ถึงหายแล้วก็อย่าวางใจ อาจเจอตัวร้าย “ลองโควิด” / พลโทนายแพทย์ สมศักดิ์ เถกิงเกียรติ

คอลัมน์ “Golf Healing” โดย “พลโทนายแพทย์ สมศักดิ์ เถกิงเกียรติ แพทย์ผู้เชี่ยวชาญด้านกระดูกประจำโรงพยาบาลพระมงกุฎ และ โรงพยาบาลรามคำแหง มีประสบการณ์ในการดูแลผู้ป่วยมากกว่า 30 ปี somsak_doctor@hotmail.com”

“Long COVID นี่มันเป็นยังไงนะพี่หมอ” คุณชูสง่ากังขากับคำนี้ “ก็คือมันเป็นอาการคงเหลือหลังติดเชื้อโควิด-19 เรียกว่ามันยังมีอาการลากยาวต่อเนื่องไปหลังจากหายจากโควิดแล้วน่ะครับ” เฮียฟังแล้วนิ่งคิด…แสดงว่ายังไม่เคลียร์ “เอางี้…เดี๋ยวหลังออกรอบแล้วจะเล่าให้ฟัง เรื่องมันยาว”

เป็นโควิด-19 รักษาหายแล้ว แต่ทำไมยังป่วยอยู่ คือบางรายยังรู้สึกมีอาการหลงเหลือต่อเนื่องเป็นเวลานาน ซึ่งจะพบมากในผู้สูงอายุ ผู้ที่มีภาวะอ้วนหรือน้ำหนักเกินและผู้ที่มีโรคประจำตัว ซึ่งกลุ่มนี้จะมีอาการตั้งแต่1เดือนหรือมากกว่า4-6สัปดาห์ เราเรียกอาการนี้ว่า Post Covid Syndrome หรือ Long Covid คืออาการหลงเหลือหลังติดเชื้อโควิด-19 อาการนี้เกิดขึ้นเนื่องจากในขณะที่ป่วยเป็นโควิด-19 ร่างกายเรามีการสร้างแอนติบอดีบางอย่างขึ้นมา และไปจับกับโปรตีนของเซลล์ของอวัยวะบางอย่างในร่างกาย และไปทำลายอวัยวะส่วนต่างๆนั้น

อาการของ Long Covid นั้น เป็นอาการที่ไม่มีลักษณะตายตัว อาจเหมือนหรือต่างกันในแต่ละบุคคล ซึ่งผลกระทบนั้นสามารถเกิดขึ้นได้ทั่วร่างกาย ตั้งแต่ระบบทางเดินหายใจ ระบบประสาท ระบบทางเดินอาหาร หัวใจและหลอดเลือด ทำให้ผู้ที่หายป่วยจากโควิดบางรายยังไม่สามารถกลับไปใช้ชีวิตได้อย่างเดิม ซึ่งโอกาสเกิดขึ้นได้ 30-50% จากจำนวนผู้ติดเชื้อโควิด-19ที่รักษาหายแล้ว

กลุ่มเสี่ยงที่อาจจะพบอาการLong Covid

ผู้สูงอายุ ผู้ที่มีภาวะอ้วน ผู้ที่มีโรคประจำตัว ผู้ที่มีระบบภูมิคุ้มกันต่ำ ผู้ที่มีอาการรุนแรงในขณะติดเชื้อโควิด-19 จะเกิดLong Covidได้มากกว่ากลุ่มผู้ที่ติดเชื้อ และไม่มีอาการหรือมีอาการไม่หนัก แต่จะไม่พบในผู้ที่มีภูมิคุ้มกันที่ได้จากการรับวัคซีน

อาการของ Long Covid ซึ่งมีผลกระทบต่อสุขภาพในระยะยาว มีดังนี้

ปวดหัว มึนงง ไม่สดชื่น ความจำสั้น สมาธิสั้น แสบตา คันตา น้ำตาไหล คัดจมูก จมูกไม่ได้กลิ่น การรับรสชาติอาหารเปลี่ยนไป มีอาการไอ หอบเหนื่อย ใจสั่น แน่นหน้าอก หายใจลำบาก มีไข้ ปวดท้อง อาหารไม่ย่อย ปวดข้อ กล้ามเนื้อลีบ กล้ามเนื้ออ่อนแรง มีสภาวะสมองล้า นอนไม่หลับ ความดันโลหิตสูง วิตกกังวล แต่อาการที่พบมากที่สุด 10 อาการ คือ 1.เหนื่อยล้า 2.หายใจไม่อิ่ม 3.ปวดกล้ามเนื้อ 4.ไอ 5.ปวดหัว 6.ปวดข้อ 7.เจ็บหน้าอก 8.การรับรู้กลิ่นเปลี่ยนไป 9.อาการท้องร่วง และ 10.การรับรสเปลี่ยนไป

ภาวะแทรกซ้อนของโควิด-19 ที่อาจเกิดขึ้น
-ภาวะลิ่มเลือดอุดตัน
-ปัญหาเกี่ยวกับระบบหัวใจและหลอดเลือด
-ไตวายเฉียบพลัน
-ภาวะแทรกซ้อนทางระบบประสาท
-ภาวะติดเชื้อในกระแสเลือด
ผลข้างเคียงจากการรักษาโควิด-19
-กล้ามเนื้ออ่อนแรง
-ภาวะเครียดหลังผ่านเหตุการณ์ร้ายแรง (PTSD)

วิธีที่ดีที่สุดในการป้องกันการติดเชื้อไวรัสโคโรนา และป้องกันการพัฒนาไปสู่ภาวะอาการ Long Covid คือ “การฉีดวัคซีน” ซึ่งเรารู้ดีว่าวัคซีนต้านโควิด-19 ช่วยลดการเข้ารับการรักษาในโรงพยาบาล และลดอัตราการเสียชีวิตได้ นอกจากนี้ควรปฏิบัติตามมาตรการป้องกันโควิด-19อย่างเคร่งครัด โดยการสวมหน้ากาก เว้นระยะห่างทางกายภาพ ล้างมือบ่อยๆ ไม่ไปในพื้นที่ที่แออัดหรือแหล่งชุมชน อย่าลืม!ดูแลร่างกายให้พร้อมเพื่อสุขภาพที่ดี ป้องกันโรคร้ายแรงที่อาจเกิดขึ้นนะครับ