ผู้นำโลกแซ่ซ้องข้อตกลงนุกอิหร่าน แต่ยิวตอกผิดพลาดครั้งประวัติศาสตร์-ย้ำชิงลงมือโจมตีก่อน

เอเอฟพี - เหล่าผู้นำโลกพากันออกมายกย่องข้อตกลงนิวเคลียร์อิหร่านฉบับสมบูรณ์ในวันอังคาร (14 ก.ค.) ด้วยประธานาธิบดีบารัค โอบามา บอกว่ากำลังแลเห็นทิศทางใหม่และวลาดิมีร์ ปูติน ชี้เป็นเสียงถอนหายใจแห่งการผ่อนคลายเฮือกใหญ่ของโลก แต่อิสราเอลคู่อริตัวฉกาจของเตหะรานประณามว่าเป็นความผิดพลาดครั้งประวัติศาสตร์

หนุ่มสาวชาวอิหร่านออกมาร้องเพลงเต้นรำบนท้องถนนสายต่างๆ ในกรุงเตหะราน ส่วนผู้ขับขี่ก็บีบแตรดังสนั่น ส่งเสียงเชียร์ข้อตกลงนิวเคลียร์ครั้งประวัติศาสตร์กับชาติมหาอำนาจ ด้วยพวกเขาหวังว่ามันจะช่วยสิ้นสุดมาตรการคว่ำบาตรทางเศรษฐกิจที่บังคับใช้มานานาหลายปีและถูกโดดเดี่ยวจากนานาชาติมาหลายทศวรรษ

เหล่าชาติมหาอำนาจของโลกที่บรรลุข้อตกลงกับเตหะรานพูดเป็นเสียงเดียวกัน แสดงความหวังว่านับตั้งแต่นี้อิหร่านจะสร้างโอกาสแห่งการเริ่มเป็นที่ยอมรับจากนานาชาติ อย่างไรก็ตาม นายเบนจามิน เนทันยาฮู นายกรัฐมนตรีอิสราเอล แย้มว่าเขายังพร้อมออกคำสั่งปฏิบัติการทางทหารต่อที่ตั้งทางนิวเคลียร์ต่างๆ ของเตหะราน

ประธานาธิบดีบารัค โอบามาแห่งสหัฐฯ ระบุข้อตกลงดังกล่าวเป็นการเปิดโอกาสปรับแก้ความสัมพันธ์ที่ระคายเคืองกับอิหร่านเสียใหม่ “ทุกเส้นทางแห่งการมุ่งสู่อาวุธนิวเคลียร์ถูกตัดแล้ว” เขากล่าว “ข้อตกลงนี้นำเสนอโอกาสมุ่งสู่ทิศทางใหม่ เราควรคว้ามันไว้”

อย่างไรก็ตาม นายจอห์น โบห์เนอร์ ประธานสภาผู้แทนราษฎรสหรัฐฯ จากรีพับลิกัน แสดงความเห็นว่าข้อตกลงนี้จะเป็นการปลุกขวัญแก่เตหะรานและดูเหมือนจะเติมเชื้อแห่งการแข่งขันทางด้านอาวุธนิวเคลียร์

ภายใต้ข้อตกลงที่บรรลุกันคราวนี้ ระหว่างอิหร่านกับสหรัฐฯ รัสเซีย จีน อังกฤษ ฝรั่งเศส และเยอรมนี ตามหลัง 13 ปีแห่งการเผชิญหน้า มาตรการลงโทษคว่ำบาตรอิหร่านทั้งของอเมริกา สหภาพยุโรป (อียู) และสหประชาชาติ จะถูกยกเลิก แลกกับการที่เตหะรานตกลงตัดทอนโครงการนิวเคลียร์ของตนลงเป็นระยะเวลายาวนาน

ทั้งนี้ ฝ่ายตะวันตกระแวงสงสัยว่าโครงการของอิหร่านนี้มีเป้าหมายในการสร้างระเบิดนิวเคลียร์ซึ่งเป็นข้อกล่าวหาที่เตหะรานปฏิเสธมาตลอด

ด้านประธานาธิบดีวลาดิมีร์ ปูติน แห่งรัสเซีย ยกย่องข้อตกลงดังกล่าวว่าเป็นทางเลือกที่มั่นคงสำหรับเสถียรภาพและความร่วมมือ “โลกหายใจด้วยความปลดเปลื้องเฮือกใหญ่” พร้อมบอกว่ามอสโกจะทำทุกทางในขอบเขตของอำนาจเพื่อรับประกันว่าข้อตกลงนี้ได้ผล ส่วนนายเซอร์เก ลาฟรอฟ รัฐมนตรีต่างประเทศ เสริมว่าข้อตกลงนี้จะช่วยทำให้สถานการณ์ในตะวันออกกลางผาสุกยิ่งขึ้น

อย่างไรก็ตาม ในส่วนของอิสราเอล ศัตรูของอิหร่านที่คัดค้านการเจรจามาโดยตลอด บอกว่าข้อตกลงนี้คือความผิดพลาดครั้งประวัติศาสตร์ “เรามีหน้าที่ป้องกันไม่ให้อิหร่านได้มาซึ่งอาวุธนิวเคลียร์ และหน้าที่นั้นยังมีอยู่” นายเบนจามิน เนทันยาฮู นายกรัฐมนตรียิวกล่าวย้ำถึงท่าทีที่เคยออกมาขู่ชิงลงมือโจมตีที่ตั้งทางนิวเคลียร์ของอิหร่านก่อน

“อิหร่านไม่มีข้อผูกมัดในข้อตกลงกับอิหร่านครั้งนี้ เพราะว่าอิหร่านยังคงหาทางทำลายล้างเรา” เขากล่าวต่อและพูดถึงการผ่อนปรนมาตรการคว่ำบาตรของมหาอำนาจตะวันตกว่า “อิหร่านจะกอบโกยเงินหลายแสนล้านดอลลาร์ ซึ่งพวกเขาจะนำไปเติมเชื้อเพลิงแก่เครื่องจักรก่อการร้าย” นายเนทันยาฮูกล่าว

นายโอบามา มีกำหนดพูดคุยกับเหล่าผู้นำของอิสราเอลและซาอุดีอาระเบีย ที่แสดงความเคลือบแคลงใจต่อข้อตกลงนี้เช่นกัน อย่างไรก็ตาม นายบัน คีมูน เลขาธิการสหประชาชาติบอกว่าข้อตกลงดังกล่าวจะช่วยคลี่คลายความท้าทายด้านความมั่นคงในตะวันออกกลาง

ด้านนายเดวิด คาเมรอน นายกรัฐมนตรีอังกฤษบอกว่าข้อตกลงนี้จะช่วยให้โลกปลอดภัยยิ่งขึ้นและตอนนี้ อิหร่าน มีโอกาสที่แท้จริงที่จะได้รับประโยชน์จากการผ่อนปรนมาตรการคว่ำบาตรทางเศรษฐกิจ ส่วน ซิกมาร์ กาเบรียล รองนายกรัฐมตรีและรัฐมนตรีเศรษฐกิจของเยอรมนี บอกว่ามีแผนเดินทางเยือนอิหร่านเร็วๆ นี้ “มันจะเป็นประโยชน์ใหญ่หลวงต่อบางภาคอุตสากรรมของเยอรมนี จากความสัมพันธ์ทางเศรษฐกิจที่เป็นปกติและแน่นแฟ้นยิ่งขึ้นกับอิหร่าน ทั้งหมดล้วนเกิดจากข้อตกลงของวันนี้”

ประธานาธิบดีฟรังซัวส์ ออลลองด์ ประธานาธิบดีฝรั่งเศส ระบุโลกกำลังก้าวไปข้างหน้าและเรียกร้องอิหร่านช่วยชาติมหาอำนาจยุติความขัดแย้งในซีเรีย "ตอนนี้อิหร่านจะมีความสามารถทางการเงินมากขึ้น ในขณะที่จะไม่มีมาตรการคว่ำบาตรอีกต่อไปแล้ว เราต้องระมัดระวังอย่างที่สุดต่อสิ่งที่อิหร่านจะเป็นไปนับแต่นี้"

บาชาร์ อัล-อัสซาด ประธานาธิบดีซีเรีย บอกว่าอิหร่าน พันธมิตรสำคัญของเขาประสบชัยชนะครั้งประวัติศาสต์ในข้อตกลงดังกล่าว พร้อมแสดงความยินดีกับ อยาตอลเลาะห์ อาลี คอเมเนอี ผู้นำสูงสุดของอิหร่าน ต่อจุดเปลี่ยนครั้งสำคัญในประวัติศาสตร์ทั้งของอิหร่าน ภูมิภาคและของโลก

ทั้งนี้เหล่าเพื่อนบ้านของอิหร่านก็แสดงความยินดีต่อข้อตกลงนี้เช่นกัน โดยอัฟกานิสถาน บอกว่ารู้สึกยินดีต่อความพยายามที่มีเป้าหมายเสริมสร้างสันติภาพและเสถียรภาพในภูมิภาค ส่วนปากีสถานระบุมาตรการสร้างความไว้เนื้อเชื่อใจต่อโครงการนิวเคลียร์อิหร่าน ถือเป็นการ "ปักหมุดสันติภาพและความมั่นคงในภูมิภาคของเรา"

สหรัฐอาหรับเอมิเรตส์ บอกว่าอิหร่านสามารถเล่นบทบาทสำคัญในภูมิภาค หากว่าหยุดแทรกแซงกิจการภายในประเทศต่างๆ อย่างเป็นอิรัก ซีเรีย เลบานอนและเยเมน