เอเจนซีส์ - รัสเซียกำลังเผชิญหน้ากับการโดนยึดทรัพย์ทั่วโลก หลังเมื่อวานนี้ (28) ศาลอนุญาโตตุลาการถาวร ณ กรุงเฮก สั่งให้จ่ายค่าชดเชยแก่บรรดาผู้ถือหุ้นของกิจการน้ำมัน “ยูคอส” (Yukos) เป็นเงิน 5 หมื่นล้านดอลลาร์สหรัฐฯ จากการที่รัฐบาลรัสเซียภายใต้การบริหารของประธานาธิบดี วลาดิมีร์ ปูติน ทำลายบริษัทพลังงานที่ใหญ่ที่สุดในประเทศด้วยการเข้าฮุบกิจการ
คำสั่งของศาลอนุญาโตตุลาการถาวร ณ กรุงเฮก ที่ออกมาในวันจันทร์ (28) ยิ่งเพิ่มแรงกดดันในการถูกคว่ำบาตรทางเศรษฐกิจ และโดดเดี่ยวทางการเมืองมากยิ่งขึ้นของรัสเซียในเวลานี้
ยูคอส (Yukos) เคยเป็นอดีตบริษัทพลังงานหมายเลข 1 รัสเซีย แต่ต้องมีอันจบสิ้นหลังจาก มิคาฮิล โคดอร์คอฟสกี (Mikhail Khodorkovsky) อดีตเจ้าของผู้ซึ่งเป็นศัตรูทางการเมืองของประธานาธิบดี วลาดิมีร์ ปูติน ถูกจับกุมในปี 2003 หลังจากที่ปูตินได้เตือนเหล่าโอลิการร์ช (oligarch) ชนชั้นนักธุรกิจของรัสเซียไม่ให้ยุ่งเกี่ยวกับการเมืองในประเทศ
คณะตุลาการผู้ตัดสินได้พิพากษาว่า รัฐบาลรัสเซียเป็นหนี้แก่อดีตผู้ถือหุ้นใหญ่ของยูคอส ที่บริษัทแห่งนี้ถูกบังคับให้ต้องล้มละลายจาก “การเรียกเก็บภาษีมากเกินจริง” โดยรัฐบาลรัสเซีย “ที่มีเป้าหมายทางการเมืองซ่อนอยู่”
และรัสเซียประกาศเดินหน้าที่จะต่อสู้ในชั้นศาลต่อไปในขณะที่บรรดาผู้ถือหุ้นของยูคอสต่างเล็งที่จะหาช่องทางจากคำพิพากษานี้ในการเข้ายึดทรัพย์ของรัฐบาลรัสเซียที่มีอยู่ใน 150 ประเทศทั่วโลก โดยพบว่าผู้ถือหุ้นสามารถเข้ายึดทรัพย์ของสหพันธรัฐรัสเซียที่ใช้เพื่อประโยชน์ทางธุรกิจได้ ซึ่งหมายความว่า สถานทูตรัสเซียนั้น ยังปลอดภัยจากการถูกยึดทรัพย์ แต่เครื่องบิน งานศิลปะ สินทรัพย์ทางการค้า ระบบท่อจ่ายก๊าซธรรมชาติ รวมไปถึงรถบรรทุกน้ำมันล้วนเสี่ยงต่อการถูกเข้ายึดทั้งสิ้น
“นี่เป็นเพี่ยงแค่การสิ้นสุดของจุดเริ่มต้น” ทิม ออสบอร์น (Tim Osborne ) ผู้อำนวยการฝ่ายบริหารของ GML ซึ่งเป็นผู้ถือหุ้นรายใหญ่ของยูคอส นำเรื่องขึ้นสู่ศาลในกรุงเฮก เนเธอร์แลนด์ กล่าว
บริษัท GML นั้นได้รับการลงทุนถึง 6 พันล้านดอลลาร์จากกองทุนบำนาญสหรัฐฯ และสถาบันอื่นๆ
ศาลอนุญาโตตุลาการถาวร กล่าวว่า รัสเซียใช้ภาษีเพื่อเข้าควบคุมกิจการยูคอสในปี 2003 และทำการปิดปาก โคดอร์คอฟสกี ซีอีโอของบริษัท ที่ในขณะนั้นใช้อิทธิพลที่มาจากการสร้างฐานะของตนในการให้เงินทุนอุดหนุนพรรคการเมืองฝ่ายตรงกันข้ามของปูตินเพื่อท้าทายอำนาจผู้นำสูงสุดของรัสเซียในขณะนั้น
และโคดอร์คอฟสกีต้องถูกปืนจี้และจับกุมตัวในขณะที่เขากำลังจะขึ้นโดยสารเครื่องบินในไซบีเรียในปีเดียวกัน และต้องใช้เวลาในเรือนจำนานกว่า 10 ปี ก่อนที่จะถูกปล่อยตัวเป็นอิสระในปีที่ผ่านมา ในขณะที่บริษัทพลังานยูคอสถูกซื้อจากบริษัทรอสเนฟต์ (Rosneft) ที่มีรัฐบาลรัสเซียเป็นเจ้าของ และเป็นผลทำให้ยูคอสต้องล้มละลายในที่สุด แต่ทำให้รอสเนฟต์ก้าวขึ้นมาเป็นผู้ผลิตพลังงานเบอร์ 1 ของประเทศแทน
และถึงแม้รัสเซียจะมีเงินทุนสำรองเป็นจำนวนมาก แต่กระนั้นคำพิพากษาเมื่อวานนี้ (28) รวมไปถึงการคว่ำบาตรเศรษฐกิจอย่างหนักหน่วงจากชาติตะวันตก ล้วนส่งผลเลวร้ายต่อเศรษฐกิจรัสเซียอย่างช่วยไม่ได้ จากการที่นักลงทุนต่างชาติโยกเงินหนีออกนอกประเทศ และอัตราการเติบโตทางเศรษฐกิจดิ่งเหว
ทั้งนี้ ในคำพิพากษาเมื่อวานนี้ (28) รัสเซียถูกสั่งให้จ่ายค่าเสียหายภายในเวลา 180 วันพร้อมดอกเบี้ย หรือไม่เช่นนั้นผู้ถือหุ้นยูคอสมีสิทธิเข้ายึดทรัพย์ของรัสเซียในต่างแดนได้
ลีโอนิด เนฟซลิน (Leonid Nevzlin) ผู้รับผลประโยชน์หลักของทรัสต์บริหาร GML ที่ได้เริ่มคดีฟ้องร้องครั้งนี้ให้สัมภาษณ์กับสถานีวิทยุรัสเซีย Echo Moskvy Radio ว่า ทางผู้ถือหุ้นจะหาทางยึดทรัพย์รัสเซียในต่างแดนหากรัฐบาลรัสเซียปฏิเสธจ่ายค่าปรับตามคำสั่งศาล โดยเขาอ้างอิงไปถึงคดีในปี 2008 จากการที่บริษัท โนกา (Noga) สัญชาติสวิส ชนะคดีในชั้นศาลด้วยตัวเลข 1.1 พันล้านดอลลาร์ และได้รับอนุญาตให้เข้ายึดทรัพย์ของสหพันธรัฐรัสเซียที่มีอยู่ทั่วโลกในปี 2008 ได้ และในท้ายที่สุดทำให้มอสโกต้องยอมที่จะขอเปิดเจรจาเพื่อรอมชอม
และในขณะเดียวกัน อดีตซีอีโอยูคอสที่ยกหุ้นทั้งหมดให้กับเนฟซลินได้ให้สัมภาษณ์กับสถานีวิทยุแห่งนี้ด้วยความลิงโลดกล่าวว่า “ผมแน่ใจว่าคนของปูตินคงยังไม่ได้แจ้งให้เจ้านายของพวกเขาทราบถึงผลลัพธ์ของคดีนี้ว่าร้ายแรงเพียงใด แต่ผมมีความสุขมากในวันนี้” โคดอร์คอฟสกี กล่าว
ด้านนักวิเคราะห์ต่างประสานเสียงว่า ช่วงเวลาของการประกาศคำพิพากษาศาลอนุญาโตตุลาการถาวร ไม่ใช่เวลาที่เหมาะสมสำหรับรัสเซีย เมื่อดูจากสถานการณ์วิกฤตยูเครน และเห็นว่า รัสเซียคงสามารถชำระค่าปรับได้ แต่หากปฏิเสธไม่ชำระจะดูมีปัญหามากกว่า
แต่ทว่า เซียร์เกย์ ลาฟรอฟ รัฐมนตรีกระทรวงต่างประเทศรัสเซียออกมาประกาศว่า จะใช้ทุกช่องทางที่มีเพื่อต่อสู้ในชั้นศาลต่อไป
อย่างไรก็ตาม วิบากกรรมของรัสเซียยังไม่จบลงแค่นั้น เพราะในวันพฤหัสบดี (31) ที่จะถึงนี้ ศาลสิทธิมนุษยชนแห่งยุโรป จะออกคำตัดสินอีกคดีของยูคอสที่มี 55,000 แชร์โฮลเดอร์เกี่ยวข้อง แต่จะไม่เกี่ยวพันกับ GML
