โอบามาสั่งยกเลิกซ้อมรบร่วมอียิปต์ หลังกองทัพลุยปราบนองเลือดตายครึ่งพัน

เอพี/เอเอฟพี - ประธานาธิบดีบารัค โอบามา เมื่อวันพฤหัสบดี (15) สั่งยกเลิกซ้อมรบร่วมกับอียิปต์ในเดือนหน้า และบอกสหรัฐฯ ขอประณามอย่างรุนแรงต่อการปราบปรามผู้ประท้วงกลุ่มภราดรภาพมุสลิม ที่กลายเป็นเหตุนองเลือด คร่าชีวิตผู้คนมากกว่า 500 ศพ ขณะเดียวกันสถานการณ์ความรุนแรงเริ่มกลับมาปะทุอีกครั้งในช่วงค่ำ โดยผู้ชุมนุมจู่โจมเผาอาคารและคร่าเจ้าหน้าที่ 2 นาย จนกระทรวงมหาดไทยต้องอนุมัติให้ตำรวจใช้กระสุนจริงยิงตอบโต้

โอบามายังเรียกร้องรัฐบาลอียิปต์ที่ได้รับการแต่งตั้งจากกองทัพ ยกเลิกประกาศภาวะฉุกเฉินและอนุญาตให้มีการชุมนุมประท้วงอย่างสันติ แต่ยังไม่ถึงขั้นตัดความช่วยเหลือทางทหารมูลค่า 1,300 ล้านดอลลาร์สหรัฐต่อปี

“ความร่วมมือที่สืบเนื่องกันมาระหว่างสหรัฐฯ และอียิปต์ ไม่สามารถดำเนินต่อไปได้ตามปกติ ขณะที่มีพลเรือนถูกสังหารบนท้องถนน” โอบามากล่าว โดยคำพูดดังกล่าวนับเป็นถ้อยแถลงแรกของประธานาธิบดีสหรัฐฯ รายนี้ต่อสถานการณ์ที่เสื่อมทรามลงอย่างฉับพลันในอียิปต์ และด้วยสถานการณ์ความรุนแรงที่ลุกลามก็จุดชนวนให้รัฐบาลไคโร ต้องประกาศภาวะฉุกเฉินทั่วประเทศและกำหนดเคอร์ฟิวยามค่ำคืนใน 11 จังหวัด

โอบามาไม่เคยตราหน้าการยึดอำนาจของกองทัพอียิปต์ว่าเป็น “รัฐประหาร” เนื่องจากหากสรุปว่าเป็นการรัฐประหาร ก็จำเป็นต้องตัดเงินช่วยเหลือแก่อียิปต์โดยอัตโนมัติ

กองทัพโค่นล้มประธานาธิบดีโมฮัมเหม็ด มอร์ซี เมื่อวันที่ 3 กรกฎาคม ราว 1 ปี หลังจากนายมอร์ซี เจ้าหน้าที่ระดับสูงของภราดรภาพมุสลิม ก้าวขึ้นสู่เก้าอี้ประธานาธิบดีในฐานะผู้นำที่มาจากการเลือกตั้งตามระบอบประชาธิปไตยคนแรกของประเทศ ตามหลังเหตุประชาชนลุกฮือโค่นอำนาจอดีตประธานาธิบดีจอมเผด็จการฮอสนี มูบารัค

“อเมริกาไม่สามารถตัดสินอนาคตของอียิปต์ได้ มันเป็นหน้าที่ของประชาชนชาวอียิปต์ เราไม่ได้อยู่ข้างบุคคลหรือพรรคการเมืองใดโดยเฉพาะ” นายโอบามากล่าวจากสถานที่พักผ่อนช่วงวันหยุดยาวในมลรัฐแมสซาชูเซตส์ พร้อมสั่งการทีมความมั่นคงแห่งชาติพิจารณาดูว่าสหรัฐฯ ควรใช้มาตรการอื่นๆเพิ่มเติมอีกหรือไม่

โอบามาบอกว่า สหรัฐฯ ได้แจ้งต่อทางการอียิปต์แล้วว่า ได้ตัดสินใจระงับซ้อมรบร่วม “ไบรท์สตาร์” ซึ่งมีมาตั้งแต่ปี 1981 และจัดขึ้นทุกๆ 2 ปี โดยนอกเหนือจากสองชาติแล้ว ยังมีกำลังพลจากชาติอื่นๆ เข้าร่วมด้วย ไม่ว่าจะเป็นเยอรมนี คูเวต และปากีสถาน อย่างไรก็ตามการซ้อมรบร่วมถูกงดมาตั้งแต่ปี 2011 แล้ว จากเหตุประชาชนลุกอือโค่นอำนาจนายมูบารัค พันธมิตรใกล้ชิดของอเมริกา

อียิปต์ต้องตกอยู่ในวงล้อมแห่งความยุ่งเหยิง นับตั้งแต่กองทัพโค่นล้มอำนาจประธานาธิบดีมอร์ซี เมื่อวันที่ 3 กรกฎาคม ขณะที่วันพุธ (14) มีผู้คนมากกว่า 500 ราย ต้องสังเวยชีวิต เมื่อกองกำลังความมั่นคงขัดขืยคำวิงวอนขอให้อดทนอดกลั้นจากสหรัฐฯและชาติมหาอำนาจอื่นๆ ด้วยการเข้าปราบปรามผู้ชุมนุมฝ่ายสนับสนุนนายมอร์ซี

“ขณะที่เราไม่เชื่อว่าการใช้กำลังคือแนวทางสำหรับคลี่คลายความเห็นต่างทางการเมือง หลังการเข้าแทรกแซงของทหารเมื่อหลายสัปดาห์ก่อน มันก็ยังคงพอมีโอกาสสำหรับความปรองดองและช่องทางที่มุ่งสู่วิถีทางแห่งประชาธิปไตย” โอบามากล่าว

ประธานาธิบดีสหรัฐฯ บอกต่อว่า “แต่เรากลับเห็นเส้นทางที่อันตรายยิ่งกว่าเดิมผ่านการปราบปรามโดยอำเภอใจของคณะนายมอร์ซีและผู้สนับสนุน และตอนนี้โศกนาฏกรรมจากเหตุรุนแรงได้คร่าชีวิตชีวิตผู้คนไปแล้วหลายร้อยศพ เราเชื่อว่าควรยกเลิกภาวะฉุกเฉิน และเริ่มต้นกระบวนการสมานฉันท์แห่งชาติ ทุกฝ่ายควรมีสิทธิ์มีเสียงต่ออนาคตของอียิปต์”

ทั้งนี้ สถานการณ์ทั่วไป เมื่อคืนวันพุธ (14) ค่อนข้างสงบ ตามหลังจลาจลนองเลือดวุ่นวายตั้งแต่ตอนเช้า ทว่าพอเข้าสู่ช่วงค่ำของวันพฤหัสบดี (15) ก็มีรายงานว่าผู้ประท้วงฝ่ายสนับสนุนนายมอร์ซี บุกจู่โจมและเผาอาคารสำนักงานราชการท้องถิ่น 2 แห่งในเมืองกิซา ติดกับไคโร จนกระทรวงมหาดไทยอียิปต์ต้องออกคำสั่งอนุมัติให้ตำรวจใช้กระสุนจริงตอบโต้ผู้ก่อความไม่สงบเหล่านั้น

ผู้สื่อข่าวเอพีรายงานว่า พบเห็นอาคารราชการ 2 ชั้น และ 4 ชั้นในเมืองกีซา ถูกวางเพลิง ด้วยสถานีโทรทัศน์แห่งรัฐเผยแพร่ภาพไฟกำลังลุกไหม้สิ่งปลูกสร้างเหล่านั้นและมีการอพยพเจ้าหน้าที่ออกจากอาคารดังกล่าว และกล่าวโทษว่าเป็นฝีมือของกลุ่มผู้สนับสนุนนายมอร์ซี

ทางกระทรวงมหาดไทยของอียิปต์เผยว่ามีตำรวจ 2 นายถูกยิงเสียชีวิตระหว่างเหตุความวุ่นวายนี้ และมีคำสั่งให้ตำรวจใช้กระสุนจริงจัดการกับกลุ่มบุคคลที่โจมตีอาคารราชการและเจ้าหน้าที่ตำรวจ “กระทรวงมหาดไทยมีคำสั่งให้กำลังพลทุกนายใช้กระสุนจริงตอบโต้การโจมตีใดๆ ต่ออาคารราชการหรือกำลังพล” ถ้อยแถลงระบุ