เอเอฟพี – นายกรัฐมนตรี อังเกลา แมร์เคิล แห่งเยอรมนี เตือนญี่ปุ่นให้เร่งหาทางยุติปมขัดแย้งเรื่อง “สตรีเพื่อการผ่อนคลาย” ซึ่งถือเป็นประเด็นละเอียดอ่อนในประวัติศาสตร์เอเชียตะวันออกที่ทำให้แดนอาทิตย์อุทัยบาดหมางกับประเทศเพื่อนบ้านมานานหลายสิบปี
ผู้นำหญิงเมืองเบียร์ได้พบกับ คัตสุยะ โอกาดะ หัวหน้าพรรคฝ่ายค้านเดโมเครติก ปาร์ตี ออฟ เจแปน (ดีพีเจ) และเตือนว่าโตเกียวควรเดินหน้าฟื้นฟูมิตรภาพกับเกาหลีใต้ โดยการสะสางปัญหา “สตรีเพื่อการผ่อนคลาย” ไม่ให้ค้างคาใจกันอีก
“ญี่ปุ่นและเกาหลีใต้ยึดถือค่านิยมร่วมกันหลายอย่าง... คงจะดีกว่าถ้าปัญหานี้ได้รับการแก้ไขอย่างเหมาะสม” สำนักข่าวจิจิเพรส อ้างคำพูดที่ แมร์เคิล กล่าวต่อ โอกาดะ
แม้แทบไม่ปรากฏหลักฐานเป็นลายอักษร แต่นักประวัติศาสตร์กระแสหลักเชื่อว่ามีผู้หญิงมากถึง 200,000 คนในเกาหลี, จีน, อินโดนีเซีย, ฟิลิปปินส์ และไต้หวัน ถูกกองทัพจักรวรรดินิยมญี่ปุ่นเกณฑ์ไปทำงานใน “ซ่องทหาร” เพื่อผ่อนคลายความเครียดให้แก่นักรบเลือดซามูไร
นักวิชาการส่วนใหญ่ยังเห็นตรงกันว่า สตรีเหล่านี้ถูกบังคับให้ขายบริการอย่างไม่เต็มใจ ซึ่งกองทัพหรือแม้กระทั่งรัฐบาลญี่ปุ่นในยุคสงครามน่าจะมีส่วนรู้เห็น และสนับสนุนระบบทาสกามไม่ทางตรงก็ทางอ้อม
พวกชาตินิยมขวาจัดในญี่ปุ่นอ้างว่า ผู้หญิงเหล่านั้นเป็นเพียง “โสเภณีอาชีพ” ที่ทำงานแลกเงิน และพยายามดัดแปลงเรื่องเล่าขานเกี่ยวกับสตรีเพื่อการผ่อนคลายเสียใหม่ไม่ให้ญี่ปุ่นต้องถูกประณาม
คำแถลงของผู้นำเยอรมนีมีขึ้น ในขณะที่ญี่ปุ่นกำลังตระเตรียมพิธีรำลึกครบ 70 ปีการพ่ายแพ้สงครามโลกครั้งที่ 2 ซึ่งเวลานี้ตัวนายกรัฐมนตรี ชินโซ อาเบะ เองก็กำลังถูกเพ่งเล็งเรื่องการแสดงทัศนคติแบบชาตินิยมจัดเกี่ยวกับอาชญากรรมสงครามที่ญี่ปุ่นเคยกระทำไว้
จีนและเกาหลีใต้ยังคงเรียกร้องเรื่อยมาให้ญี่ปุ่น “สำนึกผิด” อย่างจริงใจกว่านี้
หลังเสร็จสิ้นการประชุมซัมมิตกับ อาเบะ เมื่อวันจันทร์(9) แมร์เคิล ได้กล่าวต่อสื่อมวลชนว่า การหาข้อยุติให้แก่ประวัติศาสตร์ยุคสงครามคือ “เงื่อนไขที่จำเป็นต่อการปรองดอง” และยังหยิบยกประสบการณ์ของเยอรมนีมาเตือนสติ อาเบะว่า การที่เมืองเบียร์กลับมาเป็นที่นับหน้าถือตาของนานาชาติก็เพราะรู้จักยอมรับความผิดพลาดจากพฤติกรรมป่าเถื่อนในช่วงสงครามโลกของตนเองอย่างตรงไปตรงมา ขณะที่ประเทศเพื่อนบ้านก็ให้อภัยอย่างใจกว้าง ซึ่งนำไปสู่การปรองดองอย่างสันติ
อย่างไรก็ดี รัฐมนตรีต่างประเทศ ฟูมิโอะ คิชิดะ กลับแย้งว่า วิธียุติข้อพิพาทหลังสงครามของญี่ปุ่นกับเยอรมนีนั้น “ไม่สมควรนำมาเปรียบเทียบกัน”
“ภูมิหลังของญี่ปุ่นและเยอรมนีในช่วงสงครามโลกครั้งที่ 2 แตกต่างกัน ประเทศต่างๆ ที่เป็นเพื่อนบ้านของเราก็ไม่เหมือนกัน” คิชิดะ ให้สัมภาษณ์
จีนและเกาหลีใต้ซึ่งเคยตกเป็นเหยื่อลัทธิทหารนิยมของญี่ปุ่นในช่วงครึ่งแรกของศตวรรษที่ 20 เรียกร้องให้โตเกียวแสดงความสำนึกผิดมากกว่านี้ แต่นักการเมืองชาตินิยมในแดนปลาดิบก็อ้างว่าพวกเขา “ขอโทษ” มามากพอแล้ว พร้อมตำหนิจีนและเกาหลีใต้ว่ายกเรื่องในอดีตมาพูดถึงไม่หยุดหย่อนเพื่อปลุกกระแสเกลียดชังญี่ปุ่นในดินแดนอื่นๆ
แมร์เคิล ได้ไปเยี่ยมชมโรงงานผลิตรถบรรทุก มิตซูบิชิ ฟูโซ ที่เมืองคาวาซากิ ซึ่งค่ายรถ เดมเลอร์ ของเยอรมนีถือหุ้นอยู่เกือบ 90% โดยเป็นที่หมายสุดท้ายในแผนการเยือนญี่ปุ่น 2 วัน ก่อนจะเดินทางกลับกรุงเบอร์ลินในช่วงบ่ายของวันนี้ (10)