วอยซ์ออฟอเมริกา - สำนักงานข้าหลวงใหญ่ผู้ลี้ภัยแห่งสหประชาชาติ (UNHCR) เดินหน้ากดดันไทยให้ปล่อยชนเชื้อสายอุยกูร์มากกว่า 50 คนเดินทางไปยังตุรกี แม้ถูกกดดันจากปักกิ่งให้ส่งมอบพวกเขากลับไปยังจีน
วอยซ์ออฟอเมริกา สื่อของสหรัฐฯ รายงานว่า เจ้าหน้าที่ของไทยตกอยู่ภายใต้เสียงวิพากษ์วิจารณ์อย่างรุนแรงต่อกรณีบังคับกลุ่มชาวอุยกูร์กลับไปยังจีนเมื่อช่วงต้นเดือนที่ผ่านมา แต่ในสัปดาห์นี้ นายอนุสิทธิ์ คุณากร เลขาธิการสภาความมั่นคงแห่งชาติ (สมช.) พยายามบรรเทาความกังวลต่อการปฏิบัติของจีนต่อชาวอุยกูร์เหล่านั้นด้วยการเดินทางไปยังศูนย์ควบคุมตัวในมณฑลซินเจียง เพื่อเยี่ยมพวกเขา
นายอนุสิทธิ์บอกกับผู้สื่อข่าวไทยว่า ชาวอุยกูร์ 109 อยู่อาศัยในสภาพแวดล้อมที่ดีในศูนย์พักฟื้นที่สะอาดและเป็นระเบียบ และมี 13 คนที่ถูกสอบสวนตามคำกล่าวหาเกี่ยวข้องกับก่อการร้าย อย่างไรก็ตาม ทางวอยซ์ออฟอเมริการะบุว่า แม้ทางเลขาธิการ สมช.รายนี้จะนำเสนอรูปถ่ายบางส่วนของศูนย์ แต่ก็บอกว่าตนเองถูกห้ามถ่ายรูปกับชาวอุยกูร์ ขณะที่จีน ไม่อนุญาตให้สื่อมวลชนและองค์กรระหว่างประเทศเข้าไปยังศูนย์แห่งนี้
รายงานของวอยซ์ออฟอเมริการะบุว่ารัฐบาลไทยมีการเจรจากับทั้งจีนและตุรกีมานานกว่าปี นับตั้งแต่พบตัวชาวอุยกูร์กว่า 350 คนซ่อนตัวอยู่ในไทยและนำไปควบคุมตัวตามศูนย์กักกันต่างๆ
ต่อมาชาวอุยกูร์ราว 180 คน ส่วนใหญ่เป็นผู้หญิงและเด็ก ถูกส่งไปยังตุรกี หลังได้รับเอกสารคนเข้าเมืองอย่างถูกกฎหมาย ทั้งนี้ ตุรกีมักจัดหาเอกสารดังกล่าวแก่ชาวอุยกูร์เป็นปกติ เพราะว่าความเชื่อมโยงทางวัฒนธรรมดั้งเดิมและอ้างว่าชนกลุ่มน้อยเหล่านี้ต้องเผชิญกับการประหัตประหารในจีน อย่างไรก็ตามยังมีชาวอุยกุร์อีกมากกว่า 50 คนที่ถูกควบคุมตัวในศูนย์กักกันคนเข้าเมืองของไทย
ในเรื่องนี้วอยซ์ออฟอเมริกาอ้างคำกล่าวของวิเวียน ตัน โฆษกสำนักงานข้าหลวงใหญ่ผู้ลี้ภัยสหประชาชาติประจำประเทศไทย ที่เรียกร้องรัฐบาลไทยยินยอมให้คนกลุ่มนี้เดินทางอย่างอิสระ “โดยพื้นฐานแล้ว UNHCR อยากวิงวอนรัฐบาลไทยระงับบังคับเนรเทศผู้คนอีกในอนาคต เราเรียกร้องรัฐบาลยอมให้คนที่ยังอยู่ในไทย ได้รับการเนรเทศโดยสมัครใจยังไปดินแดนที่รัฐบาลนั้นมีความเต็มใจต้อนรับพวกเขา” นายตันกล่าว
นายเบนจามิน ซาวัคกี นักสิทธิมนุษยชนและทนายความ ตำหนิไทยผ่านวอยซ์ออฟอเมริกาว่า ไทยไม่ยอมให้องค์กรนานาชาติเข้าดำเนินการคัดครองผู้อพยพอย่างเหมาะสม ก่อนส่งตัวคนเหล่านั้นกลับไปจีน "ตามกฎหมายจารีตประเพณีระหว่างประเทศโดยไม่คำนึงถึงกรณีที่ไทยไม่ได้ลงนามเป็นภาคีในอนุสัญญาว่าด้วยสถานภาพผู้ลี้ภัย ระบุว่าจนกว่ากระบวนการคัดครองจะแล้วเสร็จ ให้เชื่อว่าความหวาดกลัวต่อการถูกประหัตประหารของคนเหล่านั้นมีความสมเหตุผลสมผล และไม่อาจส่งตัวพวกเขากลับไปจนกว่าได้ข้อสรุปแล้ว"
วอยซ์ออฟอเมริการายงานต่อว่า ชาวอุยกูร์ในไทยกล่าวอ้างมาตลอดว่าพวกเขาไม่ได้มาจากจีนและยืนยันว่ามาจากตุรกี ทั้งนี้เจ้าหน้าที่ทูตเติร์กได้เข้าพบพวกเขาและมอบเอกสารการเดินทางอย่างถูกกฎหมาย แต่ก็โดนยับยั้งโดยเจ้าหน้าที่ไทยที่ยอมส่งตัวพวกเขาแก่ปักกิ่งภายใต้แรงกดดันจากจีน
ท่ามกลางเสียงวิจารณ์จากนานาชาติต่อแนวทางจัดการกับประเด็นนี้ คณะกรรมการสิทธิมนุษยชนแห่งชาติของไทยเรียกร้องให้มีการประชุมเร่งด่วนของเจ้าหน้าที่ต่างๆจากสำนักงานสภาความมั่นคงแห่งชาติ สำนักงานตรวจคนเข้าเมืองและกระทรวงการต่างประเทศ รวมถึงจากสหประชาชาติและองค์กรสิทธิมนุษยชนต่างๆ
นพ.นิรันดร์ พิทักษ์วัชระ คณะกรรมการสิทธิมนุษยชนแห่งชาติ บอกว่ากระบวนการอ้างสิทธิลี้ภัยควรเป็นไปตามหลักสิทธิมนุษยชน พร้อมระบุว่าชาวอุยกุร์กว่า 50 คนที่ยังอยู่ในไทย ควรถูกส่งตัวไปยังตุรกี
วอยซ์ออฟอเมริกาอ้างรายงานข่าวระบุว่า จีนยังคงกดดันทางการไทยให้ส่งชาวอุยกูร์กลับไปยังจีน โดยปักกิ่งกล่าวหาชาวอุยกูร์ว่ามีส่วนเกี่ยวข้องกับองค์กรก่อการร้าย อย่างเช่นรัฐอิสลาม (ไอเอส) และพวกแบ่งแยกดินแดน อย่างไรก็ตาม พล.อ.ประยุทธ์ จันทร์โอชา นายกรัฐมนตรีของไทย ปฏิเสธแสดงความคิดเห็นถึงจุดหมายปลายทางท้ายที่สุดของคนเหล่านั้น เพียงแต่บอกว่าชาวอุยกูร์จะอยู่ในไทยต่อไปสักพัก
