เอเอฟพี – รัฐมนตรีกระทรวงการต่างประเทศอังกฤษเผยได้มีการพูดคุยกับชาติพันธมิตรในกลุ่ม ‘Five Eyes’ เกี่ยวกับความเป็นไปได้ที่ประเทศเหล่านี้จะเปิดประตูต้อนรับพลเมืองฮ่องกง ในกรณีที่จีนเดินหน้าบังคับใช้กฎหมายความมั่นคงแห่งชาติจนก่อให้เกิดการอพยพโยกย้ายถิ่นฐาน
ก่อนหน้านั้น นายกรัฐมนตรี บอริส จอห์นสัน แหงอังกฤษได้ยืนยันหนักแน่นว่าลอนดอน “จะไม่ทอดทิ้ง” พลเมืองฮ่องกงซึ่งกำลังวิตกกังวลว่าเกาะศูนย์กลางการเงินแห่งนี้จะถูกจีนเข้าครอบงำ
การชุมนุมประท้วงของนักเคลื่อนไหวเรียกร้องประชาธิปไตยในฮ่องกงเมื่อปีที่แล้วได้นำมาสู่เหตุจลาจลที่รุนแรงและยืดเยื้อนานถึง 7 เดือน ซึ่งทำให้จีนตัดสินใจตอบโต้ด้วยการผุดแผนบังคับใช้กฎหมายความมั่นคงแห่งชาติ เพื่อป้องปราม “การแบ่งแยกดินแดน, การบ่อนทำลายอำนาจรัฐ, การก่อการร้าย และการแทรกแซงจากต่างชาติ”
ฝ่ายที่ไม่เห็นด้วยซึ่งรวมถึงรัฐบาลตะวันตกมองว่า กฎหมายความมั่นคงซึ่งออกโดยไม่ผ่านสภานิติบัญญัติฮ่องกงอาจกลายเป็นเครื่องมือกดขี่ผู้ต่อต้านจีน เช่นเดียวกับที่เกิดขึ้นบนแผ่นดินใหญ่ และจะบั่นทอนอำนาจปกครองตนเองขั้นสูงอย่างต่ำ 50 ปีที่ถูกรับรองไว้ในข้อตกลงรับมอบเกาะฮ่องกงคืนจากอังกฤษเมื่อปี 1997
โดมินิก ราบ รัฐมนตรีต่างประเทศอังกฤษได้แถลงต่อรัฐสภาวานนี้ (2 มิ.ย.) ว่า ตนได้พูดคุยกับเจ้าหน้าที่ของออสเตรเลีย, นิวซีแลนด์, สหรัฐฯ และแคนาดา เพื่อเตรียมแผนรับมือในกรณีที่กฎหมายความมั่นคงของจีนทำให้ชาวฮ่องกงส่วนหนึ่งทนไม่ไหว และต้องการหนีไปตั้งหลักปักฐานในประเทศอื่น
“เมื่อวานนี้ผมลองคุยกับกลุ่ม Five Eyes ทางโทรศัพท์ว่า เป็นไปได้แค่ไหนที่เราจะช่วยกันแบกรับภาระ หากมีการอพยพโยกย้ายถิ่นฐานครั้งใหญ่ออกจากฮ่องกง” ราบ กล่าวต่อสมาชิกรัฐสภาอังกฤษ
รัฐบาลลอนดอนเคยเสนอที่จะขยายสิทธิพิเศษทางวีซ่าและจะเปิดทางให้สัญชาติแก่ชาวฮ่องกงหลายล้ายคน หากจีนยังดึงดันที่จะใช้กฎหมายความมั่นคงกับอดีตอาณานิคมของอังกฤษ ซึ่งนายกฯ จอห์นสัน ได้ชี้แจงรายละเอียดคำมั่นสัญญาผ่านคอลัมน์ในหนังสือพิมพ์เดอะไทม์สและเซาท์ไชน่ามอร์นิงโพสต์ฉบับวันนี้ (3)
“ชาวฮ่องกงจำนวนมากกลัวว่าวิถีชีวิตของพวกเขา ซึ่งรัฐบาลจีนเคยสัญญาว่าจะปกป้อง อาจกำลังถูกคุกคาม” จอห์นสัน ระบุ “หากจีนดำเนินการใดๆ ที่ทำให้ความหวาดกลัวนี้ดูสมเหตุสมผลขึ้นมา อังกฤษก็คงไม่อาจเพิกเฉยและละทิ้งไปได้ ในทางกลับกันเราจะปฏิบัติตามพันธกรณีของเรา และหยิบยื่นทางเลือก”
ปัจจุบันมีชาวฮ่องกงประมาณ 350,000 คนที่ถือหนังสือเดินทางสัญชาติอังกฤษนอกราชอาณาจักร (British National Overseas - BNO) ซึ่งช่วยให้สามารถพำนักอยู่ในอังกฤษได้นานถึง 6 เดือนโดยไม่ต้องมีวีซ่า และยังมีพลเมืองฮ่องกงอีกราว 2.5 ล้านคนที่มีคุณสมบัติในการขอหนังสือเดินทางประเภทนี้
จอห์นสัน ระบุว่า รัฐบาลของเขาจะอนุญาตให้ผู้ถือ BNO พำนักอยู่ในอังกฤษได้นานถึง 12 เดือน “และจะมอบสิทธิพิเศษอื่นๆ เช่น ใบอนุญาตทำงาน ซึ่งจะเปิดทางไปสู่การขอสัญชาติอังกฤษได้”
จีนปฏิเสธเสียงวิจารณ์ของต่างชาติกรณีฮ่องกง โดยระบุว่าอนาคตของเกาะศูนย์กลางการเงินแห่งนี้ถือเป็นกิจการภายในของจีนโดยแท้ และพร้อมจะใช้ “มาตรการตอบโต้” กับผู้ที่แทรกแซง
อย่างไรก็ตาม อังกฤษมองว่าจีนกำลังละเมิดข้อตกลงที่ทำร่วมกันไว้เมื่อปี 1984 ซึ่งตอนนั้นปักกิ่งรับรองว่าจะให้เสรีภาพและอำนาจปกครองตนเองขั้นสูงแก่ฮ่องกงเป็นระยะเวลาอย่างน้อย 50 ปี ซึ่งเงื่อนไขนี้ถือเป็นรากฐานสำคัญที่ช่วยให้ฮ่องกงก้าวขึ้นมาเป็นศูนย์กลางการเงินโลก
นายกฯ จอห์นสัน ย้ำว่า อังกฤษ “ไม่มีเจตนากีดกันการก้าวผงาดขึ้นมาของจีน แต่เพราะเรายินดีที่จีนจะได้เป็นสมาชิกแถวหน้าของประชาคมโลก เราจึงคาดหวังให้จีนปฏิบัติตามข้อตกลงนานาชาติ”
