ธปท. เสนอใช้ ‘Travel Rule’ คุมคริปโต เข้มแอปเทรดทอง ตรวจสอบแหล่งเงิน แยกดี-เทา พบธุรกรรมทองคำกระทบค่าเงินบาท แจงการซื้อขายเหรียญ USDT ในประเทศไทย รับเป็นเงินบาท โดยไม่ต้องผ่านการแลกเงินดอลลาร์ สรอ. ดังนั้น การซื้อขาย USDT บน DA exchange ในประเทศจึงไม่ได้ส่งผลต่อค่าเงินบาทโดยตรง
นายวิทัย รัตนากร ผู้ว่าการธนาคารแห่งประเทศไทย (ธปท.) เปิดเผยว่า ค่าเงินบาทได้ปรับแข็งค่าขึ้นต่อเนื่อง โดยมาจาก 3 ปัจจัยที่เข้ามากระแทกค่าเงินบาท คือ ปัจจัยพื้นฐาน (Fundamental) 1. ค่าเงินดอลลาร์อ่อนค่า 10% ในปีนี้ ซึ่งมีผลกับทุกประเทศแตกต่างกัน 2. ดุลบัญชีเดินสะพัดที่เป็นบวกมากกว่าปกติ แม้ว่าในช่วงนี้จะชะลอลง แต่ก็ยังเป็นบวกอยู่ ทั้งกระแสเงินทุน (Flow) และยอดดุลการค้า (Trade Balance) ซึ่งเป็นส่วนที่ควบคุมได้ยาก โดยทั้ง 2 ปัจจัยนี้ไม่สามารถควบคุมได้
และอีกปัจจัย คือ กระแสเงินทุนที่เข้ามาลงทุนในตราสารหนี้หรือตลาดหลักทรัพย์ของนักลงทุนต่างชาติ (Non-resident) ซึ่งเข้ามาจำนวนมาก และลงทุนในตราสารหนี้ระยะยาว ซึ่งหากการใช้มาตรการภาษีสามารถทำได้ แต่กระทบตลาดหุ้นเหมือนที่เกิดขึ้นในอดีต ดังนั้น มาตรการจึงค่อยเป็นค่อยไป ขณะเดียวกัน กระแสเงินทุนไหลเข้ากลายเป็นค่าเงินบาทมีความสัมพันธ์กับทองคำ โดยราคาทองคำปรับขึ้นไปแล้ว 5%
ธปท.ได้สั่งให้ธนาคารพาณิชย์ในการตรวจเอกสารและแสดงแหล่งที่มาเข้มงวดขึ้น นอกจากนี้ ธปท.หารือกระทรวงการคลังให้เข้าไปดูแลควบคุมดูแลร้านทอง ซึ่งร้านทอง จะแบ่งเป็น 2 ส่วน คือ ร้านทองตู้แดง การซื้อขายของรายย่อยคงไม่ได้มีปัญหามากโดยในส่วนของเทรดการซื้อขายทองคำในรูปแบบ Paper ผ่านแอปพลิเคชัน ซึ่งมีราว 15 ราย คิดเป็น 50% ของจีดีพี ถือว่าใหญ่มาก และโตค่อนข้างเร็ว ซึ่งกลุ่มเหล่านี้มีการทำธุรกรรมแลกเปลี่ยนเงินตราต่างประเทศ (FX) ขายดอลลาร์ซื้อเงินบาท ส่งผลให้บาทแข็ง โดยเฉพาะการซื้อขายถี่ๆ ระดับวันละ 100-1,000 ล้านบาท ส่งผลกระทบต่ออัตราแลกเปลี่ยนอย่างมีนัยสำคัญ เพราะผู้ค้าทอง 3-4 รายใหญ่ มีสัดส่วนถึง 8% ของวัน และในวันที่ราคาทองคำขึ้นลงสูงจะพบว่าธุรกรรม FX สูงขึ้น 20% ของตลาด และคิดเป็นกว่า 70% ของฝั่งขายดอลลาร์ทั้งหมด ทำให้เงินบาทแข็งรุนแรง จึงจำเป็นต้องมีคนคุมและดูแล เพราะมีขนาดค่อนข้างใหญ่ แม้อาจจะไม่มีผลต่อเศรษฐกิจ แต่วันนี้มีผลต่อค่าเงินบาท
ขณะเดียวกัน สกุลเงินดิจิทัล (คริปโต) ก็เป็นอีกตัวหนึ่งที่ต้องมีการดูแล โดยสำนักงานคณะกรรมการกำกับหลักทรัพย์และตลาดหลักทรัพย์ (ก.ล.ต.) มีข้อจำกัดในการดูแลเรื่องนี้ สิ่งที่ต้องการคือการนำกฎหมายที่เรียกว่า “Travel Rule” มาใช้ ซึ่งต้องอาศัยกฎหมายของสำนักงานป้องกันและปราบปรามการฟอกเงิน (ปปง.) เพื่อให้เห็นว่าเงินคริปโต (เช่น USDT) มีแหล่งที่มาต้นทางจากไหน เพื่อแยกแยะว่าเป็นเงินเทา เงินดี หรือเงินไม่พึงประสงค์
“ธปท.ทำทุกอย่างเต็มที่จะจยายตามพ.ร.บ.เงินตราต่างประเทศ ธปท. มีข้อจำกัดสำคัญ คือ ข้อตกลงที่ทำไว้กับรัฐบาลสหรัฐฯ เมื่อ 10 ปีที่แล้ว และในยุคทรัมป์ เราไม่สามารถเข้าแทรกแซงค่าเงินในลักษณะที่ตรึงค่าเงิน หรือทำให้ทิศทางของค่าเงินเปลี่ยนไปได้ แต่ธุรกิจทองคำจะต้องมีคนคุม โดยการทำ FX ทองคำต้องมีการตรวจทันที และต้องป้องปราบ จึงมีการขออำนาจและลากจนสุดที่ทำได้”
ส่วนประเด็น การซื้อขายเหรียญ USDT ผ่านศูนย์ซื้อขายสินทรัพย์ดิจิทัล (Digital Asset Exchange: DA exchange) ในประเทศไทย เป็นลักษณะของการทำธุรกรรมที่คล้ายการซื้อขายสินทรัพย์ทางการเงินอื่น ๆ เช่น หลักทรัพย์ ซึ่งหากมีธุรกรรมขาย ก็จะได้รับเป็นเงินบาทกลับมา โดยไม่ต้องผ่านการแลกเงินดอลลาร์ สรอ. ดังนั้น การซื้อขาย USDT บน DA exchange ในประเทศจึงไม่ได้ส่งผลต่อค่าเงินบาทโดยตรง ในทำนองเดียวกัน หากมีการนำเงินที่เข้าข่ายต้องสงสัยมาซื้อ/ขาย USDT ผ่าน DA exchange ในไทย ก็จะเป็นธุรกรรมในรูปเงินบาท ทำให้ไม่ส่งผลกระทบต่อการเคลื่อนไหวของค่าเงินโดยตรงเช่นกัน
อย่างไรก็ดี โดยอ้อม หากมีการขาย USDT ในจำนวนที่มากกว่าแรงซื้อ จะส่งผลให้ราคาของ USDT ใน DA exchange ในไทยต่ำลง ก็อาจเกิดการนำเอา USDT ไปขายใน DA exchange ต่างประเทศที่มีราคาสูงกว่า ทำให้ได้รายรับเป็น USD และนำเงินดังกล่าวเข้ามาในไทยเพื่อแลกเป็นเงินบาท ซึ่งกรณีนี้ จะส่งผลให้เงินบาทแข็งค่าได้
ทั้งนี้ ปัจจุบัน ธปท. กำหนดให้สถาบันการเงินในประเทศรายงานข้อมูลธุรกรรมการแลกเปลี่ยนเงินตราต่างประเทศเป็นเงินบาททุกประเภทมายัง ธปท. ซึ่งรวมถึงธุรกรรมแลกเปลี่ยนเงินตราต่างประเทศที่เกี่ยวข้องกับการซื้อหรือขายสินทรัพย์ดิจิทัล โดยจากข้อมูลที่ได้รับในปัจจุบัน พบว่าสัดส่วนธุรกรรมการแลกเปลี่ยนเงินตราต่างประเทศที่เกี่ยวข้องกับสินทรัพย์ดิจิทัลมีสัดส่วนต่ำกว่า 1% ของธุรกรรมการซื้อขายเงินตราต่างประเทศทั้งหมด จึงไม่ใช่สาเหตุที่จะส่งผลต่อการเคลื่อนไหวของค่าเงินบาทอย่างมีนัยสำคัญ อีกทั้ง ธปท. อยู่ระหว่างการตรวจสอบและยกระดับความเข้มงวดในการติดตามรายละเอียดธุรกรรมการแลกเปลี่ยนเงินที่มาจากสินทรัพย์ดิจิทัลเพิ่มเติม
