สายฝนไม่ได้เป็นอุปสรรคต่อการเดินทางเสมอไป ตรงกันข้าม เม็ดฝนอาจเป็นสิ่งหนึ่งที่ช่วยเสริมความงามให้แก่ธรรมชาติด้วยซ้ำไป ดังเช่นการเดินทางไปเยือน “เมืองเพชรบูรณ์” ในช่วงหน้าฝน ซึ่งก็พบว่าบรรยากาศรอบข้างเขียวชอุ่ม อากาศเย็นสดชื่น แถมบนยอดเขายังมีหมอกฝนปกคลุม ดูสวยงามไปอีกแบบหนึ่ง
เพชรบูรณ์มีคำขวัญจังหวัดว่า “เมืองมะขามหวาน อุทยานน้ำหนาว ศรีเทพเมืองเก่า เขาค้ออนุสรณ์ นครพ่อขุนผาเมือง” เหตุที่ได้ชื่อว่าเป็นนครพ่อขุนผาเมืองเนื่องจากพ่อขุนผาเมืองเป็นผู้ปกครองเมืองราด ซึ่งสันนิษฐานว่าอยู่ในตำบลบ้านหวาย อำเภอหล่มสัก จังหวัดเพชรบูรณ์ (เดิมคือบ้านห้วยโป่ง ตำบลบ้านโสก) อีกทั้งท่านยังมีส่วนสำคัญในการสถาปนาอาณาจักรสุโขทัยร่วมกับพ่อขุนบางกลางท่าว ซึ่งเป็นทั้งพระญาติและพระสหาย โดยทั้งสองพระองค์ทรงร่วมกันทำสงครามขับไล่ขอมสบาดโขลญลำพงออกจากดินแดนสุโขทัย และร่วมกันสถาปนากรุงสุโขทัยเป็นราชอาณาจักร ก่อนที่พ่อขุนผาเมืองจะทรงสนับสนุนให้พ่อขุนบางกลางท่าวขึ้นเป็นกษัตริย์ครองกรุงสุโขทัย ทรงพระนาม พ่อขุนศรีอินทราทิตย์ ส่วนพ่อขุนผาเมืองเสด็จกลับไปครองเมืองราดตามเดิม
ประวัติศาสตร์ท้องถิ่นกล่าวว่า เหตุที่พ่อขุนผาเมืองไม่สถาปนาพระองค์เองขึ้นเป็นปฐมกษัตริย์ของสุโขทัย เนื่องจากพระองค์มีพระมเหสีเป็นธิดาของกษัตริย์ขอม คือพระนางสิงขรมหาเทวี พระธิดาของพระเจ้าชัยวรมันที่ 7 พระองค์ประสงค์จะให้ราชอาณาจักรสุโขทัยสืบเชื้อสายเลือดไทยแท้จริง ซึ่งหากใครอยากกราบไหว้พ่อขุนผาเมือง ต้องมาที่ “อนุสรณ์สถานเมืองราด” ซึ่งตั้งอยู่ที่บ้านห้วยโป่ง ตำบลบ้านหวาย อำเภอหล่มสัก
ประวัติศาสตร์ของเมืองเพชรบูรณ์นั้นเก่าแก่ไม่แพ้ที่ใด โดยเฉพาะ “เมืองศรีเทพ” ที่ปัจจุบันคือ “อุทยานประวัติศาสตร์ศรีเทพ” นั้น มีความเก่าแก่นับพันปี โบราณสถานในเมืองเก่าศรีเทพ ซึ่งมีชื่อเดิมว่า "เมืองอภัยสาลี" สร้างขึ้นในยุคขอมเรืองอำนาจ มีอายุไม่ต่ำกว่า 1,000 ปี มีความเจริญรุ่งเรืองมาแต่อดีต นักท่องเที่ยวควรเข้าไปชมภายในส่วนจัดนิทรรศการของอุทยานฯ เพื่อทราบถึงที่มาและภาพกว้างๆ ก่อนจะไปชมโบราณสถานต่างๆ
ส่วนสถานที่สำคัญภายในอุทยานฯ ที่ไม่ควรพลาดชมได้แก่ “ปรางค์ศรีเทพ” ปรางค์สถาปัตยกรรมแบบศิลปะขอม ส่วนฐานล่างก่อด้วยศิลาแลง ตัวเรือนธาตุก่อด้วยอิฐ หันหน้าไปทางทิศตะวันตก “ปรางค์สองพี่น้อง” มีลักษณะเป็นปรางค์ 2 องค์ ตั้งอยู่บนฐานศิลาแลงขนาดใหญ่ หันหน้าไปทางทิศตะวันตกเช่นเดียวกับปรางค์ศรีเทพ มีประตูทางเข้าทางเดียว เหนือประตูมีทับหลังจำหลักเป็นรูปพระอิศวรอุ้มนางปารพตีประทับนั่งอยู่เหนือโคอศุภราช “โบราณสถานเขาคลังใน” เชื่อกันว่าเป็นที่เก็บอาวุธและทรัพย์สมบัติต่างๆ จึงเรียกว่าเขาคลัง ลักษณะผังเป็นรูปสี่เหลี่ยมผืนผ้าหันหน้าไปทางทิศตะวันออก ใช้ศิลาแลงเป็นวัสดุหลักในการก่อสร้าง ที่ฐานมีรูปปูนปั้นคนแคระและสัตว์ต่างๆ ประดับเป็นศิลปะแบบทวารวดี
นอกจากจะเป็นเมืองที่มีประวัติศาสตร์ความเป็นมาที่เก่าแก่แล้ว เพชรบูรณ์ยังมีความโดดเด่นด้านภูมิประเทศที่งดงาม โดยเฉพาะที่ “เขาค้อ” ในอำเภอเขาค้อ ซึ่งมีทิวทัศน์ของทิวเขาน้อยใหญ่สลับซับซ้อนของเทือกเขาเพชรบูรณ์เป็นภาพที่นักท่องเที่ยวหลายๆ คนประทับใจ จนบางคนให้ฉายาเขาค้อว่าเป็นดัง “สวิสเซอร์แลนด์เมืองไทย” เลยทีเดียว
เขาค้อยามหน้าร้อน มีอากาศเย็นสบาย ยามหน้าหนาว อากาศหนาวยะเยือก ส่วนยามหน้าฝนอย่างนี้ จะมีบรรยากาศฉ่ำฝนเขียวขจี ชุ่มตาชื่นใจ โดยเฉพาะช่วงหลังสายฝนหยุดโปรยสาย ฟ้าหลังฝนบนเขาค้อนี่มีเสน่ห์ไม่น้อยทีเดียว เพราะถึงแม้ว่าฟ้าจะขมุกขมัว แต่อากาศกลับสดชื่นเย็นสบาย สามารถสร้างบรรยากาศในการยืนชมทะเลหมอก ณ จุดชมวิวในอนุสรณ์สถานผู้เสียสละเขาค้อได้ไม่น้อย
ในอำเภอเขาค้อนอกจากจะมีโรงแรมรีสอร์ทสวยๆ ให้นักท่องเที่ยวได้สัมผัสบรรยากาศกันแล้ว ยังมีแหล่งท่องเที่ยวมากมายที่น่าสนใจ เช่น “อนุสรณ์ผู้เสียสละเขาค้อ” ตั้งอยู่บนยอดเขาค้อ เป็นอนุสาวรีย์สร้างด้วยหินอ่อนรูปทรงสามเหลี่ยม สร้างขึ้นเพื่อเทิดทูนวีรกรรมของพลเรือน ตำรวจ ทหาร ที่ได้พลีชีพในการสู้รบกับคอมมิวนิสต์ “พระตำหนักเขาค้อ” สถานที่ที่พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวและพระราชวงศ์ใช้ประทับแรมในโอกาสที่เสด็จมาทรงงานและทรงเยี่ยมราษฎรในพื้นที่ นอกจากนั้นในบริเวณใกล้กันยังเป็นที่ตั้งของพระบรมสารีริกธาตุเขาค้อ พระบรมธาตุเจดีย์กาญจนาภิเษก หอสมุดนานาชาติเขาค้อ เป็นต้น
และสำหรับผู้ที่ชื่นชอบการท่องเที่ยวผจญภัยและความท้าทาย ขอเชิญมาเยือนที่ “ภูแก้ว รีสอร์ท” ในเขาค้อ ซึ่งมี Adventure Park เครื่องเล่นสนุกสุดมันให้นักท่องเที่ยวได้เล่นสนุกกัน ทั้งการโหนรอกข้ามสระน้ำด้วยความเร็วสูงและหวาดเสียว การนั่งรถ Mountain Speed Luge ลงจากยอดเขาผ่านทางโค้งคดเคี้ยว หรือ Giant Swing ชิงช้ายักษ์ที่สร้างเสียงกรี๊ดให้กับผู้เล่นได้ทุกคน
สถานที่ท่องเที่ยวอีกแห่งหนึ่งที่เริ่มมีชื่อเสียงขึ้นมาไม่แพ้เขาค้อก็คือ “ภูทับเบิก” ในอำเภอหล่มเก่า ภูทับเบิกมีความสูงจากระดับน้ำทะเล 1,768 เมตร ถือเป็นจุดที่สูงที่สุดของเพชรบูรณ์ มีภูมิประเทศเป็นทิวเขาสลับซับซ้อนสวยงาม อากาศเย็นสบายตลอดปี เป็นแหล่งชมทะเลหมอกที่สวยงามอีกแห่งหนึ่ง และภูทับเบิกยังเป็นที่ตั้งของหมู่บ้านชาวไทยภูเขาเผ่าม้งที่ประกอบอาชีพการเกษตร ทำไร่กะหล่ำปลีบนภูเขาจนเกิดเป็นทัศนียภาพที่สวยงามไปอีกแบบ และในช่วงเดือน ธ.ค.-ม.ค. ที่อากาศหนาวจัดก็สามารถชมดอกนางพญาเสือโคร่งสีชมพูสดใสกันได้บนภูทับเบิกอีกด้วย
ความสำคัญของภูทับเบิกอีกอย่างหนึ่งคือเป็นจุดรองรับน้ำฟ้ากลางหาวเพื่อนำไปรวมเป็นน้ำเพชรน้อมเกล้าถวายเป็นน้ำพระพุทธมนต์ศักดิ์สิทธิ์ในพระราชพิธีมหามงคลเฉลิมพระชนมพรรษา 6 รอบ ในวันที่ 5 ธ.ค. 2542 อีกด้วย
“อุทยานแห่งชาติน้ำหนาว” ในอำเภอน้ำหนาว เป็นอีกหนึ่งแหล่งท่องเที่ยวของเพชรบูรณ์ซึ่งเป็นที่นิยมในหมู่นักเดินทางที่ชอบการเดินป่าศึกษาธรรมชาติ ด้วยสภาพพื้นที่ส่วนใหญ่เป็นภูเขาสูงสลับซับซ้อน อากาศจึงเย็นชุ่มฉ่ำตลอด แต่จะหนาวเย็นที่สุดในช่วงเดือนธันวาคม-มกราคม อุณหภูมิประมาณ 2-5 องศาเซลเซียสเลยทีเดียว นอกจากนี้ยังเป็นแหล่งต้นน้ำที่สำคัญของแม่น้ำหลายสายอย่างแม่น้ำป่าสัก แม่น้ำพอง แม่น้ำเลย จึงมีสัตว์ป่าชุกชุมรวมทั้งนกชนิดต่าง ๆ ตามเส้นทางเดินป่าศึกษาธรรมชาติบนเขาสูงผ่านจุดชมวิวริมหน้าผาที่สวยงาม อาทิ ผากลางโหล่น ผาล้อม ผากอง นอกจากนั้นยังมีถ้ำและน้ำตกที่สวยงามหลายแห่ง
ส่วน “อุทยานแห่งชาติภูหินร่องกล้า” ซึ่งตั้งอยู่ในรอยต่อของสามจังหวัด ได้แก่ เพชรบูรณ์ พิษณุโลก และเลย ก็เป็นอีกหนึ่งจุดท่องเที่ยวที่ต้องแวะชม ที่นี่มีทั้งความสวยงามของธรรมชาติและแหล่งศึกษาทางประวัติศาสตร์ที่เป็นอุทาหรณ์เตือนใจคนในยุคต่อๆมา
เที่ยวมาเสียเกือบทั่วเมืองเพชรบูรณ์ แต่ก็ยังถือว่ายังไม่ทั่วจริง ถ้ายังไม่ได้ลิ้มรสอาหารพื้นเมืองขึ้นชื่อของที่นี่ นั่นก็คือ “ไก่ย่างวิเชียรบุรี” ที่เป็นไก่ย่างสูตรเด็ด มีเอกลักษณ์ตรงที่หนังไก่จะย่างจนกรอบ เนื้อในนุ่มและแห้ง เวลาอยู่บนเตาย่างจะได้กลิ่นเครื่องเทศที่หมักผสมกับเนื้อไก่หอมฉุยจนน้ำลายสอ ใครอยากชิมไก่ย่างวิเชียรบุรีถึงถิ่นต้นตำรับก็เชิญมาได้ที่อำเภอวิเชียรบุรี โดยเฉพาะบริเวณสามแยกวิเชียรบุรีจะมีร้านไก่ย่างให้เลือกชิมหลากหลายร้าน
ถ้าใครยังไม่อิ่ม ขอแนะนำ “ขนมจีนหล่มเก่า” ของกินอร่อยที่ไม่ควรพลาดหากได้มาเยือน เพราะในแถบอำเภอหล่มเก่านี้มีร้านขนมจีนอยู่หลายเจ้าด้วยกัน โดยเฉพาะที่ริมถนนเพชรบูรณ์-หล่มเก่า ถนนเส้นนี้มีร้านขนมจีนหลายเจ้า ส่วนใหญ่เป็นขนมจีนเส้นสดที่ทำกันแบบสดใหม่วันต่อวัน กินคู่กับน้ำยาชนิดต่างๆ รวมถึงไข่ต้มและผักสดๆ หลายชนิด อร่อยอย่าบอกใคร
ล้างปากกันด้วยผลไม้ประจำจังหวัดเพชรบูรณ์อย่าง “มะขามหวาน” พืชเศรษฐกิจของจังหวัดเพชรบูรณ์มาแต่ดั้งเดิมจนได้ชื่อว่า เมืองมะขามหวาน มะขามหวานของที่นี่มีหลายพันธุ์ เช่น พันธุ์หมื่นจง พันธุ์สีทอง (พันธุ์นายหยัด) พันธุ์ อินทผาลัม พันธุ์สีชมภู พันธุ์ปากดุก พันธุ์นายเบื้อง ฯลฯ อย่าเลือกซื้อเป็นของฝากติดไม้ติดมือกันก่อนกลับบ้าน
