เอเอฟพี - ผู้อ้างตัวว่าเป็นแกนนำกลุ่มเคลื่อนไหวในนาม “สาธารณรัฐประชาชนโดเนตสก์” ทางภาคตะวันออกของยูเครน ประกาศให้จังหวัดแห่งนี้เป็นรัฐเอกราชเมื่อวันจันทร์ (5) และเรียกร้องรัสเซีย พิจารณาผนวกเข้าเป็นส่วนหนึ่งของดินแดน ท่ามกลางเสียงประณามจากสหรัฐฯที่ไม่รับรอง “ประชามติที่ผิดกฎหมาย” ส่วนอียูก็ประกาศกร้าวพร้อมคว่ำบาตรมอสโกให้หนักหน่วงขึ้น หากยังเพิกเฉยช่วยเหลือคลี่คลายวิกฤต
“การประกาศเอกราชเป็นไปตามเจตจำนงของประชาชนแห่งสาธารณรัฐประชาชนโดเนตสก์ และเพื่อกู้คืนความยุติธรรมทางประวัติศาสตร์ เราจึงเรียกร้องสหพันธรัฐรัสเซียพิจารณารับสาธารณรัฐประชาชนโดเนตสก์ เข้าเป็นส่วนหนึ่งของสหพันธรัฐรัสเซียด้วย” นายเดนิส ปูชิลิน แกนนำกลุ่มเคลื่อนไหว ในนาม “สาธารณรัฐประชาชนโดเนตสก์” กล่าวกับผู้สื่อข่าว
คำกล่าวของนายปูชิลิน มีขึ้นหลังจากเขาอ้างว่าจากการลงประชามติเมื่อวันอาทิตย์ (11) ที่ผ่านมา มีประชาชนในจังหวัดแห่งนี้ถึงร้อยละ 89 ที่สนับสนุนแยกตัวจากยูเครน ประชามติที่ถูกตะวันตกและเคียฟ ประณามว่าเป็นการเล่นตลกและผิดกฎหมาย
“จากผลการลงประชามติซึ่งจัดขึ้นเมื่อวันที่ 11 พฤษภาคม 2014 เราประชาชนแห่งสาธารณรัฐประชาชนโดเนตสก์ ขอประกาศว่าต่อจากนี้ไปสาธารณรัฐแห่งนี้คือรัฐเอกราช” ปูชิลิน กล่าว หลังจากก่อนหน้านี้ได้ประกาศกร้าวว่าศึกเลือกตั้งประธานาธิบดีซึ่งทางชาติตะวันตกมองว่ามีความสำคัญสำหรับคลี่คลายความตึงเครียดในประเทศ “จะไม่เกิดขึ้น” ในจังหวัดโดเนตสก์
กลุ่มประท้วงนิยมรัสเซียในโดเนตสก์ และ ลูกานสก์ 2 จังหวัดทางภาคตะวันออกของยูเครน เดินหน้าจัดการลงประชามติเมื่อวันอาทิตย์ (11 พ.ค.) ซึ่งให้ผู้ออกเสียงตอบคำถามว่า เห็นชอบ หรือ ไม่เห็นชอบ กับการประกาศตนเป็นเอกราช ต่อมาเจ้าหน้าที่ของกลุ่มนี้ในโดเนตสก์ ระบุว่า ผู้ใช้สิทธิ 89% สนับสนุนการแยกตัวจากยูเครน ขณะที่คาดกันว่า ผลการโหวตที่จังหวัดลูกานสก์ที่จะออกมาในวันจันทร์ (12) น่าจะใกล้เคียงกัน
เบื้องต้นรัฐบาลรักษาการของยูเครนในกรุงเคียฟและฝ่ายตะวันตกพากันคัดค้านว่า ผลลงประชามตินี้เชื่อถือไม่ได้ เพราะกลุ่มกบฏขัดขวางไม่ให้สื่อต่างชาติเข้าสังเกตการณ์การนับบัตรลงคะแนน รวมทั้งไม่มีคณะผู้สังเกตการณ์อิสระประจำอยู่ในคูหาเลือกตั้ง ไม่มีรายชื่อผู้มีสิทธิลงคะแนนที่ครบถ้วนสมบูรณ์ ขณะที่กระบวนการลงทะเบียนเป็นไปตามยถากรรมและไม่มีระบบป้องกันการเวียนเทียนหย่อนบัตร
ต่อมาในวันจันทร์ (12) ทางสหรัฐฯประกาศไม่ขอรับรอง “ประชามติที่ผิดกฎหมาย” ซึ่งจัดขึ้นเมื่อช่วงสุดสัปดาห์ โดย เจน ซากี โฆษกกระทรวงการต่างประเทศบอกว่าการโหวตที่จัดโดยฝ่ายนิยมรัสเซียในโดเนตสก์และลูกานสก์ เป็นความพยายามเพิ่มความแตกแยกและความสับสนในยูเครน “เราไม่ยอมรับประชามติที่ไม่ชอบด้วยกฎหมาย มันไม่ชอบธรรมภายใต้กฎหมายของยูเครน”
ด้าน นายเฮร์แมน ฟาน รอมปุย ประธานสหภาพยุโรป ในวันเดียวกัน ก็ประณามการลงประชามติของพวกแบ่งแยกดินแดนฝักใฝ่รัสเซียในยูเครนว่าเป็นสิ่งผิดกฎหมายเช่นกัน และบอกว่าทางอียูพร้อมใช้มาตรการที่มีผลกระทบอย่างกว้างขวางเล่นงานรัสเซีย หากว่าล้มเหลวในความพยายามลดความเลวร้ายของวิกฤต
“เราไม่ยอมรับสิ่งที่อ้างกันว่าประชามติเมื่อวานนี้ มันผิดกฎหมาย ไม่ชอบธรรมตามกฎหมายและไม่น่าเชื่อถือ” ฟาน รอมปุย บอกกับผู้สื่อข่าวในกรุงเคียฟ พร้อมระบุว่าสหภาพยุโรปกำลังเตรียมการใช้มาตรการคว่ำบาตรเพิ่มเติมที่มีผลกระทบในขอบเขตที่กว้างขวาง หากมอสโกล้มเหลวช่วยคลี่คลายความขัดแย้ง
คำเตือนดังกล่าวเพิ่มความเป็นไปได้ว่าชาติตะวันตกจะคว่ำบาตรรัสเซียหนักหน่วงยิ่งขึ้น หลังจากพวกเขากล่าวโทษมอสโกปลุกปั่นความไม่สงบในยูเครน โดยก่อนหน้านี้ประธานาธิบดี บารัค โอบามา แห่งสหรัฐฯบอกว่าจะคว่ำบาตรทุกภาคส่วนของเศรษฐกิจที่กำลังส่อแววถดถอยของรัสเซีย หากเคียฟไม่สามารถเดินหน้าเลือกตั้งประธานาธิบดีได้ตามแผน ขณะที่อียู ก็เพิ่งใส่ชื่อ 2 บริษัทไครเมียและบุคคลอีก 13 รายเข้าไปในบัญชีดำเพิ่มเติมในวันจันทร์ (12)
