‘ทรัมป์’ ไม่ถือสา ‘ดูเตอร์เต’ ฉีกข้อตกลงทางทหาร ชี้ช่วยสหรัฐฯ ‘ประหยัดเงิน’ ได้มากโข

รอยเตอร์ - ประธานาธิบดี โดนัลด์ ทรัมป์ แห่งสหรัฐฯ ระบุวานนี้ (12 ก.พ.) ว่า “ไม่ถือสา” ที่ประธานาธิบดี โรดริโก ดูเตอร์เต ประกาศยกเลิกข้อตกลงทางทหารซึ่งอนุญาตให้สหรัฐฯ ส่งกำลังพลเข้าไปผลัดเปลี่ยนประจำการในฟิลิปปินส์เพื่อการช่วยเหลือด้านมนุษยธรรมและการซ้อมรบ ขณะที่รัฐมนตรีกลาโหมสหรัฐฯ ออกมาแสดงท่าทีไม่พอใจการกระทำของผู้นำตากาล็อก

ดูเตอร์เต ประกาศเมื่อวันอังคาร (11) ว่ารัฐบาลฟิลิปปินส์ขอยกเลิกข้อตกลงการเยือนของกองกำลัง (Visiting Forces Agreement - VFA) ที่ใช้มานานกว่า 20 ปี ซึ่งทำให้ มาร์ค เอสเปอร์ รัฐมนตรีกลาโหมสหรัฐฯ ออกมาวิจารณ์ว่าเป็นการตัดสินใจที่ “น่าเสียดาย” (unfortunate) ในช่วงเวลาที่วอชิงตันและชาติพันธมิตรจำเป็นต้องผนึกกำลังกดดันจีนให้ปฏิบัติตามระเบียบสากลในเอเชีย

สถานทูตสหรัฐฯ ประจำกรุงมะนิลายอมรับว่า คำประกาศของ ดูเตอร์เต ถือเป็น “เรื่องร้ายแรงที่จะส่งผลตามมาอย่างมีนัยสำคัญ”

ปมเหตุสำคัญที่ทำให้ผู้นำฟิลิปปินส์ยัวะจัดถึงขั้นฉีกสัญญาทางทหารกับสหรัฐฯ มาจากการที่วอชิงตันเพิกถอนวีซ่าอดีตผู้บัญชาการตำรวจซึ่งเป็นหัวเรี่ยวหัวแรงหลักใน “สงครามยาเสพติด”

ทั้งนี้ คำสั่งของ ดูเตอร์เต จะมีผลบังคับทางกฎหมายภายใน 180 วัน ซึ่งเจ้าหน้าที่สหรัฐฯ ยังแอบหวังใจว่าจะพลิกสถานการณ์หรือยืดเวลาออกไปอีกได้

“ผมไม่ถือหรอกถ้าพวกเขาจะทำแบบนั้น เราจะได้ประหยัดเงินอีกมากโข” ทรัมป์ ให้สัมภาษณ์สื่อที่ทำเนียบขาว พร้อมย้ำว่า “ผมมีมุมมองที่แตกต่างจากคนอื่น”

ผู้นำสหรัฐฯ เอ่ยย้ำเสมอว่าอยากพาทหารอเมริกันที่ถูกส่งไปประจำการยังภูมิภาคต่างๆ ทั่วโลกกลับบ้าน และยังกดดันชาติพันธมิตรให้จ่ายเงินอุดหนุนเพิ่มขึ้นหากต้องการได้รับสิทธิ์คุ้มครองจากกองทัพอเมริกัน

ทรัมป์ ชี้ว่าสหรัฐฯ เคยช่วยฟิลิปปินส์กวาดล้างกลุ่มติดอาวุธรัฐอิสลาม (ไอเอส) และย้ำว่าตนมีความสัมพันธ์ที่ “ดีมาก” กับดูเตอร์เต

“เดี๋ยวรอดูว่าจะเป็นอย่างไรต่อไป” เขาบอก

ทั้งนี้ การตัดสินใจของผู้นำฟิลิปปินส์อาจทำให้ยุทธศาสตร์ปกป้องผลประโยชน์ในเอเชีย-แปซิฟิกของสหรัฐฯ มีอุปสรรคมากขึ้น ขณะที่ ส.ว.ฟิลิปปินส์บางคนพยายามขัดขวางคำสั่งของประธานาธิบดี โดยชี้ว่า ดูเตอร์เต ไม่มีอำนาจสั่งยกเลิกข้อตกลงระหว่างประเทศที่วุฒิสภาได้ให้การรับรองไปแล้ว

VFA คือข้อตกลงว่าด้วยการอนุญาตให้สหรัฐฯ ส่งทหารและอาวุธยุทโธปกรณ์เข้าร่วมการฝึกยุทธวิธีในฟิลิปปินส์ และยังกำหนดให้รื้อฟื้นปฏิบัติการซ้อมรบขนาดใหญ่ระหว่างทั้ง 2 ชาติ หลังจากที่สหรัฐฯ เคยปิดฐานทัพในฟิลิปปินส์ไปเมื่อทศวรรษ 1990

สหรัฐฯ ยืนยันว่าความสัมพันธ์กับฟิลิปปินส์ยังคงแข็งแกร่ง ขณะที่ ดูเตอร์เต ออกมากล่าวหาอเมริกาว่าเป็นพวก “หน้าไหว้หลังหลอก” และปฏิบัติไม่ดีต่อชาติของเขา

สหรัฐฯ ยังเผชิญปัญหายุ่งยากเกี่ยวกับการคงทหารอเมริกันไว้ในญี่ปุ่นและเกาหลีใต้ ทั้งยังต้องกังวลภัยคุกคามจากจีนและเกาหลีเหนือ

เอสเปอร์ ให้สัมภาษณ์กับสื่อมวลชนว่า สหรัฐฯ จะใช้เวลาอีก 180 วันที่เหลือแก้ไขปัญหาให้สำเร็จ “ผมไม่ได้ตื่นเต้นมากนักกับเรื่องพวกนี้ เรามีกระบวนการที่จะต้องทำอยู่แล้ว”

สมาชิกรัฐสภาฟิลิปปินส์บางคนแสดงความเป็นห่วงว่า การยกเลิก VFA อาจทำให้ข้อตกลงทางทหารกับสหรัฐฯ ที่เหลืออยู่อีก 2 ฉบับหมดความหมายไปด้วย ได้แก่ ข้อตกลง Enhanced Defense Cooperation Agreement ปี 2014 ที่ทำขึ้นในยุคของอดีตประธานาธิบดี บารัค โอบามา และข้อตกลง Mutual Defence Treaty ปี 1951

ฝ่ายที่สนับสนุนความร่วมมือกับสหรัฐฯ มองว่า ข้อตกลงเหล่านี้ช่วยป้องปรามการสยายอิทธิพลของจีนในทะเลจีนใต้ และเงินอุดหนุนทางทหารที่สหรัฐฯ จ่ายให้มะนิลาถึง 1,300 ล้านดอลลาร์ตั้งแต่ปี 1998 เป็นต้นมาก็เป็นปัจจัยสำคัญที่ช่วยเสริมเขี้ยวเล็บให้กับกองทัพฟิลิปปินส์