ในงานล้ออายุท่านพระพุทธทาส ซึ่งมีการจัดเสวนาเรื่อง "เหลียวหน้าแลหลังสวนโมกข์" และการปาฐกถาเรื่อง "ถ้าศีลธรรมไม่กลับมาโลกาจะวินาศ" นายจรัญ ภักดีธนากุล ว่าที่ตุลาการศาลรัฐธรรมนูญ กล่าวว่าขณะนี้เราอยู่ในโลกธนบัตรนิยม คนที่ฉลาดกว่า แข็งแรงกว่า จะกอบโกยเอาทรัพยากรธรรมชาติที่มีอยู่อย่างจำกัดไปไว้กับตัวไม่รู้จบ และจะทำให้ผู้คนเดือดร้อนกันมากขึ้น ยึดติดแบบตัวใครตัวมันมองไม่เห็นเพื่อนร่วมชาติและเพื่อนมนุษย์ ดังจะเห็นได้จากกรณีถอดน็อตเสาไฟฟ้าแรงสูง ทำให้บางพื้นที่ไม่มีไฟฟ้าใช้ เพราะคิดแต่ว่าตนเองไม่มีอะไรต้องเดือดร้อน ซึ่งเรื่องนี้ไม่ใช่เพราะกฎหมายหย่อนยาน แต่เป็นเพราะศีลธรรมเสื่อมทรามลง กฎหมายช่วยอะไรไม่ได้ ซึ่งท่านพระพุทธทาสเคยกล่าวไว้ว่า เพราะกฎหมายหยาบเกินไป มีเพียงกฎแห่งกรรมเท่านั้นที่ยุติธรรมที่สุด เพราะผู้ที่มีทั้งกายทุจริต มโนทุจริต วจีทุจริต ย่อมถูกผู้รู้ติเตียน สมัยก่อนไม่มีการเบียดเบียนผู้อื่น กฎหมายก็มีน้อยมาก สังคมขับเคลื่อนไปด้วยมิตรไมตรี เพราะเชื่อเรื่องกรอบของศีลธรรม แต่ปัจจุบันมีทั้งตำรวจ อัยการ ผู้พิพากษา หลายแสนคนก็แก้ไขไม่พอ ยืนยันได้ว่าถ้าศีลธรรมไม่กลับมาโลกาวินาศแน่นอน เพราะศีลธรรมจัดเป็นรากฐานในการช่วยให้สังคมอยู่ได้ และสิ่งสำคัญคือการลด ละ การยึดมั่น ถือมั่น ตัวกู ของกู ตัวสูออกไป ถ้าไม่มีดังนี้เชื่อว่าสังคมจะอยู่ได้
ด้านพระมหาวุฒิชัย วชิรเมธี พระนักเขียน นามปากกา ว.วชิรเมธี กล่าวว่า คำสอนของท่านพระพุทธทาส เน้นย้ำเรื่องการกลับไปหาแก่นธรรมพระพุทธศาสนา เพราะท่านเป็นผู้ที่แม่นเรื่องประเด็น และการปฏิบัติ เรื่องของการปฏิรูปการศึกษาก็เช่นกัน เดี๋ยวนี้หาพระเขียนหนังสือดีๆ ยาก เพราะขาดการใส่ใจและสนใจด้านหลักธรรมคำสอน แม้แต่การสอบนักธรรมบาลี ปัจจุบันมีพระที่สอบได้จำนวนลดลง และวิชาที่คณะสงฆ์ควรศึกษาก็เปิดแบบปีเว้นปี กลับเน้นวิชาสามัญ เช่น รัฐศาสตร์ มนุษยศาสตร์เอกภาษาอังกฤษ จึงทำให้หลักธรรมคำสอนแกว่ง วิชาธรรมะก็แกว่ง นอกจากนี้ การปฏิบัติตัวของคณะสงฆ์ก็มีความเปลี่ยนแปลงไปมาก ทั้งที่จริงแล้วพระพุทธศาสนากับเรื่องสังคมในปัจจุบันสามารถนำมาประยุกต์ใช้และตอบโจทย์ในชีวิตประจำวันได้เป็นอย่างดี
ขณะที่ นายนิธิ เอียวศรีวงศ์ นักวิชาการ กล่าวว่า ปัจจุบันการสอนพระพุทธศาสนาเปลี่ยนแปลงไป เป็นหลักธรรมที่ใช้ปฏิบัติในบ้านเท่านั้น เป็นการสอนแบบปัจเจกบุคคล ไม่มีมิติทางสังคม เอาตัวกูรอด ไม่มีศีลธรรมเชื่อมโยง แต่หลักธรรมของพระพุทธทาสทั้งการฟื้นฟูแก่นธรรม กลับเข้าสู่ประไตรปิฎกและพระสูตรและการเผยแผ่พระพุทธศาสนาในรูปแบบต่างๆ ไม่ว่าจะเป็นวารสาร โสตทัศนศึกษา การออกค่ายธรรมะ ทำให้ธรรมะดังกล่าวกลายเป็นเรื่องของชนชั้นกลาง และคำสอนของพระพุทธทาส ยังเข้ากับยุคและสมัยเสมอ สิ่งที่เห็นได้ชัด คือเรื่องของการต่อสู้กับวัตถุนิยมและบริโภคนิยม ซึ่งถือเป็นศัตรูของพระพุทธศาสนา ไม่ใช่ศาสนาอื่นๆ หรือลัทธิอื่นๆ การไม่ยึดติดตัวกู ของกู ซึ่งเป็นแก่นธรรมที่ติดปากชาวบ้าน และยังอยู่ในสังคมชีวิตประจำวันขณะนี้ กำลังจะถูกกลืน เพราะไม่มีการเผยแผ่อย่างต่อเนื่อง หรืออาจเป็นเพราะเราไม่มีสังคมแบบชุมชนอย่างสันติอโศก หรือธรรมกาย เราไม่มีชุมชนสวนโมกข์ ดังนั้น สิ่งที่ทำคือ จะต้องมีการพยายามทำให้หลักธรรมเกิดการปฏิบัติ และนำมาใช้จริงได้ให้มากที่สุด
ด้านพระมหาวุฒิชัย วชิรเมธี พระนักเขียน นามปากกา ว.วชิรเมธี กล่าวว่า คำสอนของท่านพระพุทธทาส เน้นย้ำเรื่องการกลับไปหาแก่นธรรมพระพุทธศาสนา เพราะท่านเป็นผู้ที่แม่นเรื่องประเด็น และการปฏิบัติ เรื่องของการปฏิรูปการศึกษาก็เช่นกัน เดี๋ยวนี้หาพระเขียนหนังสือดีๆ ยาก เพราะขาดการใส่ใจและสนใจด้านหลักธรรมคำสอน แม้แต่การสอบนักธรรมบาลี ปัจจุบันมีพระที่สอบได้จำนวนลดลง และวิชาที่คณะสงฆ์ควรศึกษาก็เปิดแบบปีเว้นปี กลับเน้นวิชาสามัญ เช่น รัฐศาสตร์ มนุษยศาสตร์เอกภาษาอังกฤษ จึงทำให้หลักธรรมคำสอนแกว่ง วิชาธรรมะก็แกว่ง นอกจากนี้ การปฏิบัติตัวของคณะสงฆ์ก็มีความเปลี่ยนแปลงไปมาก ทั้งที่จริงแล้วพระพุทธศาสนากับเรื่องสังคมในปัจจุบันสามารถนำมาประยุกต์ใช้และตอบโจทย์ในชีวิตประจำวันได้เป็นอย่างดี
ขณะที่ นายนิธิ เอียวศรีวงศ์ นักวิชาการ กล่าวว่า ปัจจุบันการสอนพระพุทธศาสนาเปลี่ยนแปลงไป เป็นหลักธรรมที่ใช้ปฏิบัติในบ้านเท่านั้น เป็นการสอนแบบปัจเจกบุคคล ไม่มีมิติทางสังคม เอาตัวกูรอด ไม่มีศีลธรรมเชื่อมโยง แต่หลักธรรมของพระพุทธทาสทั้งการฟื้นฟูแก่นธรรม กลับเข้าสู่ประไตรปิฎกและพระสูตรและการเผยแผ่พระพุทธศาสนาในรูปแบบต่างๆ ไม่ว่าจะเป็นวารสาร โสตทัศนศึกษา การออกค่ายธรรมะ ทำให้ธรรมะดังกล่าวกลายเป็นเรื่องของชนชั้นกลาง และคำสอนของพระพุทธทาส ยังเข้ากับยุคและสมัยเสมอ สิ่งที่เห็นได้ชัด คือเรื่องของการต่อสู้กับวัตถุนิยมและบริโภคนิยม ซึ่งถือเป็นศัตรูของพระพุทธศาสนา ไม่ใช่ศาสนาอื่นๆ หรือลัทธิอื่นๆ การไม่ยึดติดตัวกู ของกู ซึ่งเป็นแก่นธรรมที่ติดปากชาวบ้าน และยังอยู่ในสังคมชีวิตประจำวันขณะนี้ กำลังจะถูกกลืน เพราะไม่มีการเผยแผ่อย่างต่อเนื่อง หรืออาจเป็นเพราะเราไม่มีสังคมแบบชุมชนอย่างสันติอโศก หรือธรรมกาย เราไม่มีชุมชนสวนโมกข์ ดังนั้น สิ่งที่ทำคือ จะต้องมีการพยายามทำให้หลักธรรมเกิดการปฏิบัติ และนำมาใช้จริงได้ให้มากที่สุด
