ประชุมโนเบลสันติภาพ “ล่ม” เจ้าของรางวัลแห่คว่ำบาตรตอบโต้แอฟริกาใต้ปฏิเสธวีซา “ทะไลลามะ”

เอเอฟพี – การประชุมซัมมิตผู้ที่ได้รับรางวัลโนเบลสาขาสันติภาพซึ่งมีกำหนดจัดขึ้นที่แอฟริกาใต้ในช่วงกลางเดือนนี้ถูกยกเลิกอย่างกะทันหัน หลังเจ้าของรางวัลหลายคนออกมาประกาศไม่ร่วมสังฆกรรม เนื่องจากไม่พอใจที่รัฐบาลกรุงพริทอเรียปฏิเสธวีซาองค์ทะไลลามะ

“การประชุมถูกยกเลิกเพราะเจ้าของรางวัลส่วนมากปฏิเสธที่จะเข้าร่วม” โจดี วิลเลียมส์ ชาวอเมริกันซึ่งได้รับรางวัลโนเบลสาขาสันติภาพจากการรณรงค์ต่อต้านกับระเบิด ให้สัมภาษณ์ที่เมืองธรรมศาลาทางตอนเหนือของอินเดีย ซึ่งเป็นที่พำนักปัจจุบันขององค์ทะไลลามะ

เดสมอนด์ ตูตู เจ้าของรางวัลโนเบลสาขาสันติภาพชาวแอฟริกาใต้ ก็ออกมากล่าวหารัฐบาลของตนเองว่า “ก้มหัวให้จีน” และทำในสิ่งที่เป็นการ “ถ่มน้ำลายรดหน้า” เนลสัน แมนเดลา วีรบุรุษต่อต้านการเหยียดผิวผู้ล่วงลับ

เจ้าของรางวัลโนเบล 6 คน รวมถึง วิลเลียมส์ ตัดสินใจคว่ำบาตรการประชุมสันติภาพที่เมืองเคปทาวน์ระหว่างวันที่ 13-15 ตุลาคมนี้ หลังทราบว่าผู้นำจิตวิญญาณชาวทิเบตไม่ได้รับอนุญาตให้ไปร่วมงาน โดยทั้งหกกล่าวหาว่าปักกิ่งกำลังใช้อิทธิพลบีบคั้นชาติอื่นๆ ให้ตัดความสัมพันธ์กับองค์ทะไลลามะ ซึ่งเสด็จฯไปลี้ภัยในอินเดียตั้งแต่การลุกฮือเรียกร้องเอกราชทิเบตเมื่อปี 1959 ไม่ประสบความสำเร็จ

ในสายตาของจีน องค์ทะไลลามะพระชนมายุ 79 พรรษาเป็น “พวกแบ่งแยกดินแดน” ในขณะที่พระองค์ตรัสว่า ทรงปรารถนาให้ทิเบตได้มีอำนาจปกครองตนเองเพิ่มขึ้นเท่านั้น

พาทริเซีย เดอ ลิลล์ นายกเทศมนตรีเมืองเคปทาวน์ ให้สัมภาษณ์กับเอเอฟพีว่า “เรากำลังหารือเกี่ยวกับการจัดประชุมซัมมิตสันติภาพ และจะมีประกาศออกมาอีกครั้ง” ในวันนี้(2)

ด้านองค์กรจัดการประชุมซัมมิตโนเบลซึ่งมีฐานอยู่ที่กรุงโรม ยังไม่ออกมาแสดงความคิดเห็นใดๆ

วิลเลียมส์ และเจ้าของรางวัลโนเบลอีกหลายคนได้ร่วมแถลงข่าวที่เมืองธรรมศาลาวานนี้(1) เนื่องในโอกาสครบรอบ 25 ปีที่องค์ทะไลลามะทรงได้รับรางวัลโนเบลสาขาสันติภาพ

ชีรีน เอบาดี ทนายความด้านสิทธิมนุษยชนชาวอิหร่านซึ่งได้รับรางวัลโนเบลสาขาสันติภาพเมื่อปี 2003 กล่าวว่า “ชาวแอฟริกาใต้ก็เคยต่อต้านลัทธิแบ่งแยกผิวมาก่อน ด้วยเหตุนี้ พวกเราจึงรับไม่ได้เลยที่รัฐบาลแอฟริกาใต้ปฏิเสธที่จะออกวีซาให้องค์ทะไลลามะถึง 3 ครั้ง”

เธอยังวิจารณ์ เดสมอนด์ ตูตู ที่ไม่ออกมาทักท้วงรัฐบาลของตนเอง โดยกล่าวว่า “ประหลาดใจมาก” กับความนิ่งเงียบของท่าน แต่หลังจากนั้นไม่นาน อดีตอาร์คบิชอปซึ่งคว้าโนเบลสันติภาพเมื่อปี 1984 ก็ตัดสินใจออกถ้อยแถลงประณามรัฐบาลแอฟริกาใต้อย่างรุนแรง

“การประชุมซัมมิตโนเบลที่เมืองเคปทาวน์ซึ่งจะเป็นครั้งแรกที่จัดขึ้นในทวีปนี้ ถือเป็นการสดุดีคุณงามความดีของ มาดิบา” ตูตู กล่าว โดยอ้างถึงชื่อชนเผ่าของอดีตประธานาธิบดี เนลสัน แมนเดลา ผู้ล่วงลับ

“ทว่าเขากลับถูกบรรดาสหายถ่มน้ำลายรดหน้า ด้วยการปฏิเสธไม่ให้เขาได้รับการสดุดีจากบรรดาผู้ได้รับรางวัลอันทรงเกียรติ”

เอบาดี ซึ่งมีบทบาทสำคัญในการสนับสนุนระบอบประชาธิปไตยและสิทธิมนุษยชนในอิหร่าน เรียกร้องให้ทั่วโลกรวมถึงพลเมืองชาวจีนทุกคนออกมาเปิดโปงปัญหาการล่วงละเมิดที่เกิดขึ้นในแดนมังกร

“ถูกแล้วหรือที่เราจะไม่ประท้วง และนิ่งเฉยเมื่อรัฐบาลเอาบรรดากวีไปขังคุก” เอบาดี ตั้งคำถาม โดยจงใจอ้างถึง หลิว เสี่ยวโป นักเขียนชาวจีนซึ่งถูกจับกุมเมื่อปี 2009 ฐานปลุกปั่นยุยงให้เกิดการบ่อนทำลายรัฐ

หลิว ได้รับรางวัลโนเบลสาขาสันติภาพ ปี 2010 ทั้งที่ยังติดอยู่ในเรือนจำ โดยได้รับการยกย่องว่าเป็นผู้ที่ “ต่อสู้เพื่อสิทธิมนุษยชนขั้นพื้นฐานในจีนอย่างสันติมายาวนาน”

เอบาดี ยังเรียกร้องให้ทุกประเทศออกมาคัดค้านนโยบายที่จีนมีต่อชาวมุสลิมอุยกูร์ในมณฑลซินเจียง
“ทุกประเทศจะต้องผนึกกำลังต่อต้านการปฏิบัติอย่างไม่เป็นธรรมต่อชาวมุสลิมอุยกูร์ในจีน รวมถึงพลเมืองจีนเองด้วย เพราะการนิ่งเฉยต่อความโหดร้ายป่าเถื่อนก็เท่ากับเป็นผู้สมรู้ร่วมคิด”

รัฐบาลจีนอ้างว่า เหตุรุนแรงที่เกิดขึ้นในมณฑลซินเจียงเป็นฝีมือของกลุ่มแบ่งแยกดินแดน ในขณะที่นักสิทธิมนุษยชนส่วนใหญ่ชี้ว่า การกดขี่วัฒนธรรมและความเชื่อของชาวอุยกูร์คือต้นเหตุที่แท้จริงของปัญหา