เอพี - กองกำลังตอลิบานปิดล้อมสนามบินคาบูล กันชาวอัฟกันส่วนใหญ่ที่หวังอพยพไม่ให้เข้าสู่สนามบิน ขณะที่อเมริกาและพันธมิตรเริ่มการอพยพระลอกสุดท้ายเพื่อยุติภารกิจสงคราม 2 ทศวรรษในอัฟกานิสถานภายในเส้นตายวันอังคาร (31 ส.ค.)
แม้พันธมิตรส่วนใหญ่ยุติเที่ยวบินอพยพแล้ว แต่อเมริกายังมีแผนดำเนินการต่อเนื่องตลอด 24 ชั่วโมงจนกว่าจะถึงเส้นตายดังกล่าว โดยระบุว่า สามารถอพยพประชาชนได้ 113,500 คนนับจากวันที่ 14 ที่ผ่านมา หรือหนึ่งวันก่อนคาบูลแตก และประธานาธิบดีโจ ไบเดน เตือนเมื่อวันเสาร์ (28 ส.ค.) ว่าได้รับแจ้งจากเหล่าผู้บัญชาการทหารว่า มีแนวโน้มสูงที่กลุ่มก่อการร้ายจะโจมตีอีกครั้งใน 24-36 ชั่วโมงข้างหน้า ขณะที่สถานทูตอเมริกันออกคำเตือนใหม่เมื่อเช้าวันอาทิตย์ (29 ส.ค.) ตามเวลาในคาบูล ให้พลเมืองอเมริกันทั้งหมดออกจากสนามบิน
บรรดาผู้นำตะวันตกยอมรับว่า ต้องทิ้งพลเมืองของตนบางส่วนและชาวอัฟกันจำนวนมากที่เคยทำงานให้ไว้ในอัฟกานิสถานต่อไป แต่ยืนยันว่า จะพยายามเจรจาให้ตอลิบานอนุญาตให้คนเหล่านั้นได้เดินทางออกนอกประเทศหลังเส้นตายวันอังคาร
เมื่อวันเสาร์ ซาบิฮุลเลาะห์ มูจาฮิด โฆษกตอลิบาน อ้างว่า กองกำลังตอลิบานได้เข้าประจำการบางจุดในสนามบินแล้ว และพร้อมควบคุมสนามบินอย่างราบรื่นและสันติหลังจากอเมริกาถอนทหารออกไปหมด อย่างไรก็ตาม จอห์น เคอร์บี โฆษกเพนตากอนปฏิเสธคำกล่าวอ้างดังกล่าว
ตอลิบานเพิ่มกำลังนอกสนามบินคาบูลหลังสมาชิกกลุ่มรัฐอิสลาม (ไอเอส) ก่อเหตุระเบิดฆ่าตัวตายเมื่อวันพฤหัสบดี (26 ส.ค.) ทำให้มีชาวอัฟกันเสียชีวิตอย่างน้อย 169 คน และทหารอเมริกัน 13 คน
ตอลิบานยังเพิ่มจุดตรวจบนถนนที่มุ่งหน้าสู่สนามบิน บางแห่งดำเนินการโดยนักรบนอกเครื่องแบบพร้อมรถฮัมวี และกล้องมองกลางคืนที่ยึดได้จากกองกำลังรักษาความปลอดภัยอัฟกานิสถาน ขณะที่บริเวณที่เคยมีฝูงชนแออัดยัดเยียดรอเข้าสู่สนามบินตลอดสองสัปดาห์ที่ผ่านมาขณะนี้ว่างเปล่าเป็นส่วนใหญ่
เคอร์บียังยืนยันเมื่อวันเสาร์ว่า ชาวอัฟกันที่ทำงานให้กองกำลังอเมริกันยังคงได้รับอนุญาตให้เข้าสู่สนามบิน
จากข้อมูลของกระทรวงต่างประเทศสหรัฐฯ มีชาวอเมริกันอย่างน้อย 5,400 คน อพยพออกจากอัฟกานิสถานอย่างปลอดภัยนับจากวันที่ 14 สิงหาคม และจำนวนชาวอเมริกันที่รอการอพยพขณะนี้ที่ยืนยันได้ยังมีอีก 350 คน
ไบเดน ประกาศว่า จะปฏิบัติตามเส้นตายการถอนทหารที่ให้ไว้ภายในวันอังคาร ขณะที่ตอลิบานยืนกรานไม่ต่อเวลาให้ พร้อมเรียกร้องให้ชาวอัฟกันอยู่ในประเทศต่อไป โดยให้สัญญาอภัยโทษแม้แต่ฝ่ายตรงข้าม รวมทั้งยังบอกว่า สายการบินพาณิชย์จะกลับมาให้บริการภายหลังอเมริกาถอนกำลังไปหมด ทว่า ยังไม่ชัดเจนว่าสายการบินแห่งใดจะยินดีกลับมาให้บริการ
ขณะที่เส้นตายใกล้เข้ามาและตอลิบานควบคุมพื้นที่เกือบทั่วประเทศ ประชาชนหลายร้อยคน ซึ่งรวมถึงข้าราชการพลเรือน พากันไปชุมนุมหน้าธนาคารแห่งหนึ่ง และประชาชนจำนวนมากเข้าคิวยาวเหยียดที่ตู้เอทีเอ็มหลายแห่ง
คนเหล่านั้นเผยว่า ไม่ได้เงินเดือนมา 3-6 เดือนและถอนเงินไม่ได้ ขณะที่ตู้เอทีเอ็มจำกัดให้ถอนคนละราว 200 ดอลลาร์ต่อวัน และเมื่อวันเสาร์ ธนาคารกลางสั่งให้แบงก์พาณิชย์เปิดทำการและอนุญาตให้ลูกค้าถอนเงินสัปดาห์ละ 200 ดอลลาร์ โดยระบุว่า เป็นมาตรการชั่วคราว
วิกฤตเศรษฐกิจที่เรื้อรังมาตั้งแต่รัฐบาลชุดที่แล้วอาจเป็นเครื่องมือต่อรองของตะวันตกเพื่อบีบให้ตอลิบานจัดตั้งรัฐบาลที่เป็นกลางและรวมคนจากทุกกลุ่ม รวมทั้งยอมให้ประชาชนเดินทางออกนอกประเทศได้ตามความต้องการหลังจากวันอังคาร
ทั้งนี้ งบประมาณ 75% ของอัฟกานิสถานชุดที่แล้วมาจากความช่วยเหลือของนานาชาติ และตอลิบานประกาศว่า ต้องการสร้างความสัมพันธ์ที่ดีกับนานาชาติ พร้อมให้สัญญาจะจัดตั้งรัฐบาลที่เป็นมิตรมากกว่าเมื่อครั้งปกครองอัฟกานิสถานก่อนปี 2001 ทว่า ชาวอัฟกันมากมายต่างไม่วางใจ
ตอลิบานยังไม่สามารถเข้าถึงทุนสำรองส่วนใหญ่ของธนาคารกลางมูลค่า 9,000 ล้านดอลลาร์ ซึ่งธนาคารกลางของอเมริกาสาขานิวยอร์กเก็บรักษาไว้เป็นส่วนใหญ่ ขณะที่กองทุนการเงินระหว่างประเทศ (ไอเอ็มเอฟ) ระงับการโอนเงินช่วยเหลือ 450 ล้านดอลลาร์ ซึ่งถ้าไม่มีเงินดอลลาร์อัดฉีด ค่าเงินอัฟกานิสถานอาจล่มและทำให้ราคาสินค้าพื้นฐานแพงขึ้น
อเมริกาและพันธมิตรเผยว่า จะยังคงให้ความช่วยเหลือด้านมนุษยธรรมผ่านสหประชาชาติและหุ้นส่วนอื่นๆ แต่ข้อตกลงขนาดใหญ่ซึ่งรวมถึงความช่วยเหลือในการพัฒนามีแนวโน้มขึ้นอยู่กับว่า ตอลิบานจะทำตามสัญญาในการยุติการใช้ความโหดร้ายทารุณในการปกครองประเทศหรือไม่
