‘จีน’คิดยังไงถึงออกคำสั่งสุดช็อกระงับ ‘แอนต์ กรุ๊ป’ ของ ‘แจ็ก หม่า’ ทำไอพีโอ

(เก็บความจากเอเชียไทมส์ WWW.asiatimes.com)

Shock suspension of Ant IPO shows Chinese dilemma
By DAVID P. GOLDMAN And JEFF PAO
04/11/2020

การสั่งระงับในนาทีสุดท้ายอย่างสุดเซอร์ไพรซ์ เป็นการสะท้อนให้เห็นความหวาดกลัวของรัฐบาลจีน ที่จะต้องวางเดิมอนาคตทางการเงินของประเทศชาติ เอาไว้กับผู้ประการการเพียงรายเดียว นั่นคือ แจ็ก หม่า แห่งอาลีบาบา และเอาไว้กับแพลตฟอร์มทางเงินที่ยังไม่เคยผ่านการทดสอบ

พวกหน่วยงานกำกับตรวจสอบของจีน ได้สั่งชะลอการทำไอพีโอ (การเสนอขายหุ้นใหม่แก่ประชาชนทั่วไปเป็นครั้งแรก) ของ แอนต์ กรุ๊ป ในตลาดหลักทรัพย์ฮ่องกง และตลาดหลักทรัพย์เซี่ยงไฮ้ ที่น่าจะกลายเป็นไอพีโอซึ่งสามารถระดมเงินได้สูงที่สุดของโลกเท่าที่เคยมีมา ด้วยเหตุผลว่า “มีความเปลี่ยนแปลงที่สำคัญบางประการในระเบียบกฎเกณฑ์ด้านเทคโนโลยีภาคการเงิน” ในประเทศจีน ความเคลื่อนไหวในนาทีสุดท้ายอย่างน่าเซอร์ไพรซ์เช่นนี้ สะท้อนให้เห็นความหวาดกลัวของรัฐบาลจีน ในการที่ต้องวางเดิมพันอนาคตทางการเงินของประเทศชาติ เอาไว้กับผู้ประการการเพียงรายเดียว นั่นคือ แจ็ก หม่า แห่งอาลีบาบา และเอาไว้กับแพลตฟอร์มทางเงินที่ยังไม่เคยผ่านการทดสอบ

ประกาศเรื่องนี้ทำให้ตลาดการเงินต่างๆ ตกอยู่ในอาการช็อก ราคาหุ้นของอาลีบาบา แพลตฟอร์มอี-คอมเมิร์ซที่ก่อตั้งโดย แจ็ก หม่า หล่นลง 10% ตอนเปิดตลาดที่นิวยอร์ก ก่อนจะสามารถตีตื้นเอาคืนมาได้ราวครึ่งหนึ่งของมูลค่าที่สูญเสียไป

การทำไอพีโอซึ่ง แอนต์ ไฟแนนเชียล วางแผนเอาไว้ว่าจะระดมเงินทุนได้ราว 34,500 ล้านดอลลาร์นั้น เท่ากับตีราคามูลค่าของบริษัททั้งบริษัทเอาไว้ ณ 315,000 ล้านดอลลาร์ ซึ่งทำให้มันกลายเป็นกิจการทางการเงินรายใหญ่ที่สุดของโลก เมื่อวัดจากมูลค่าตามราคาหุ้นในตลาดหลักทรัพย์ ขณะเดียวกัน ตัวแอนต์เองก็มีศักยภาพถึงขั้นที่จะ “ให้คำจำกัดความเรื่องการเงินระดับโลกกันเสียใหม่” อย่างที่ วิลเลียม เพเซค เขียนเอาไว้เมื่อวันที่ 10 ตุลาคม (ดูเพิ่มเติมได้ที่ https://asiatimes.com/2020/10/ant-groups-march-is-what-trump-fears-the-most/ หรืออ่านที่เก็บความเป็นภาษาไทยแล้ว คือ สิ่งที่ ‘ทรัมป์’ หวาดกลัวมากที่สุด คือ เรื่อง การเติบใหญ่เข้มแข็งของ ‘แอนต์ กรุ๊ป’ กิจการในเครืออาลีบาบา ของ แจ็ก หม่า https://mgronline.com/around/detail/9630000106259) นี่ย่อมจะสามารถส่งเสริมเพิ่มพูนเกียรติภูมิของตลาดการเงินของจีน แต่ขณะเดียวกันมันก็มีความเสี่ยงที่ใหญ่โตมโหฬารอยู่จริงๆ

ถ้าหาก แอนต์ ไฟแนนเชียล เกิดถลำเข้าไปในความยุ่งยาก เป็นต้นว่า อัตราส่วนของหนี้ค้างชำระ สูงเกินกว่า 1% - 2% ตามที่บริษัทกล่าวอ้างแล้ว ความเสียหายซึ่งจะเกิดขึ้นกับเกียรติภูมิของจีนตลอดจนต่อลู่ทางโอกาสต่างๆ สำหรับการปฏิรูปของจีน จะถึงขั้นไม่สามารถคำนวณกันได้ทีเดียว แอนต์อ้างว่าตนเองสามารถทำให้สินเชื่อที่ปล่อยไปมีคุณภาพอยู่ในระดับสูงสุดๆ ได้ ด้วยการนำเอาระบบต่างๆ ทางปัญญาประดิษฐมาใช้กับชุดข้อมูลอันใหญ่โตมโหฬารที่ได้จากลูกค้า 900 ล้านรายของตน ทว่านักวิเคราะห์ที่ได้รับความยกย่องนับถือบางรายในแวดวงปัญญาประดิษฐ์ของจีนคิดว่า แอนต์พูดขยายความสามารถของตนในการควบคุมความเสี่ยงของสินเชื่อจนเกินเลยความเป็นจริง

การที่พวกหน่วยงานกำกับตรวจสอบของจีนจะพิจารณาระบบบริหารจัดการความเสี่ยงของ แอนต์ ไฟแนนเชียล อย่างใกล้ชิดมากยิ่งขึ้นนั้น ถือได้ว่ามีความชอบธรรมสมเหตุสมผลสำหรับการแสดงออกซึ่งความสุขุมรอบคอบในการดูแลบังคับใช้กฎระเบียบ ทว่าจังหวะเวลาที่มีการสั่งระงับกันอย่างกะทันหันในนาทีสุดท้ายคือเครื่องบ่งชี้ให้เห็นถึงแรงจูงใจทางการเมืองตลอดจนความกังวลในทางเทคนิค ในทางเป็นจริงแล้วมันเท่ากับว่าคณะผู้นำทางการเมืองของจีนถูกตั้งคำถามว่าพร้อมแล้วหรือที่จะนำเอาเกียรติภูมิของตนมาวางเป็นเดิมพันอยู่ข้างกิจการภาคเอกชนรายหนึ่งซึ่งติดอาวุธด้วยนวัตกรรมที่ผลลัพธ์ที่ออกมาจะเป็นอย่างไรยังคงไม่มีความแน่นอน มีหลักฐานชัดเจนว่าพวกสูงวัยในคณะรัฐมนตรีของจีนตัดสินใจว่าเมื่อพิจารณาเปรียบเทียบความเสี่ยงกับรางวัลที่จะได้รับจากเดิมพันตานี้แล้ว มันยังไม่สมควรที่จะทุ่มเทวางเงินเข้าไปเล่นหรอก

แจ็ก หม่า ถูกเรียกตัวให้เข้าร่วมประชุมหารือกับพวกเจ้าหน้าที่กำกับตรวจสอบของจีนเมื่อสัปดาห์ที่แล้ว ตามรายงานที่แจ้งให้สาธารณชนรับทราบนั้น ภายหลังการพบปะ แอนต์ กรุ๊ปได้รายงานตลาดหลักทรัพย์เซี่ยงไฮ้ว่า “ความเปลี่ยนแปลงสำคัญๆ ในกฎระเบียบควบคุมเทคโนโลยีทางการเงิน” อาจขัดขวางทำให้ แอนต์ กรุ๊ป ไม่สามารถกระทำตามกฎระเบียบในเรื่องการเข้าจดทะเบียนซื้อขายในตลาดหลักทรัพย์ และในเรื่องการเปิดเผยข้อมูลได้

ภายหลังปรึกษาหารือกับพวกสปอนเซอร์รับรองการทำไอพีโอแล้ว ตลาดหลักทรัพย์เซี่ยงไฮ้ซึ่งตัดสินใจสั่งระงันแผนการเข้าจดทะเบียนซื้อขายของแอนต์ กรุ๊ป (ดูเพิ่มเติมได้ที่ http://www.sse.com.cn/disclosure/announcement/general/c/c_20201103_5253315.shtml) อีกไม่กี่ชั่วโมงต่อมา ตลาดหลักทรัพย์ฮ่องกงก็กระทำอย่างเดียวกัน

แอนต์ กรุ๊ปแจ้งตลาดหลักทรัพย์ฮ่องกงในรายงานที่ส่งแยกต่างหากว่า บริษัทอาจจะไม่สามารถทำตามหลักเกณฑ์ด้านคุณสมบัติสำหรับการเข้าตลาดหรือระเบียบในการเปิดเผยข้อมูล สืบเนื่องจากเรื่องใหญ่ๆ ซึ่งเกี่ยวข้องกับการที่ แจ็ก หม่า ประชุมพูดจากับพวกเจ้าหน้าที่จีน ตลอดจนความเปลี่ยนแปลงต่างๆ ในสิ่งแวดล้อมด้านกฎระเบียบสำหรับฟินเทคเมื่อเร็วๆ นี้ (ดูเพิ่มเติมได้ที่ https://www1.hkexnews.hk/listedco/listconews/sehk/2020/1103/2020110302285.pdf)

ในข้อเขียนที่เผยแพร่ทางเว็บไซต์ข่าว guancha.cn ซึ่งเกี่ยวข้องพัวพันกับรัฐบาลจีน จิน กวนผิง (Jin Guanping) แสดงความคิดเห็นว่า “ด้วยเป้าหมายที่จะปกป้องสิทธิและผลประโยชน์ของผู้บริโภคทางการเงิน และคุ้มครองผลประโยชน์ของผู้ถือหุ้น ทางเจ้าหน้าที่กำกับตรวจสอบจึงตัดสินใจให้ระงับการจดทะเบียนซื้อขายหุ้นของ แอนต์ กรุ๊ป เอาไว้ก่อน ปรากฏว่าการกด “ปุ่มหยุดชั่วคราว” (Pause Button) สำหรับการซื้อขายหุ้นของ แอนต์ กรุ๊ป ได้จุดชนวนให้เกิดการเก็บกำไรและการถกเถียงขึ้นมาในหมู่ประชาชนทั้งภายในประเทศและภายนอกประเทศ แต่หน่วยงานดูแลกฎระเบียบนั้นต้องยึดมั่นในหลักการ “เปิดกว้าง, เป็นธรรม, และยุติธรรม” ในตลาดทุน และเมื่อค้นพบปัญหาและเข้าเผชิญปัญหาอย่างตรงไปตรงมาแล้ว พวกเขาก็ต้องแก้ไขความผิดพลาดและคลี่คลายปัญหาอย่างเด็ดเดี่ยว แอนต์ กรุ๊ป ได้ทำกระบวนการจดทะเบียนเข้าตลาดและกำหนดราคาเสร็จสิ้นสมบูรณ์แล้ว ซึ่งสามารถเรียกได้ว่ามันเป็นเรื่องผลประโยชน์ของสาธารณชน ทั้งนี้มีนักลงทุนจำนวนมากเข้าร่วมในการเสนอราคาซื้อขายเบื้องต้น, ซึ่งพัวพันกับผลประโยชน์อันสำคัญยิ่งของนักลงทุนนับล้านๆ ราย การระงับการเข้าจดทะเบียนซื้อขายหุ้นของ แอนต์ กรุ๊ป คือการกระทำอันถูกต้องแม่นยำซึ่งสามารถปกป้องคุ้มครองผลประโยชน์ของนักลงทุนได้ดียิ่งขึ้น และธำรงรักษาการพัฒนาอย่างมีสุขภาพดีในระยะยาวของตลาดทุน สิ่งที่มีลำดับความสำคัญสูงสุดสำหรับ แอนต์ กรุ๊ป คือการแก้ไขปัญหาข้อผิดพลาดต่างๆ ให้เกิดความถูกต้องอย่างกระตือรือร้น และปฏิรูปตามข้อกำหนดต่างๆ ของทางการกำกับตรวจสอบ”

พูดกันด้วยภาษาที่เข้าใจง่ายขึ้น guancha.cn กำลังเตือนว่านักลงทุนรายย่อยจำนวนเป็นล้านๆ ราย ซึ่งได้เสนอเงินรวมกันประมาณ 3 ล้านล้านดอลลาร์ เพื่อขอซื้อหุ้น แอนต์ กรุ๊ป มูลค่า 34,500 ล้านดอลลาร์นั้น จำเป็นที่จะต้องได้รับการคุ้มครอง โดยที่ผลกระทบซึ่งจะมีต่อคณะผู้นำของจีนนั้นจะต้องอยู่ในระดับหายนะทีเดียว ถ้าหากราคาหุ้นตัวนี้เกิดพังถล่มทลายขึ้นมาในอนาคตข้างหน้า

สำหรับประเด็นต่างๆ ซึ่งทางหน่วยงานกำกับตรวจสอบของจีนชี้ออกมานั้น ยังไม่มีการเปิดเผยต่อสาธารณชนในเวลานี้ แต่มันน่าจะต้องเป็นเรื่องเกี่ยวกับระบบต่างๆ ในการบริหารจัดการความเสี่ยงของ แอนต์ ไฟแนนเชียล และจุดอ่อนที่อาจทำให้เกิดการผิดนัดชำระหนี้สินเชื่อ ด้วยการมีลูกค้า 900 ล้านราย แอนต์เท่ากับมีชุดข้อมูลขนาดใหญ่ที่สุดในโลก สำหรับนำมาให้แอปของเครื่องจักรเรียนรู้เกี่ยวกับคุณภาพด้านเครดิตความน่าเชื่อถือของผู้บริโภคตลอดจนของธุรกิจรายเล็กๆ ทว่าภายในแวดวงปัญญาประดิษฐ์ของจีน มีนักวิเคราะห์บางรายออกมาโต้แย้งว่า แอนต์ขยายการปล่อยสินเชื่อของตนอย่างรวดเร็วจนเกินกว่าที่จะมีการควบคุมความเสี่ยงของสินเชื่อได้อย่างถูกต้องเหมาะสม บริษัทอ้างว่าอัตราการผิดนัดชำระเงินกู้ตามบัญชีสินเชื่อของตนอยู่ในระดับต่ำมากนั่นคือเพียงแค่ 2% แต่พวกนักวิจารณ์บางรายเชื่อว่าการที่อัตราหนี้สินค้างชำระอยู่ในระดับต่ำช่นนี้ ก็เพราะสินเชื่อแทบทั้งหมดได้รับอนุมัติในช่วง 3 ปีที่ผ่านมา โดยที่อัตราส่วนนี้จะเพิ่มสูงขึ้นเมื่อเวลาผ่านไป

เห็นได้ชัดเจนว่า ทางการผู้รับผิดชอบของจีนได้ตัดสินใจที่จะลดความคาดหวัง และดำเนินการประเมินความเสี่ยงต่างๆ อย่างรอบคอบมากขึ้นสืบเนื่องจากมีสิ่งซึ่งต้องระมัดระวังมากมายมหาศาล ถ้าหาก แอนต์ ไฟแนนเชียล เกิดมีปัญหาต่างๆ โผล่ขึ้นมาภายหลังการทำไอพีโอแล้ว ความเสียหายที่จะมีต่อระบบการเงินของจีนและต่อฐานะในระดับโลกของแดนมังกรย่อมอยู่ในระดับมโหฬาร และพวกหน่วยงานกำกับตรวจสอบเชื่อว่าจำเป็นที่จะต้องดำเนินการประเมินความเสี่ยงอย่างรอบคอบถี่ถ้วนมากยิ่งขึ้น

อย่างไรก็ดี ความกังวลห่วงใยเหล่านี้สมควรที่จะได้รับการติดตามแก้ไขกันไปตั้งแต่หลายๆ เดือนก่อนหน้านี้แล้ว ฝีก้าวด้านนวัตกรรมของจีนดูเหมือนดำเนินไปอย่างรวดเร็วมาก จนกระทั่งพวกผู้นำแดนมังกรกำลังต้องรีบเร่งค้นหาให้พบสมดุลอันถูกต้องระหว่างเทคโนโลยีใหม่ๆ ซึ่งสามารถทำให้สิ่งเดิมๆ เกิดความย่อยยับเสียหาย กับกฎระเบียบกำกับตรวจสอบอันรอบคอบรัดกุม

อย่างไรก็ตาม ราคาหุ้นที่หลบฮวบลงอย่างแรงของอาลีบาบา เป็นสิ่งที่ไม่สมเหตุสมผลเลย เนื่องจากบริษัทนี้ไม่ได้มีความสัมพันธ์โดยตรงกับ แอนต์ ไฟแนนเชียล หรือกับ แจ็ก หม่า ผู้ก่อตั้ง แอนต์ โดยที่ หม่าได้ลาออกจากตำแหน่งประธานของอาลีบาบาไปตั้งแต่ปี 2019 แล้ว