ตอลิบานตีเมืองกัซนีแตก เมื่อวันพฤหัสบดี (12 ส.ค.) เมืองสำคัญบริเวณตอนกลางของอัฟกานิสถาน ที่อยู่ห่างจากกรุงคาบูล แค่ 150 กิโลเมตรแห่งนี้ ถือเป็นเมืองเอกของจังหวัดเมืองที่ 10 ที่พวกเขาเข้ายึดได้ในระยะเวลาไม่ถึงหนึ่งสัปดาห์ ขณะที่ข้อมูลข่าวกรองของอเมริการะบุกรุงคาบูลอาจแตกภายใน 90 วัน
การรุกไล่อย่างรวดเร็วเป็นสายฟ้าแลบของตอลิบาน ส่งผลให้การตัดสินใจของประธานาธิบดีโจ ไบเดน ในการถอนกองกำลังอเมริกันกลับประเทศ และปล่อยให้รัฐบาลอัฟกานิสถานต่อสู้ตามลำพัง ถูกติเตียนอย่างกว้างขวาง
ก่อนหน้านี้ ตอลิบานควบคุมพื้นที่แถบชนบทเอาไว้ได้อยู่แล้ว และเมื่อบุกตีเมืองเอกของจังหวัดต่างๆ ได้ 10 แห่งจากจำนวนทั้งหมดที่มีอยู่ 34 แห่งเช่นนี้ จึงเท่ากับเข้าคุมพื้นที่ราว 2 ใน 3 ของอัฟกานิสถาน ขณะที่กองกำลังนานาชาติที่นำโดยอเมริกาจะถอนกำลังชุดสุดท้ายเสร็จสิ้นปลายเดือนนี้
พร้อมกันนั้น การบุกโจมตีของตอลิบานยังกำลังผลักดันให้ครอบครัวชาวอัฟกานิสถานนับหมื่นหลบหนีออกจากจังหวัดต่างๆ เพื่อหาที่ปลอดภัยในกรุงคาบูลและตามเมืองอื่นๆ
เจ้าหน้าที่อาวุโสด้านความมั่นคงคนหนึ่งเผยว่า ตอลิบานเข้ายึดเมืองกัซนี เมืองเอกของจังหวัดที่ใช้ชื่อเดียวกัน และศูนย์บัญชาการทั้งหมดในจังหวัดนี้เมื่อวันพฤหัสฯ หลังการสู้รบหนักหน่วง โดยกัซนีที่อยู่ห่างจากคาบูลเพียง 150 กิโลเมตร ตั้งอยู่บนทางหลวงที่เชื่อมต่อระหว่างคาบูลกับกันดาฮาร์ เมืองอันดับ 2 ของประเทศ
ในเวลาต่อมา กระทรวงมหาดไทยอัฟกานิสถานก็แถลงยืนยันถึงการเสียเมืองสำคัญเมืองนี้ ซึ่งตั้งอยู่บนทางหลวงสายหลักระหว่างกรุงคาบูลกับเมืองกันดาฮาร์ และทำหน้าที่เป็นปากประตูเชื่อมต่อระหว่างเมืองหลวงกับที่มั่นหลักแห่งต่างๆ ของตอลิบานในภาคใต้ของประเทศ
“ข้าศึกเข้าควบคุมเมืองได้แล้ว” มิร์วาอิส สตานิกไซ โฆษกกระทรวงมหาดไทยกล่าวในข้อความส่งถึงสื่อมวลชน พร้อมกับส่งข่าวเพิ่มเติมในเวลาต่อมาว่า ผู้ว่าการของจังหวัดได้ถูกกองกำลังความมั่นคงอัฟกานิสถานจับกุมตัว
ก่อนหน้านี้ บัญชีทวิตเตอร์โปรกลุ่มตอลิบาน ได้เผยแพร่คลิปวิดีโอแสดงให้เห็นผู้ว่าการจังหวัดผู้นี้ กำลังถูกพวกนักรบตอลิบานพาตัวออกจากกัซนี โดยที่มีขบวนรถนำมาส่ง ทำให้เกิดความสงสัยกันในคาบูลว่า รัฐบาลคงโกรธเกรี้ยวที่คณะผู้บริหารของจังหวัดยอมแพ้ตอลิบานกันเช่นนี้
การสูญเสียเมืองกัซนี ยังน่าจะเพิ่มความกดดันต่อกองทัพอากาศอัฟกานิสถานที่รับภาระหนักเกินกำลังอยู่แล้ว จากการต้องรับบทบาทสำคัญในการให้ความสนับสนุนกองกำลังความมั่นคงที่แตกสานซ่านเซ็นและถูกตัดขาดเป็นส่วนๆ มากขึ้น
ในวันพฤหัสฯ (12) ยังเกิดการสู้รบอย่างดุเดือดในเมืองกันดาร์ฮาร์ และเมืองลัชการ์ กาห์ เมืองเอกของจังหวัดกันดารฮาร์และเฮลมันด์ตามลำดับ ซึ่งต่างตั้งอยู่ในภาคใต้ที่ถือเป็นเขตที่มั่นอย่างยาวนานของตอลิบาน ตลอดจนที่เมืองเฮรัต ที่อยู่ทางภาคตะวันตก
เจ้าหน้าที่ผู้หนึ่งในชัชการ์ กาห์ บอกว่า พวกนักรบตอลิบานบุกคืบใกล้ที่มั่นต่างๆ ของรัฐบาลเข้ามาอีก หลังจากมีระเบิดคาร์บอมบ์ขนาดมหึมาซึ่งสร้างความเสียหายอย่างร้ายแรงให้แก่กองบัญชาการตำรวจของเมืองในคืนวันพุธ (11)
แรงระเบิดทำให้ตำรวจต้องถอยออกไปอยู่ที่จวนผู้ว่าการจังหวัด ขณะที่มีตำรวจอีกราว 40 คน รวมทั้งผู้บังคับบัญชาระดับอาวุโสผู้หนึ่งไปยอมจำนนต่อตอลิบาน
ส่วนที่เมืองกันดาฮาร์ เมืองใหญ่ที่สุดทางภาคใต้ และใหญ่เป็นอันดับ 2 ของประเทศ ตอลิบานอวดอ้างว่า สามารถยึดเรือนจำจังหวัดและปล่อยนักโทษหลายร้อยคนที่รวมถึงนักรบของตนเอง
กลุ่มก่อความไม่สงบนี้ยังประกาศว่า ได้ยึดสนามบินทั้งที่อยู่นอกเมืองคุนดุซและที่นอกเมืองเชเบอร์กัน ทางภาคเหนือ และที่เมืองฟาเราะห์ ทางตะวันตก ทำให้การจัดส่งเสบียงและอาวุธยุทโธปกรณ์ไปให้กองกำลังของรัฐบาลซึ่งถอยร่นออกมาจากเมือง เป็นไปได้ยากยิ่งขึ้น
ขณะที่ผู้ว่าการจังหวัดบาดกิส ที่อยู่ทางตะวันตกเฉียงเหนือ เผยว่า กำลังสู้รบกับตอลิบาน
พื้นที่แนวชายแดนของอัฟกานิสถานที่ติดกับปากีสถาน ตลอดจนกันดาฮาร์ และจังหวัดอื่นๆ ทางใต้และตะวันออกของประเทศ ถือเป็นที่มั่นสำคัญของตอลิบานมายาวนาน ขาดแต่เพียงดินแดนภาคเหนือที่ตอลิบานไม่เคยครอบครองมาก่อนแม้แต่ตอนที่ปกครองประเทศ แต่ครั้งนี้ดูเหมือนตอลิบานตัดสินใจเด็ดขาดในการยึดภูมิภาคนี้อย่างเบ็ดเสร็จก่อนมุ่งหน้าตีคาบูล
เมื่อวันพุธ (11) ประธานาธิบดีอัชราฟ กอนี ได้บินไปยังเมืองมาซาอีชารีฟ เพื่อระดมการสนับสนุนจากพวกขุนศึกเก่า ที่เขาเคยพยายามกีดกันออกจากอำนาจมาก่อน เพื่อให้มาช่วยปกป้องเมืองใหญ่ที่สุดในภาคเหนือแห่งนี้ที่กำลังถูกตอลิบานเข้าประชิด
ทางด้านกรุงวอชิงตัน เจ้าหน้าที่กลาโหมสหรัฐฯ คนหนึ่งเปิดเผยกับสำนักข่าวรอยเตอร์เมื่อวันพุธ (11) โดยอ้างอิงข่าวกรองของสหรัฐฯ ระบุว่า ตอลิบานอาจสามารถปิดล้อมตัดขาดกรุงคาบูลภายในเวลา 30 วัน และเป็นไปได้ว่าจะเข้ายึดเมืองหลวงแห่งนี้สำเร็จภายใน 90 วัน
อย่างไรก็ดี เจ้าหน้าที่ผู้นี้สำทับว่า การคาดการณ์ดังกล่าวยังไม่ใช่ข้อสรุป และเสริมว่า กองกำลังความมั่นคงของอัฟกานิสถานยังอาจสามารถตีตื้นขึ้นมา ด้วยการพยายามต้านทานตอลิบานให้มากขึ้น
ด้าน จอห์น เคอร์บี โฆษกกระทรวงกลาโหมสหรัฐฯ ยอมรับว่า สถานการณ์ของรัฐบาลอัฟกานิสถานแย่ลง แต่เขาบอกด้วยว่า มีหลายพื้นที่และหลายครั้งที่กองทัพอัฟกันยืนหยัดต้านทานได้อย่างแข็งแกร่ง
