทศเอกราช
จีนได้เปิดซ้อมรบครั้งใหญ่โตรอบเกาะไต้หวันเมื่อเดือนสิงหาคมปีที่แล้ว หลังจากแนนซี เพโลซี ผู้เป็นประธานสภาผู้แทนราษฎรสหรัฐฯในขณะนั้นเยือนไทเป และสำหรับคราวนี้ กองทัพไต้หวันแถลงว่ากำลังจับตาความเคลื่อนไหวของจีนระหว่างที่ ไช่เดินทางไปต่างประเทศ
ไช่เดินทางออกจากไต้หวันในวันพุธ (29) มุ่งหน้ากัวเตมาลาและเบลิซเพื่อกระชับความสัมพันธ์ทางการทูต โดยขาไปจะแวะเปลี่ยนเครื่องที่นิวยอร์ก และขากลับแวะเปลี่ยนเครื่องที่ลอสแองเจลิส ซึ่งแมคคาร์ธีเผยว่า จะพบกับประธานาธิบดีไต้หวันที่แคลิฟอร์เนีย แม้ทางไทเปยังไม่ได้ยืนยันเรื่องนี้ก็ตาม
ประธานาธิบดีไต้หวันกล่าวขณะอยู่ที่ท่าอากาศนานาชาติไทเป เถาหยวน ของไต้หวันว่า แรงกดดันภายนอกจะไม่เป็นอุปสรรคต่อการตัดสินใจติดต่อกับโลกภายนอกของไต้หวัน ซึ่งเป็นการอ้างอิงถึงคำขู่ของจีน
ไช่ซึ่งมีกำหนดเดินทางถึงนิวยอร์กช่วงเช้าวันพุธสำทับว่า ไต้หวันสุขุมและเชื่อมั่น และจะไม่ยอมจำนนหรือยั่วยุ แต่จะยึดมั่นบนเส้นทางแห่งเสรีภาพและประชาธิปไตย และเดินทางไปทั่วโลก แม้ถนนสายนี้จะขรุขระ แต่ไต้หวันจะไม่โดดเดี่ยว
ก่อนที่ไช่จะออกเดินทางไม่นาน จู เฟิงเหลียน โฆษกสำนักงานกิจการไต้หวันของจีน แถลงว่า การแวะเปลี่ยนเครื่องที่อเมริกาของไช่ ไม่ใช่แค่การรอที่สนามบินหรือโรงแรม แต่ผู้นำไต้หวันมีนัดพบกับเจ้าหน้าที่และสมาชิกรัฐสภาสหรัฐฯ
จูเสริมว่า ถ้าไช่พบกับแมคคาร์ธีจะถือเป็นการยั่วยุที่ละเมิดหลักการจีนเดียว เป็นอันตรายต่ออธิปไตยและบูรณภาพแห่งดินแดน รวมทั้งทำลายสันติภาพและเสถียรภาพในช่องแคบไต้หวัน พร้อมสำทับว่า จีนคัดค้านการกระทำนี้อย่างจริงจัง และจะดำเนินมาตรการตอบโต้ขั้นเด็ดขาด
การเดินทางของไช่เกิดขึ้นขณะที่ความสัมพันธ์จีน-สหรัฐฯ ตกต่ำที่สุดนับจากที่วอชิงตันสถาปนาความสัมพันธ์ระดับปกติกับปักกิ่งในปี 1979 และยุติการยอมรับทางการทูตต่อไทเป
ไต้หวันถือเป็นประเด็นด้านดินแดนที่อ่อนไหวที่สุดของจีน และเป็นต้นเหตุความขัดแย้งสำคัญกับอเมริกาที่ยังพยายามคงความสัมพันธ์อย่างไม่เป็นทางการกับไต้หวันเอาไว้เช่นเดียวกับประเทศส่วนใหญ่ อย่างไรก็ตาม อเมริกายังมีกฎหมายซึ่งกำหนดให้รัฐบาลสหรัฐฯ ให้การสนับสนุนเพื่อให้ไทเปสามารถป้องกันตนเองได้อีกด้วย จึงเปิดช่องให้เกิดการขัดแย้งขึ้นมาได้ง่ายๆ
ด้านอเมริกากล่าวว่า การแวะเปลี่ยนเครื่องของประธานาธิบดีไต้หวันเป็นการดำเนินการปกติ ไม่มีเหตุผลที่จีนจะแสดงปฏิกิริยาเกินกว่าเหตุ เจ้าหน้าที่อาวุโสคนหนึ่งของอเมริกาซึ่งไม่มีการเปิดเผยนามแต่ออกมาแถลงกับสื่อมวลชนอย่างเปิดเผย ระบุว่า ในการแวะเปลี่ยนเครื่องครั้งก่อนๆ ไช่ได้ทำกิจกรรมหลายอย่าง ซึ่งรวมถึงการพบปะกับสมาชิกรัฐสภาสหรัฐฯ ชาวไต้หวันในอเมริกา และกลุ่มอื่นๆ ดังนั้น จึงไม่มีเหตุผลที่จีนจะใช้เรื่องนี้เป็นข้ออ้างในการดำเนินการก้าวร้าวหรือข่มขู่ไต้หวัน
บันทึกภายในของหน่วยงานความมั่นคงของไต้หวันระบุว่า การเดินทางของไช่ทำให้หน่วยงานต่างๆ ในไต้หวันกังวลว่า จีนอาจดำเนินการต่างๆ เช่น ปล่อยข้อมูลเท็จบนโซเชียลมีเดียเกี่ยวกับการเปลี่ยนเครื่องของไช่ในอเมริกา รวมทั้งตั้งข้อสังเกตว่า จีนเคยใช้แคมเปญขนาดใหญ่ ซึ่งรวมถึงการโจมตีทางไซเบอร์ต่อไต้หวันระหว่างการเยือนของเพโลซีเมื่อปีที่แล้ว โดยคาดว่า ปักกิ่งจะดำเนินการ “เปลี่ยนแปลงกระบวนการความคิด” ในเร็วๆ นี้
วันอาทิตย์ที่ผ่านมา (26) จีนสามารถอวดชัยชนะทางการทูตเหนือไต้หวันครั้งล่าสุด หลังจากฮอนดูรัสที่เคยภักดีต่อไต้หวัน หันมารับรองมีความสัมพันธ์ทางการทูตกับจีน ทำให้ปัจจุบันเหลือเพียง 13 ประเทศในโลกเท่านั้นที่ยังมีความสัมพันธ์อย่างเป็นทางการกับไทเป
(ที่มา : เอเอฟพี, รอยเตอร์)
