ในวันเพ็ญเดือนสิบสอง ใครๆ ก็ทราบดีว่าเป็นวันลอยกระทง อันเป็นประเพณีที่มีจุดมุ่งหมายเพื่อขอขมาพระแม่คงคา ซึ่งในช่วงเวลาวันเดียวกันนี้ คนทางภาคเหนือจะมีประเพณี “ตั้งธรรมหลวง” หรือ “เทศน์มหาชาติ” ที่ถือเป็นงานบุญใหญ่และจะจัดขึ้นในวันเกี๋ยงเป็ง (วันเพ็ญเดือนหนึ่ง นับแบบล้านนา) หรือวันยี่เป็ง (วันเพ็ญเดือนสอง) ซึ่งแต่ละพื้นที่จะนับเดือนแตกต่างกันไป โดยจะจัดขึ้นตามวัดต่างๆ มีพุทธศาสนิกชนมาร่วมฟังเทศน์มหาชาติมากมาย โดยเชื่อว่าใครได้ฟังครบทั้ง 13 กัณฑ์จะได้ไปสวรรค์ ไม่ตกสู่อบายภูมิ
สำหรับงานเทศน์มหาชาติของชาวไทลื้อแห่ง “วัดร้องแง” ตำบลวรนคร อำเภอปัว จังหวัดน่าน ก็ยิ่งมีความพิเศษน่ารักกว่าวัดไหนๆ เพราะที่นี่จะทำ “ดอกไม้พันดวง” ขึ้นเพื่อเป็นเครื่องบูชาเนื่องในงานเทศน์มหาชาติ ซึ่งเป็นประเพณีของชาวไทลื้อที่สืบทอดกันมายาวนาน
โดยชาวบ้านจะร่วมกันทำในช่วงเช้าถึงสายของวันขึ้น 14 ค่ำ ก่อนวันเพ็ญหรือเป็ง เดือนหนึ่งหรือเดือนเกี๋ยง หรือจดจำง่ายๆว่าก่อนวันลอยกระทงหนึ่งวัน
โดยชาวบ้านจะนำดอกไม้สารพัดชนิดที่ปลูกอยู่ตามบ้านมาใส่ในแตะจนเต็ม ไม่จำกัดว่าเป็นดอกอะไร มีกลิ่นหรือไม่ เท่าที่เห็นก็คือดอกไม้ธรรมดาที่เราคุ้นเคยกัน เช่น ดอกบานไม่รู้โรย ดอกทองอุไร ดอกหงอนไก่ ดอกไม้เล็กดอกไม้น้อยก็สามารถนำมาใส่ได้หมด อุปมาเหมือนมีดอกไม้เป็นพันดอก ทั้งนี้ก็เพื่อนำมาประดับต้อนรับพระเวสสันดรเมื่อเสด็จกลับคืนสู่พระนคร
และนำขึ้นแขวนไว้รอบวิหารเบื้องหน้าพระประธานตลอดทั้งปีจนงานเทศน์มหาชาติเวียนมาอีกครั้ง เท่ากับว่าดอกไม้พันดวงก็จะได้ผ่านพิธีสำคัญต่างๆ ที่เกิดขึ้นในวิหาร จึงเรียกได้ว่าเป็นของศักดิ์สิทธิ์อย่างหนึ่งได้เช่นกัน
ทั้งนี้ ด้วยประเพณีดังกล่าวเป็นกิจกรรมที่เรียบง่าย ไม่ซับซ้อน ในระยะหลังจึงมีกลุ่มท่องเที่ยวคณะศึกษาดูงานต่างๆ ติดต่อชาวบ้านให้จัดกิจกรรมเพื่อสาธิต ให้ความรู้ และให้นักท่องเที่ยวได้มีโอกาสเข้าร่วมศึกษาประเพณีอันงดงามนี้สืบต่อไป โดยไม่จำเป็นต้องตรงกับช่วงเทศกาลก็ได้
สามารถส่งข้อมูลข่าวสารด้านการท่องเที่ยว-อาหารมาได้ที่ อีเมล์ travel_astvmgr@hotmail.com หรือ ชมคลิปต่าง ๆ ได้ที่ Youtube :Travel MGR และ Instagram : @travelfoodonline และ TikTok : @travelfoodonline
