รวบ “คอมมานโดกบฏ” พยายามจับตัว ปธน.ตุรกีระหว่างรัฐประหาร รมต.กร้าวไม่ได้เห็นเดือนเห็นตะวันอีก

รอยเตอร์ - กองกำลังพิเศษตุรกีบุกรวบตัวกลุ่มคอมมานโดกบฏ ที่พยายามควบคุมตัวหรือฆ่าประธานาธิบดี เรเจป ตัยยิบ แอร์โดอัน แห่งตุรกี ระหว่างความพยายามรัฐประหารที่ล้มเหลว และรัฐมนตรีในรัฐบาลคนหนึ่งประกาศกร้าวว่าเหล่าผู้วางแผนจะไม่มีวันได้เห็นเดือนเห็นตะวันอีกตราบใดที่ยังหายใจอยู่

อากาศยานสอดแนมไร้คนขับ (โดรน) และเฮลิคอปเตอร์ถูกส่งเข้าชี้เป้าแหล่งหลบซ่อนของหน่วยคอมมานโด 11 นายที่หลบหนีอยู่ในภูเขาป่าหนาทึบรอบๆ มาร์มาริส เมืองตากอากาศริมทะเลเมดิเตอร์เรเนียน หลังตามล่ามานาน 2 สัปดาห์ เจ้าหน้าที่เปิดเผยในวันจันทร์ (1 ส.ค.) โดยคนเหล่านั้นเป็นหนึ่งในกลุ่มที่บุกโจมตีโรงแรมที่พักของนายแอร์โดอัน ซึ่งอยู่ระหว่างพักผ่อนในค่ำคืนที่มีความพยายามยึดอำนาจ 15 กรกฎาคม

ปฏิบัติการนี้เกิดขึ้นเมื่อค่ำคืนที่ผ่านมา หลังจากรัฐบาลกระชับอำนาจในการควบคุมกองทัพมากขึ้น ด้วยการปลดทหารกว่า 1,000 นาย ขยายวงการกวาดล้างหลังรัฐประหารตามสถาบันต่างๆ ของรัฐที่มีเป้าหมายหลายหมื่นคน

ความพยายามรัฐประหารและผลของการกวาดล้างได้ก่อคลื่นความช็อกในตุรกี และกัดเซาะความเชื่อมั่นในสถียรภาพของสมาชิกชาติสำคัญของนาโต้ในการต่อสู้กับพวกรัฐอิสลาม (ไอเอส) และสกัดการไหลบ่าของผู้อพยพผิดกฎหมายสู่ยุโรป

นิฮัต เซย์เบ็คซี รัฐมนตรีเศรษฐกิจบอกว่า พวกวางแผนรัฐประหารจะต้องเสียใจอย่างที่สุดที่พยายามโค่นล้มประชาธิปไตยของตุรกี คำพูดที่สะท้อนความรู้สึกโกรธจัดของชาวเติร์กหลายพันคนที่ออกมาเดินขบวนประณามความพยายามยึดอำนาจหนึ่งคืนหลังจากเกิดเหตุ

“เราจะทำให้พวกเขาถึงกับต้องเอ่ยปากอ้อนวอน เราจะยัดพวกเขาลงหลุม พวกเขาจะทุกข์ทรมานจากบทลงโทษนี้ เพราะในหลุมพวกเขาจะไม่เห็นเดือนเห็นตะวันอีกเลยตราบใดที่ยังหายใจอยู่” เซย์เบ็คซี ให้สัมภาษณ์กับสำนักข่าวโดกัน “พวกเขาจะไม่ได้ยินเสียงคนอีก และจะอ้อนวอนขอให้ฆ่าพวกเขาทิ้งซะ”

แอร์โดอันนั้นกล่าวหา เฟตฮุลเลาะห์ กูเลน นักการศาสนาที่ลี้ภัยอยู่ในอเมริกา ว่าอยู่เบื้องหลังความพยายามยึดอำนาจและประกาศกำจัดอิทธิพลของเขาตามสถาบันต่างๆ ของรัฐ อย่างไรก็ตาม การขยายขอบเขตการกวาดล้างและข้อบ่งชี้ว่าอาจมีการรื้อฟื้นโทษประหาร ได้กระพือความกังวลแก่ชาติตะวันตกและกลุ่มสิทธิมนุษยชนต่างๆ ทั้งนี้ นายกูเลน ซึ่งลี้ภัยอยู่ในสหรัฐฯ ปฏิเสธความเกี่ยวข้องใดๆ

ประธานาธิบดีตุรกีและรัฐบาลของเขาขุ่นเคืองต่อปฏิกิริยาตอบสนองของพันธมิตรตะวันตก ต่อการรัฐประหารที่ล้มเหลวและจุดยืนของพวกเขาหลังจากนั้น โดยกล่าวหาพันธมิตรตะวันตกว่าใส่ใจกับสิทธิมนุษยชนของพวกวางแผนมากกว่าภัยคุกคามใหญ่หลวงที่อังการาต้องเผชิญ

มีผู้เสียชีวิตมากกว่า 230 รายในความพยายามรัฐประหาร ส่วนใหญ่เป็นพลเรือน และมากกว่า 2,000 คนได้รับบาดเจ็บ ขณะที่แหล่งข่าวใกล้ชิดกับประธานาธิบดีเผยว่าแอร์โดอันเกือบถูกจับตัวหรือไม่ก็โดนสังหาร ซึ่งผลลัพธ์อาจนำพาตุรกีเข้าสู่ความขัดแย้ง

นับจากความพยายามยึดอำนาจ มีผู้ถูกควบคุมตัว ปลด หรือพักงานกว่า 60,000 คน ในแวดวงทหาร ตุลาการ ข้าราชการ และการศึกษา เนื่องจากสงสัยว่าพัวพันกับกูเลน นำมาซึ่งความกังวลในหมู่พันธมิตรนาโต้เกี่ยวกับขอบเขตการล้างบาง โดยในบรรดาเหล่าพลเอกและพลเรือเอก มีถึง 40 เปอร์เซ็นต์ที่ถูกปลดจากตำแหน่ง

ในวันอาทิตย์ (31 ก.ค.) นายทหารเกือบ 1,400 นายของกองทัพถูกไล่ออก และสภาทหารสูงสุดถูกซ้อนโดยเหล่ารัฐมนตรีในรัฐบาล ความเคลื่อนไหวที่ออกแบบโดยนายแอร์โดอันเพื่อเพิ่มอำนาจควบคุมทหารแก่รัฐบาลพลเรือน

“เป้าหมายของเราคือจัดตั้งระบบที่ไม่มีใครในกองทัพจะสามารถก่อรัฐประหารได้อีก” รองนายกรัฐมนตรี นูมาน เคอร์ตุลมุส แถลงข่าวในอังการา ชี้แจงถึงแผนปฏิรูปล่าสุด พร้อมเผยว่าเป้าหมายต่อไปอาจเป็นการรื้อโครงสร้างของหน่วยข่าวกรองตุรกี

นายแอร์โดอันได้รับแจ้งเตือนถึงอันตรายในคืนแห่งความพยายามรัฐประหาร โดยเขาได้หลบหนีออกจากโรงแรมที่พักในเมืองมาร์มาริสหวุดหวิดก่อนที่หน่วยคอมมานโดจะเดินทางไปถึงเพื่อจับกุมตัวเขา

ปฏิบัติการตามล่าที่ใช้กองกำลังความมั่นคงราว 1,000 นาย สมาชิกหน่วยคอมมานโดดังกล่าวถูกควบตัวได้ 11 คน หลังได้รับแจ้งจากชายคนหนึ่งที่พบเห็นคนเหล่านี้ระหว่างที่ออกไปล่าหมูป่า