เอเอฟพี - ภายหลังที่ผู้นำกบฏตอลิบานออกมาประกาศว่า การที่สหรัฐฯ ยอมปล่อยตัวสมาชิกของกลุ่มที่ถูกคุมขังอยู่ เพื่อแลกเปลี่ยนกับอิสรภาพของ ส.อ.โบว์ เบิร์กดาห์ล นายทหารอเมริกัน ถือเป็น “ชัยชนะอันยิ่งใหญ่” ก็ได้ก่อให้เกิดกระแสวิพากษ์วิจารณ์อย่างกว้างขวาง แต่ก็ยังมีความหวังกันว่าข้อแลกเปลี่ยนนี้จะช่วยปูทางไปสู่การเจรจาสันติภาพ ในยามที่สหรัฐฯ เตรียมการถอนกำลังทหารออกจากอัฟกานิสถาน
วอชิงตันได้ออกมากล่าวสนับสนุนการแลกเปลี่ยนตัวประกันกับนักโทษครั้งนี้ว่า เป็นความจำเป็นที่ต้องช่วยชีวิตเบิร์กดาห์ลเอาไว้ ในช่วงที่สุขภาพของเขาทรุดโทรมลงอย่างรวดเร็ว หลังกลายเป็นทหารสหรัฐฯ เพียงคนเดียวที่ตกเป็นเชลยกลุ่มตอลิบานนานถึง 5 ปี นับตั้งแต่สงครามระหว่างสหรัฐฯ กับกลุ่มติดอาวุธกลุ่มนี้เปิดฉากขึ้นเมื่อปี 2001
อย่างไรก็ตาม สมาชิกสภาผู้แทนราษฎรสังกัดพรรครีพับลิกัน ได้ออกมาวิจารณ์การแลกเปลี่ยนตัวนักโทษที่เปิดเผยเป็นครั้งแรกวานนี้ (1 มิ.ย.) โดยชี้ว่านักรบกลุ่มตอลิบานทั้ง 5 คนซึ่งเป็นเจ้าหน้าที่ระดับอาวุโสถูกควบคุมตัวไว้ที่เรือนจำในฐานทัพสหรัฐฯ ที่อ่าวกวนตานาโม อาจหวนคืนสู่สนามรบแล้วกลายเป็นภัยคุกคามต่อชาวอเมริกันในต่างแดน
ส.ว.จอห์น แมคเคน ซึ่งเคยตกเป็นเชลยในสงครามเวียดนาม เรียกนักโทษตอลิบานทั้ง 5 คนว่าเป็น “สุดยอดตัวการ” และกล่าวว่า “การปล่อยให้บุคคลเหล่านี้สามารถหวนกลับไปสู้รบได้อีกครั้งเป็นสิ่งที่รบกวนจิตใจ”
กระทรวงการต่างประเทศอัฟกานิสถาน ได้ประณามข้อตกลงนี้ ซึ่งได้รับการผลักดันโดยกาตาร์ ประเทศที่นักโทษทั้ง 5 คนจะถูกส่งไปนาน 1 ปีว่าเป็นการกระทำที่ผิดกฎหมาย พร้อมทั้งระบุว่า การส่งนักโทษไปยังประเทศที่ 3 เป็นการฝ่าฝืนกฎหมายระหว่างประเทศ
มุลเลาะห์ โมฮัมมัด โอมาร์ ซึ่งเป็นผู้นำทางจิตวิญญาณของกลุ่มตอลิบาน ได้แถลงชื่นชมการปล่อยตัวนักโทษทั้ง 5 คนจากเรือนจำกวนตานาโมว่าเป็น “ชัยชนะอันยิ่งใหญ่” และแสดงความยินดีต่อ “นักรบมูจาฮีดีนทุกคน”
ข้อตกลงเพื่อแสดงความบริสุทธิ์ใจ
แม้ว่ากลุ่มตอลิบานจะกล่าวว่าการพวกเขาประสบความสำเร็จในการของปล่อยตัวนักโทษ แต่บรรดานักวิเคราะห์กล่าวว่า ข้อตกลงนี้อาจเป็นสิ่งที่จำเป็นต้องทำเพื่อสร้างความเชื่อมั่น ในเวลาที่สหรัฐฯ เตรียมถอนกำลังทหารออกจากอัฟกานิสถานภายในปี 2016 ซึ่งจะเป็นการปิดฉากสงครามครั้งยาวนานที่สุดที่ดำเนินมา 15 ปี นับตั้งแต่เกิดเหตุโจมตี “11 กันยายน”
ชัค เฮเกล รัฐมนตรีกระทรวงกลาโหมสหรัฐฯ ได้กล่าวอย่างมีความหวังว่า ข้อตกลงนี้จะช่วยให้สหรัฐฯ สามารถเจรจากับกลุ่มตอลิบานได้โดยตรง ทั้งยังจะส่งเสริมความพยายามบรรลุข้อตกลงสันติภายใต้การนำของอัฟกานิสถาน ซึ่งเป็นสิ่งที่จำเป็นต้องทำเพื่อป้องกันไม่ให้กระบวนการสันติภาพล้มเหลวในอนาคต
เขากล่าวว่า “ด้วยเหตุนี้การแลกตัวนักโทษจะเป็นโอกาสครั้งใหม่เพื่อให้เราบรรลุข้อตกลง”
การปล่อยตัวนักโทษ ซึ่งทั้งหมดเป็นอดีตเจ้าหน้าที่ผู้มีอิทธิพลของระบอบตอลิบาน ที่ถูกกองกำลังภายใต้การนำของสหรัฐฯ บุกเข้าโค่นล้มในอัฟกานิสถาน เป็นเงื่อนไขที่กลุ่มหัวรุนแรงกำหนดขึ้นเพื่อแลกกับการเปิดโต๊ะเจรจาสันติภาพกับสหรัฐฯ
อิสมาลี กาซิมยาร์ จากสภาสันติภาพระดับสูงของอัฟกานิสถานกล่าวถึงการทำข้อตกลงนี้ว่า “ผมคิดว่า วิธีนี้จะแสดงให้พวกเขาเห็นว่าเราต้องการสร้างความเชื่อมั่น และเริ่มต้นการเจรจาสันติภาพในอนาคตอันใกล้ อย่างบริสุทธิ์ใจ”
ในแสดงความคิดเห็นต่อผู้สื่อข่าว เฮเกลได้ชี้แจงเพิ่มเติมเกี่ยวกับปฏิบัติการรับตัวเบิร์กดาห์ลกลับ ขณะที่เขากำลังเดินทางไปยังฐานทัพอากาศบากรัมทางเหนือของกรุงคาบูล ซึ่งเป็นจุดที่เขาไปเยี่ยมเยียนสมาชิกกองกำลังพิเศษหลายสิบนาย ซึ่งเป็นผู้รับตัวนายทหารวัย 28 ปีกลับสู่สถานที่ปลอดภัย
เฮเกลกล่าวว่า “เราเชื่อว่า ข้อมูลและข่าวกรองที่เรามี ชี้ว่า ส.อ.เบิร์กดาห์ลกำลังประสบปัญหาด้านความปลอดภัยและสุขภาพ โดยเฉพาะสุขภาพของเขากำลังทรุดโทรมลงมาก
“เราจึงตัดสินใจว่าถ้าเราสบโอกาสและเราจะฉวยโอกาสนั้นพาเขาออกจากที่นั่นอย่างทันท่วงที ซึ่งเป็นสิ่งที่จำเป็นต้องทำเพื่อรักษาชีวิตเขาเอาไว้”
ทางการสหรัฐฯ ระบุว่า เจ้าหน้าที่หน่วยรบพิเศษหลายสิบนาย ที่มีการส่งเฮลิคอปเตอร์ตามสนับสนุน ได้ถูกส่งไปยังสถานทีซึ่งไม่ได้รับการเปิดเผย ทางภาคตะวันออกของอัฟกานิสถาน ซึ่งเป็นจุดที่กลุ่มหัวรุนแรงตอลิบานส่งตัวเบิร์กดาห์ลคืนมา
พ่อแม่ของเบิร์กดาห์ลกล่าวในงานแถลงข่าววานนี้ (1) ด้วยความตื้นตันใจ โดยเปิดเผยว่ายังไม่ได้พูดคุยกับลูกชายของตนเองเลย
กองทัพแถลงว่า วานนี้ (1) เบิร์กดาห์ลได้เดินทางไปถึงศูนย์การแพทย์ของกองทัพสหรัฐฯ ในลานด์ชตูลทางตอนใต้ของเยอรมนี ซึ่งเป็นสถานที่ที่เขาจะผ่าน “กระบวนการกลับคืนสู่สังคม”
สมาชิกพรรครีพับลิกันบางคนกล่าวว่า ประธานาธิบดีบารัค โอบามาแห่งสหรัฐฯ เอาชีวิตของชาวอเมริกันไปเสี่ยง ด้วยการยอมปล่อยตัวนักโทษตอลิบานเพื่อแลกกับอิสรภาพของเบิร์กดาห์ล
