นายปลอดประสพ สุรัสวดี รองนายกรัฐมนตรี ในฐานะประธานคณะกรรมการบริหารจัดการน้ำและอุทกภัย (กบอ.) กล่าวถึงความคืบหน้าการแก้ปัญหาน้ำพื้นที่ภาคตะวันออกว่า คณะกรรมการบริหารจัดการน้ำและอุทกภัย (กบอ.) ได้ตั้งคณะอนุกรรมการจัดทำแผนแม่บทจัดการน้ำภาคตะวันออก 9 จังหวัด คือ จังหวัดฉะเชิงเทรา นครนายก ปราจีนบุรี สระแก้ว ชลบุรี ระยอง จันทบุรี ตราด และสมุทรปราการ และระยะเวลาดำเนินการมาให้ชัดเจน ที่มีนายวุฒิพงศ์ ฉายแสง เป็นประธานคณะอนุกรรมการฯ ได้เสนอมาว่ามีการ้จัดทำเป็นโครงการ 5-6 โครงการ ถือว่าข้ามขั้นตอน เพราะต้องจัดทำแผนแม่บทให้แล้วเสร็จสมบูรณ์ถึงจะสามารถดำเนินการแยกเป็นโครงการย่อยได้
ขณะนี้ยังไม่ได้รับรายงานความคืบหน้าของแผนแม่บทและโครงการทั้งหมดเลย หลังได้สั่งการให้เร่งแก้ไข เนื่องจากภาคตะวันออกต้องเร่งแก้ไขปัญน้ำเช่นเดียวกับพื้นที่อื่นๆ ของประเทศ แต่เป็นปัญหาคนละรูปแบบกันจึงไม่ได้บรรจุลงในโครงการบริหารจัดการทรัพยากรน้ำ 350,000 ล้านบาท ของรัฐบาล จำเป็นต้องแก้ไขต่างหาก โดยแผนงานต้องสอดรับกับแผนบริหารจัดการน้ำภาพรวมของประเทศ
ทั้งนี้ ภาคตะวันออกเป็นพื้นที่อุตสาหกรรมสำคัญของประเทศและมีการจัดตั้งนิคมอุตสาหกรรมใหม่ๆขึ้น ทำให้มีการกระจายตัวของเมืองและชุมชนมากขึ้น หากมีน้ำจืดไม่เพียงพอจะกระทบการผลิตอุตสาหกรรมและความเป็นอยู่ของประชาชนในอนาคตได้
กบอ.มองว่าจำเป็นต้องปรับปรุงเขื่อนบางปะกง อำเภอเมือง จังหวัดฉะเชิงเทรา ก่อนเป็นอันดับแรก ที่มีการก่อสร้างเมื่อกว่า 10 ปีที่ผ่านมา บริเวณลุ่มแม่น้ำบางปะกงวงเงินกว่า 3,000 ล้านบาท ซึ่งกรมชลประทาน ได้รับการช่วยเหลือการสร้างเขื่อนบางปะกงทางเทคนิคจากองค์กรเพื่อความร่วมมือระหว่างประเทศแห่งประเทศญี่ปุ่น(JICA)โดยบริษัท Sanyu Consultant บริษัทใหญ่ของการวางแผนก่อสร้างเขื่อนของญี่ปุ่นเป็นผู้ออกแบบเขื่อน หลังการเริ่มเปิดใช้เขื่อนแทนที่จะได้ใช้บริหารจัดการน้ำลุุ่มน้ำภาคตะวันออก แต่กลับเป็นผลเสียมากกว่าจากการปิดบานประตูระบายน้ำก่อให้เกิดผลกระทบโดยตรงทันที 2 ข้อ จนต้องชะลอการดำเนินงานของเขื่อนจนถึงปัจจุบัน คือ การพังทลายของตลิ่ง เกิดจากขณะปิดบานประตูระบายน้ำช่วงที่ระดับน้ำทะเลลดต่ำลง ระดับน้ำด้านท้ายเขื่อนจะลดลงมากกว่าปกติตามธรรมชาติ เนื่องจากไม่มีน้ำด้านเหนือไหลลงไปทดแทนขณะน้ำลด ส่งผลให้เกิดการพังทลายของตลิ่งบริเวณด้านท้ายเขื่อน 12 จุด
และอีกผลกระทบ น้ำเค็มเข้าท่วมพื้นที่ เกิดขึ้นช่วงน้ำขึ้น เพราะการปิดบานประตูระบายน้ำส่งผลให้ระดับน้ำด้านท้ายน้ำยกตัวสูงขึ้นกว่าปกติจนไม่สามารถไหลผ่านเขื่อนขึ้นไปทางต้นน้ำได้ ทำให้เกิดการไหลบ่าเข้าท่วมพื้นที่ของประชาชนบริเวณด้านท้ายเขื่อนทั้งสองฝั่ง ซึ่งจึงมีการเปิดบานประตูระบายทิ้งไว้ใช้้ตามระบธรรมชาติไป รวมทั้งกระทบถึงเขื่อนแม่งัดสมบูรณ์ชลมีปริมาณน้ำในอ่างเพียง 30-40 ล้านลูกบาศ์กเมตรเท่านั้น จากศักยภาพรับน้ำทั้งหมดได้ถึง 80-90 ล้านลูกบาศ์กเมตร ไม่มีปริมาณน้ำในอ่างเพียงพอเพราะเป็นบริษัทออกแบบเดียวกันกับเขื่อนบางปะกง ทำให้ กบอ.อนุมัติงบประมาณ 16,000 ล้านบาท ดำเนินการก่อสร้างอุโมงค์ผันน้ำจาก เขื่อนแม่งัดสมบูรณ์ชล เขื่อนแม่กวงอุดมธารา และฝายแม่แตง เพื่อใช้น้ำร่วมกันภาคการเกษตร หากสามารถปรับปรุงเขื่อนบางปะกงได้จะช่วยให้น้ำต้นทุนเพิ่มขึ้นทันที จากนั้นนำน้ำต้นทุนนี้ไปใช้
ส่วนเมืองพัทยา จ.ชลบุรี ที่เป็นเมืองท่องเที่ยว ทำให้มีน้ำเสียจำนวนมากตามมาจึงต้องบำบัดน้ำทิ้งดังกล่าว แล้วนำน้ำทิ้งคุณภาพต่ำนั้นมาใช้ในระบบอุตสาหกรรมแทนการปล่อยทิ้งลงทะเลจนก่อเป็นมลพิษทางน้ำกระทบการท่องเที่ยวและการประมง ประกอบกับภาคตะวันออกมีการทำการเกษตรลดลง ควรมีการจัดทำระบบการเกษตรเฉพาะ ที่มีการกำหนดเวลาชัดเจนการทำเกษตรและกำหนดชนิดพืชที่ปลูกต้องเป็นพืชเศรษฐกิจที่สร้างมูลค่าเท่านั้น หรือเรียกว่า การทำเกษตรเศรษฐกิจ เนื่องจากมีข้อจำกัดเรื่องปริมาณน้ำที่จะใช้ในแต่ละปี โดยผู้ที่ทำการเกษตรกรรมต้องมีการจ่ายค่าน้ำตามจริงที่ใช้เพื่อนำมาเป็นเงินกองกลางในการพัฒนาลุ่มน้ำภาคตะวันออก เช่นเดียวกับภาคอุตสาหกรรมที่เป็นกลุ่มใหญ่ที่มีการใช้น้ำมากที่สุด ควรมีการจ่ายเงินค่าใช้น้ำตามจริง เพื่อให้เกิดความมั่นคงด้านน้ำในภาคตะวันออกที่มีปัญหาน้ำมาก
นายปลอดประสพ กล่าวด้วยว่า การปรับปรุงและพัฒนาเขื่อนบางปะกงใหม่ต้องมีการศึกษาที่มีความชำนาญกับพื้นที่ทางทะเล อิทธิพลการขึ้นลงของระดับน้ำทะเล และกระแสความแรงของคลื่น เพราะระบบนิเวศทางธรรมชาติชายฝั่งทะเลไม่มีใครสามารถควบคุมได้ โดย กบอ.ได้ชวนรัฐบาลเกาหลีใต้เข้ามาศึกษาและลงทุนจัดทำแผนแม่บทจัดการน้ำภาคตะวันออก 9 จังหวัด ซึ่งทางไทยได้บอกว่าไม่มีงบประมาณในการศึกษาและพัฒนา และเห็นว่าเกาหลีใต้มีผู้เชี่ยวชาญจำนวนมากพร้อมเข้ามาช่วยเหลือในประเทศต่างๆ ที่ต้องการ จากท่าทีของรัฐบาลเกาหลีใต้มีความสนใจ แต่ขอกลับไปหารือกันก่อนแล้วจะให้คำตอบกลับมายังรัฐบาลไทย
ขณะนี้ยังไม่ได้รับรายงานความคืบหน้าของแผนแม่บทและโครงการทั้งหมดเลย หลังได้สั่งการให้เร่งแก้ไข เนื่องจากภาคตะวันออกต้องเร่งแก้ไขปัญน้ำเช่นเดียวกับพื้นที่อื่นๆ ของประเทศ แต่เป็นปัญหาคนละรูปแบบกันจึงไม่ได้บรรจุลงในโครงการบริหารจัดการทรัพยากรน้ำ 350,000 ล้านบาท ของรัฐบาล จำเป็นต้องแก้ไขต่างหาก โดยแผนงานต้องสอดรับกับแผนบริหารจัดการน้ำภาพรวมของประเทศ
ทั้งนี้ ภาคตะวันออกเป็นพื้นที่อุตสาหกรรมสำคัญของประเทศและมีการจัดตั้งนิคมอุตสาหกรรมใหม่ๆขึ้น ทำให้มีการกระจายตัวของเมืองและชุมชนมากขึ้น หากมีน้ำจืดไม่เพียงพอจะกระทบการผลิตอุตสาหกรรมและความเป็นอยู่ของประชาชนในอนาคตได้
กบอ.มองว่าจำเป็นต้องปรับปรุงเขื่อนบางปะกง อำเภอเมือง จังหวัดฉะเชิงเทรา ก่อนเป็นอันดับแรก ที่มีการก่อสร้างเมื่อกว่า 10 ปีที่ผ่านมา บริเวณลุ่มแม่น้ำบางปะกงวงเงินกว่า 3,000 ล้านบาท ซึ่งกรมชลประทาน ได้รับการช่วยเหลือการสร้างเขื่อนบางปะกงทางเทคนิคจากองค์กรเพื่อความร่วมมือระหว่างประเทศแห่งประเทศญี่ปุ่น(JICA)โดยบริษัท Sanyu Consultant บริษัทใหญ่ของการวางแผนก่อสร้างเขื่อนของญี่ปุ่นเป็นผู้ออกแบบเขื่อน หลังการเริ่มเปิดใช้เขื่อนแทนที่จะได้ใช้บริหารจัดการน้ำลุุ่มน้ำภาคตะวันออก แต่กลับเป็นผลเสียมากกว่าจากการปิดบานประตูระบายน้ำก่อให้เกิดผลกระทบโดยตรงทันที 2 ข้อ จนต้องชะลอการดำเนินงานของเขื่อนจนถึงปัจจุบัน คือ การพังทลายของตลิ่ง เกิดจากขณะปิดบานประตูระบายน้ำช่วงที่ระดับน้ำทะเลลดต่ำลง ระดับน้ำด้านท้ายเขื่อนจะลดลงมากกว่าปกติตามธรรมชาติ เนื่องจากไม่มีน้ำด้านเหนือไหลลงไปทดแทนขณะน้ำลด ส่งผลให้เกิดการพังทลายของตลิ่งบริเวณด้านท้ายเขื่อน 12 จุด
และอีกผลกระทบ น้ำเค็มเข้าท่วมพื้นที่ เกิดขึ้นช่วงน้ำขึ้น เพราะการปิดบานประตูระบายน้ำส่งผลให้ระดับน้ำด้านท้ายน้ำยกตัวสูงขึ้นกว่าปกติจนไม่สามารถไหลผ่านเขื่อนขึ้นไปทางต้นน้ำได้ ทำให้เกิดการไหลบ่าเข้าท่วมพื้นที่ของประชาชนบริเวณด้านท้ายเขื่อนทั้งสองฝั่ง ซึ่งจึงมีการเปิดบานประตูระบายทิ้งไว้ใช้้ตามระบธรรมชาติไป รวมทั้งกระทบถึงเขื่อนแม่งัดสมบูรณ์ชลมีปริมาณน้ำในอ่างเพียง 30-40 ล้านลูกบาศ์กเมตรเท่านั้น จากศักยภาพรับน้ำทั้งหมดได้ถึง 80-90 ล้านลูกบาศ์กเมตร ไม่มีปริมาณน้ำในอ่างเพียงพอเพราะเป็นบริษัทออกแบบเดียวกันกับเขื่อนบางปะกง ทำให้ กบอ.อนุมัติงบประมาณ 16,000 ล้านบาท ดำเนินการก่อสร้างอุโมงค์ผันน้ำจาก เขื่อนแม่งัดสมบูรณ์ชล เขื่อนแม่กวงอุดมธารา และฝายแม่แตง เพื่อใช้น้ำร่วมกันภาคการเกษตร หากสามารถปรับปรุงเขื่อนบางปะกงได้จะช่วยให้น้ำต้นทุนเพิ่มขึ้นทันที จากนั้นนำน้ำต้นทุนนี้ไปใช้
ส่วนเมืองพัทยา จ.ชลบุรี ที่เป็นเมืองท่องเที่ยว ทำให้มีน้ำเสียจำนวนมากตามมาจึงต้องบำบัดน้ำทิ้งดังกล่าว แล้วนำน้ำทิ้งคุณภาพต่ำนั้นมาใช้ในระบบอุตสาหกรรมแทนการปล่อยทิ้งลงทะเลจนก่อเป็นมลพิษทางน้ำกระทบการท่องเที่ยวและการประมง ประกอบกับภาคตะวันออกมีการทำการเกษตรลดลง ควรมีการจัดทำระบบการเกษตรเฉพาะ ที่มีการกำหนดเวลาชัดเจนการทำเกษตรและกำหนดชนิดพืชที่ปลูกต้องเป็นพืชเศรษฐกิจที่สร้างมูลค่าเท่านั้น หรือเรียกว่า การทำเกษตรเศรษฐกิจ เนื่องจากมีข้อจำกัดเรื่องปริมาณน้ำที่จะใช้ในแต่ละปี โดยผู้ที่ทำการเกษตรกรรมต้องมีการจ่ายค่าน้ำตามจริงที่ใช้เพื่อนำมาเป็นเงินกองกลางในการพัฒนาลุ่มน้ำภาคตะวันออก เช่นเดียวกับภาคอุตสาหกรรมที่เป็นกลุ่มใหญ่ที่มีการใช้น้ำมากที่สุด ควรมีการจ่ายเงินค่าใช้น้ำตามจริง เพื่อให้เกิดความมั่นคงด้านน้ำในภาคตะวันออกที่มีปัญหาน้ำมาก
นายปลอดประสพ กล่าวด้วยว่า การปรับปรุงและพัฒนาเขื่อนบางปะกงใหม่ต้องมีการศึกษาที่มีความชำนาญกับพื้นที่ทางทะเล อิทธิพลการขึ้นลงของระดับน้ำทะเล และกระแสความแรงของคลื่น เพราะระบบนิเวศทางธรรมชาติชายฝั่งทะเลไม่มีใครสามารถควบคุมได้ โดย กบอ.ได้ชวนรัฐบาลเกาหลีใต้เข้ามาศึกษาและลงทุนจัดทำแผนแม่บทจัดการน้ำภาคตะวันออก 9 จังหวัด ซึ่งทางไทยได้บอกว่าไม่มีงบประมาณในการศึกษาและพัฒนา และเห็นว่าเกาหลีใต้มีผู้เชี่ยวชาญจำนวนมากพร้อมเข้ามาช่วยเหลือในประเทศต่างๆ ที่ต้องการ จากท่าทีของรัฐบาลเกาหลีใต้มีความสนใจ แต่ขอกลับไปหารือกันก่อนแล้วจะให้คำตอบกลับมายังรัฐบาลไทย
