นายนิพนธ์ พัวพงศกร นักวิชาการกิตติคุณ สถาบันวิจัยเพื่อการพัฒนาประเทศไทย (ทีดีอาร์ไอ) กล่าวในงานสัมมนา "คิดใหม่อนาคตข้าวไทย" ว่า นโยบายรับจำนำข้าวส่งผลให้รัฐบาลขาดทุนใน 2 ฤดูกาลผลิต ประมาณ 136,000 ล้านบาท ในขณะที่รัฐบาลตั้งเป้าขาดทุนปีละ 60,000 ล้านบาท ทำให้ไทยเสียแชมป์ผู้ส่งออกข้าว โดยรัฐเป็นผู้ผูกขาดรับซื้อข้าวจากชาวนาแต่เพียงผู้เดียว
ทั้งนี้ มองว่ารัฐบาลควรยกเลิกโครงการรับจำนำข้าว และหาวิธีอื่นๆ ในการช่วยเหลือเกษตรกรแทน เช่น รัฐบาลจ่ายเงินชดเชยส่วนต่าง ระหว่างราคาเป้าหมาย กับราคาตลาด โดยใช้วิธีการกำหนดเป้าหมายจากราคาตลาด การจ่ายเงินชดเชยโดยตรง และความผันผวนของราคาโดยใช้ค่าเฉลี่ย 3-5 ปี ในอดีต
อย่างไรก็ตาม โจทย์นโยบายที่สำคัญสำหรับชาวนาไทยคือ การเพิ่มผลผลิตภาพต่อแรงงาน ไม่ใช่ผลผลิตต่อไร การเพิ่มมูลค่าข้าว และการย้ายคนออกจากเกษตร สร้างงานในชนบท รับมือการเปลี่ยนแปลงภูมิอากาศ รวมถึงชาวนาที่มีอายุเกษียณ ไม่สามารถทำงานได้ จะมีมาตรการช่วยเหลืออย่างไร
ทั้งนี้ มองว่ารัฐบาลควรยกเลิกโครงการรับจำนำข้าว และหาวิธีอื่นๆ ในการช่วยเหลือเกษตรกรแทน เช่น รัฐบาลจ่ายเงินชดเชยส่วนต่าง ระหว่างราคาเป้าหมาย กับราคาตลาด โดยใช้วิธีการกำหนดเป้าหมายจากราคาตลาด การจ่ายเงินชดเชยโดยตรง และความผันผวนของราคาโดยใช้ค่าเฉลี่ย 3-5 ปี ในอดีต
อย่างไรก็ตาม โจทย์นโยบายที่สำคัญสำหรับชาวนาไทยคือ การเพิ่มผลผลิตภาพต่อแรงงาน ไม่ใช่ผลผลิตต่อไร การเพิ่มมูลค่าข้าว และการย้ายคนออกจากเกษตร สร้างงานในชนบท รับมือการเปลี่ยนแปลงภูมิอากาศ รวมถึงชาวนาที่มีอายุเกษียณ ไม่สามารถทำงานได้ จะมีมาตรการช่วยเหลืออย่างไร
