“อาร์เอส” จ๋อย “พาณิชย์” ชี้ร้านค้าถ่าย “ยูโร” ไม่ต้องจ่ายลิขสิทธิ์

พ.ต.ท.บรรยิน ตั้งภากรณ์ รมช.พาณิชย์ ควง “กรมทรัพย์สินทางปัญญา” ออกมาชี้แจงว่า ผู้ประกอบการร้านค้าเปิดโทรทัศน์ให้ลูกค้าชมการแข่งขันฟุตบอลยูโร 2008 ได้ โดยไม่จำเป็นต้องจ่ายค่าลิขสิทธิ์ให้กับ “อาร์เอส” หากไม่มีการขึ้นค่าอาหาร และเครื่องดื่มในร้าน

เมื่อเวลา 14.30 น.ของวันอังคารที่ 20 พฤษภาคม 2551 ที่ห้องประชุมชั้น 8 อาคารกรมทรัพย์สินทางปัญญา กระทรวงพาณิชย์ พันตำรวจโท บรรยิน ตั้งภากรณ์ รัฐมนตรีช่วยว่าการกระทรวงพาณิชย์ เป็นประธานในการหารือร่วมกับสมาพันธ์องค์กรผู้ใช้งานลิขสิทธิ์ไทย เรื่อง “การจัดเก็บค่าลิขสิทธิ์การถ่ายทอดสดการแข่งขันฟุตบอลยูโร 2008”

สืบเนื่องมาจากกรณีที่ทางบริษัท อาร์เอสบีเอส ในเครืออาร์เอส ได้แจ้งให้ทางผู้ประกอบการ และสถานบันเทิง ทราบว่า จะมีการจัดเก็บค่าลิขสิทธิ์ในการถ่ายทอดสดการแข่งขันฟุตบอลชิงแชมป์แห่งชาติยุโรป หรือ “ยูโร 2008” กับผู้ประกอบการที่นำไปใช้ในเชิงพาณิชย์ ช่วงระหว่างวันที่ 7-29 มิถุนายนนี้ ซึ่งผู้ประกอบการได้ร้องเรียนมาทางกรมทรัพย์สินทางปัญญา กระทรวงพาณิชย์ ว่าเรื่องดังกล่าวสามารถทำได้หรือไม่

ซึ่ง พันตำรวจโท บรรยิน ตั้งภากรณ์ รมช.พาณิชย์ กล่าวว่า “ที่ผ่านมา ได้เรียกให้ทางฝ่าย อาร์เอส ซึ่งยืนยันว่าเป็นเจ้าของลิขสิทธิ์การถ่ายทอดสดฟุตบอลยูโร 2008 ทางสถานีโทรทัศน์ช่อง 7 และช่อง 9 ให้ส่งหนังสือสัญญามาให้ทางกรมทรัพย์สินทางปัญญาตรวจสอบนานแล้ว แต่ก็ยังไม่ได้รับเอกสารดังกล่าว ทำให้ไม่ทราบว่าเงื่อนไขสัญญาดังกล่าวเป็นอย่างไร และครอบคลุมมากมาย จนถึงขนาดต้องจัดเก็บค่าลิขสิทธิ์กับผู้ประกอบการที่เปิดโทรทัศน์ให้ผู้ชมดูในสถานบริการได้หรือไม่ ก็จะเร่งให้เขาส่งสัญญามาตรวจสอบก่อน”

“ที่ผ่านมา การถ่ายทอดสดการแข่งขันทางฟรีทีวี ประชาชนก็สามารถชมได้อยู่แล้ว ยกเว้นแต่จะนำไปใช้เพื่อการค้า แต่ทีนี้ก็ต้องดูในเรื่องสัญญาอีกที”

ขณะที่ นายบรรยงค์ ลิ้มประยูรวงศ์ รองอธิบดีกรมทรัพย์สินทางปัญญา เปิดเผยว่า “เรายังไม่เห็นสัญญาที่อาร์เอสทำกับยูฟ่า ว่า เขาเป็นผู้ได้รับอนุญาตให้ถ่ายทอดสดฟุตบอลยูโร 2008 หรือไม่ หรือถ้าเขาเป็นเจ้าของลิขสิทธิ์ในการถ่ายทอดสดจริง ก็ไม่อาจยืนยันได้ว่าเขามีสิทธิ์ในการจัดเก็บค่าลิขสิทธิ์มากน้อยแค่ไหน ต้องรอดูสัญญาด้วย”

“ที่สำคัญทุกอย่างต้องเป็นไปตามกฎหมายลิขสิทธิ์ของประเทศไทย ที่ระบุว่า เจ้าของลิขสิทธิ์สามารถแพร่เสียง แพร่ภาพ การแข่งขันฟุตบอลยูโร 2008 จะสามารถจัดเก็บค่าลิขสิทธิ์ได้เฉพาะกรณีดังนี้ คือ 1.การเรียกเก็บค่าเข้าชม เช่น การจัดสถานที่เป็นการเฉพาะแล้วมีการเชิญชวนให้คนเข้าชมการถ่ายทอดสด โดยเก็บค่าเข้าชมโดยตรง 2.การจงใจหาประโยชน์ทางการค้า เช่น ร้านอาหาร ลานเบียร์ หรือสถานบันเทิงต่างๆ ทำการติดป้ายโฆษณาเชิญชวนลูกค้าโดยตรงให้เข้ามาชมการถ่ายทอดสด แล้วเพิ่มราคาอาหาร เครื่องดื่ม หรือเพิ่มค่าบริการ หรือจัดรายการพิเศษ เช่น การชิงโชค การจับรางวัล แม้จะไม่ได้คิดค่าอาหาร เครื่องดื่มเพิ่มขึ้น แต่ทำเพื่อดึงดูดลูกค้าให้เข้าร้านมากขึ้น อย่างไรก็ตาม ทั้งหมดต้องพิจารณาตามข้อเท็จจริงเป็นเรื่องๆ ว่าจงใจหรือมีเจตนาที่จะอาศัยการถ่ายทอดสดฟุตบอลเพื่อประโยชน์ทางการค้าหรือไม่”

โดยรองอธิบดีกรมทรัพย์สินทางปัญญา กล่าวต่อไปด้วยว่า “ตามกฎหมายลิขสิทธิ์ไทย การกระทำที่สามารถทำได้โดยไม่ถือเป็นการละเมิดลิขสิทธิ์ฟุตบอลยูโร 2008 คือ การรับชมตามปกติในที่พักอาศัย เช่น บ้านเรือน อพาร์ตเมนต์ ห้องพักในโรงแรม เป็นต้น อีกทั้งยังสามารถรับชมตามปกติในร้านอาหาร ภัตตาคาร หรือสถานที่อื่นๆ ซึ่งจัดให้มีเครื่องรับโทรทัศน์ และเปิดดูรายการอยู่เป็นประจำตามปกติอยู่แล้ว”

สำหรับในกรณีที่สื่อหนังสือพิมพ์ หรือสถานีโทรทัศน์ นำภาพจากการถ่ายทอดสดไปใช้ในการรายงานข่าวนั้น นายบรรยงค์ กล่าวว่า “เป็นเรื่องที่สามารถทำได้ เพราะเข้าข่ายข้อยกเว้นการละเมิดตามกฎหมายลิขสิทธิ์ แต่เนื้อหาหรือภาพที่นำไปใช้ต้องมีจำนวนพอสมควร และจะต้องมีการระบุการรับรู้ความเป็นเจ้าของลิขสิทธิ์ และแหล่งที่มาของภาพด้วย”

นอกจากนี้ พันตำรวจโท บรรยิน ยังเปิดเผยต่อไปว่า “ขณะนี้ได้ทำความเข้าใจกับสำนักงานตำรวจแห่งชาติ เรื่องการจับกุมผู้ละเมิดลิขสิทธิ์ของทาง อาร์เอสบีเอส แล้วเช่นกัน ว่า จะต้องให้มีการแจ้งความร้องทุกต่อเจ้าหน้าที่ตำรวจก่อน เพราะเป็นความผิดที่ยอมความกันได้ และที่สำคัญได้กำชับให้เจ้าหน้าที่ตำรวจต้องตรวจสอบหลักฐาน คือ สัญญาและหนังสือมอบอำนาจว่า อาร์เอสบีเอส มีสิทธิดำเนินคดีในฐานะผู้เสียหายหรือไม่ ตำรวจต้องดำเนินการตามขั้นตอน อีกทั้งจะมาอ้างว่ามีบัตรตัวรับมอบอำนาจที่ขึ้นทะเบียนไว้กับกรมทรัพย์สินทางปัญญาเพื่อจับกุมและดำเนินคดีกับผู้ละเมิดลิขสิทธิ์ในกรณีของฟุตบอลยูโร 2008 ไม่ได้ เพราะบัตรตัวแทนดังกล่าวใช้ได้เฉพาะกับการละเมิดลิขสิทธิ์เพลงเท่านั้น”