ประธานาธิบดีอิหร่านปราศรัยเรียกร้องประเทศ'ปรองดอง' พร้อมตอกกลับมหาอำนาจยุโรปผิดสัญญา'นิวเคลียร์'ก่อน

เอเจนซีส์ - ประธานาธิบดีฮัสซัน รูฮานี ของอิหร่าน เรียกร้องในวันพุธ (15 ม.ค.) ให้ประเทศมี “ความสามัคคีเป็นเอกภาพกัน” รวมทั้งขอให้กองทัพอธิบายอย่างละเอียดเกี่ยวกับโศกนาฎกรรมเครื่องบินยูเครน ซึ่งล่าสุดนิวยอร์ก ไทมส์เผยแพร่คลิปใหม่ที่แสดงให้เห็นว่า มีขีปนาวุธจำนวน 2 ลูกของอิหร่านยิงใส่ก่อนที่เครื่องบินลำดังกล่าวจะเกิดไฟลุกไหม้และโหม่งโลก ขณะเดียวกันผู้นำเตหะรานผู้นี้ยังตอกกลับมหาอำนาจยุโรปที่กำลังกล่าวหาอิหร่านละเมิดข้อตกลงนิวเคลียร์ โดยย้ำว่า ยุโรปต่างหากเป็นฝ่ายผิดสัญญาก่อน เนื่องจากไม่ปกป้องเศรษฐกิจอิหร่านจากมาตรการแซงก์ชันของอเมริกา

รูฮานี กล่าวปราศรัยถ่ายทอดสดทางทีวีหลังการประชุมคณะรัฐมนตรีเมื่อวันพุธ (15) โดยบอกว่า อิหร่านต้องการความหลากหลาย พร้อมเรียกร้องให้หน่วยงานการเลือกตั้งละเว้นการกีดกันว่าที่ผู้สมัครในการเลือกตั้งใหญ่ที่จะมีขึ้นในวันที่ 21 เดือนหน้า

ผู้นำอิหร่านเสริมว่า กองทัพต้อง “ขอโทษ” และอธิบายอย่างละเอียดว่า เกิดอะไรขึ้นกับเครื่องบินโบอิ้ง 737 ของสายการบินยูเครเนียน อินเตอร์เนชันแนล แอร์ไลนส์ (ยูไอเอ) ที่ถูกยิงตกไม่กี่ชั่วโมงหลังจากอิหร่านระดมยิงขีปนาวุธโจมตีฐานทัพอเมริกัน 2 แห่งในอิรักเมื่อวันพุธ (8) โดยที่หลังจากปฏิเสธมาตลอด 2 วันแรก กองทัพอิหร่านเพิ่งยอมรับในวันเสาร์ (11) ว่า ยิงเครื่องบินดังกล่าวเนื่องจากเข้าใจผิดว่า เป็นขีปนาวุธของศัตรู

นอกจากนั้นเมื่อวันอังคาร (14) หนังสือพิมพ์นิวยอร์ก ไทมส์ยังเผยแพร่วิดีโอใหม่ที่เผยให้เห็นขีปนาวุธของอิหร่าน 2 ลูกยิงใส่เครื่องบินของยูเครนห่างกัน 30 วินาที ซึ่งอธิบายได้ว่า สาเหตุที่เครื่องรับส่งสัญญาณของเครื่องบินไม่ทำงานก่อนที่เครื่องบินจะโหม่งโลกนั้น เป็นเพราะได้รับความเสียหายตั้งแต่ถูกยิงด้วยขีปนาวุธลูกแรก

ในคลิปดังกล่าวที่บันทึกจากกล้องวงจรปิดบนดาดฟ้าอาคารแห่งหนึ่งที่อยู่ห่างจากที่ตั้งทางทหารของอิหร่านราว 6 กิโลเมตร ยังเห็นภาพเครื่องบินลำดังกล่าวเกิดไฟลุกไหม้และวกกลับไปทางสนามบินเตหะรานก่อนระเบิดและโหม่งโลกในนาทีต่อมา

ชาวอิหร่านจำนวนมากแสดงความไม่พอใจที่รัฐบาลโกหกในตอนแรกว่า เครื่องบินของยูไอเอตกเนื่องจากเหตุขัดข้องทางเทคนิคเป็นเหตุให้เสียชีวิตทั้งลำ 176 คน ส่วนใหญ่เป็นคนอิหร่าน และมีการชุมนุมประท้วงต่อเนื่องตั้งแต่วันเสาร์ทั้งในเตหะรานและเมืองอื่นๆ โดยที่รายละเอียดดังเช่นจำนวนผู้มาชุมนุมและเมืองต่างๆ ที่มีการประท้วงนั้นไม่สามารถยืนยันความถูกต้องแน่นอน ขณะเดียวกันก็มีข่าวลือว่า บางพื้นที่ตำรวจใช้กำลังเข้าปราบปรามอย่างนองเลือด ถึงแม้รัฐบาลบอกว่า ได้จับกุมผู้มีส่วนเกี่ยวข้องในการประท้วงราว 30 คน แต่ก็ปฏิเสธว่าไม่ได้มีการปราบนองเลือด และคลิปเรื่องนี้ที่มีการเผยแพร่กัน เป็น “ข่าวปลอม”


ในการปราศรัยคราวนี้ รูฮานียังอ้างอิงถึงภัยพิบัติต่างๆ เช่น เหตุเหยียบกันตายอย่างน้อย 59 คนเมื่อวันที่ 7 ที่ผ่านมา ในพิธีศพนายพลกาเซ็ม โซไลมานี ผู้บัญชาการหน่วยรบพิเศษคุดส์ ที่ถูกอเมริกาส่งโดรนติดขีปนาวุธลอบสังหารในอิรักเมื่อต้นเดือน อันเป็นเหตุให้เตหะรานถล่มฐานทัพอเมริกันตอบโต้ว่า เป็นสิ่งที่คาดไม่ถึงและยอมรับไม่ได้ ซึ่งนำไปสู่การตัดสินใจครั้งใหญ่เกี่ยวกับระบบการเมืองของอิหร่าน นั่นคือการปรองดองแห่งชาติ

ผู้นำอิหร่านยังวิจารณ์ว่า ข้อตกลงนิวเคลียร์ใหม่ของประธานาธิบดีโดนัลด์ ทรัมป์ ว่าเป็นข้อเสนอที่แปลกประหลาด และสำทับว่า ประมุขทำเนียบขาวผิดคำสัญญาเป็นประจำ

ทั้งนี้ สืบเนื่องจากเมื่อวันอังคาร นายกรัฐมนตรีบอริส จอห์นสันของอังกฤษ ยกย่องว่า ทรัมป์เป็นนักเจรจาตัวยง และเรียกร้องให้ผู้นำสหรัฐฯ ใช้ข้อตกลงที่เสนอใหม่แทนข้อตกลงนิวเคลียร์ 2015 เพื่อป้องกันไม่ให้อิหร่านมีอาวุธนิวเคลียร์ในครอบครอง

ในการปราศรัยล่าสุด รูฮานีตอบโต้ว่า วอชิงตันควรฟื้นข้อตกลงปี 2015 ที่ทรัมป์ประกาศถอนตัวเมื่อสองปีที่แล้ว ตามด้วยการบังคับใช้มาตรการแซงก์ชันอิหร่านในปี 2019

ที่ผ่านมา เตหะรานประกาศว่า ต้องการรักษาข้อตกลงดังกล่าว แต่ไม่สามารถทำได้ตลอดไปหากไม่ได้รับผลประโยชน์ทางเศรษฐกิจตามที่สัญญาไว้ ซึ่งหมายถึงการยกเลิกมาตรการแซงก์ชันของนานาชาติ และช่วงหลายเดือนที่ผ่านมาอิหร่านค่อยๆ ลดขอบเขตการปฏิบัติตามข้อตกลงนี้ด้วยการฟื้นโครงการนิวเคลียร์ ซึ่งทำให้อังกฤษ ฝรั่งเศส และเยอรมนีกล่าวหาอิหร่านอย่างเป็นทางการว่า ละเมิดข้อตกลงเมื่อวันอังคาร

การดำเนินการดังกล่าวเท่ากับเป็นการเริ่มกลไกข้อพิพาท ซึ่งที่สุดแล้วอาจนำไปสู่การประกาศมาตรการคว่ำบาตรโดยสหประชาชาติ โดยสามชาติมหาอำนาจของยุโรปยืนยันว่า จำเป็นต้องทำแบบนี้เพื่อหลีกเลี่ยงวิกฤตการแพร่กระจายอาวุธนิวเคลียร์ขณะที่สถานการณ์ในตะวันออกกลางยังคงตึงเครียดอย่างมาก

ทางด้านรูฮานีย้ำว่า อิหร่านจะยุติการละเมิดข้อจำกัดของข้อตกลงทันทีที่มาตรการแซงก์ชันถูกยกเลิก และวิจารณ์ว่า ยุโรปต่างหากที่เป็นฝ่ายผิดสัญญาในการปกป้องเศรษฐกิจของอิหร่านจากการคว่ำบาตรของอเมริกา

เขายังย้ำจุดยืนของอิหร่านว่า สันติภาพในตะวันออกกลางจะเกิดขึ้นได้เมื่ออเมริกาถอนตัวออกไปเท่านั้น