ผงะ!! เที่ยวเมืองไทยภาคเหนือเกือบ 18,000 เที่ยวใต้เกือบ 17,000 บาท เทียบเกาะเชจู เกาหลีใต้ เริ่มต้น 9,900 บาท หากต้องการท่องแดนโสมเริ่มที่ 16,900 บาท กลายเป็นเหตุที่ทำให้คนไทยไหลออกเที่ยวต่างประเทศแทน แม้อาจต้องบวกเพิ่มนิดหน่อยแต่คุ้มกว่า คนในวงการทัวร์รับด้วยค่านิยมคนไทย โปรโมชันอย่างนี้บินเป็นว่าเล่น ชี้เหตุทางการไทยไม่ส่งเสริมอย่างจริงจัง ผู้ประกอบการหลายรายเปลี่ยนไปขายทัวร์ต่างประเทศแทน ปัญหาน้อยกว่า กำไรดีกว่า หากปล่อยไว้ “ไทยเที่ยวไทย” อาจไม่ตายแต่ไม่โต
ช่วงใกล้ปีใหม่ที่มีวันหยุดหลายวันติดต่อกัน หลายท่านอาจจะคิดไปสัมผัสอากาศหนาวในพื้นที่ภาคเหนือของประเทศไทย ตามการรณรงค์ให้คนไทยเที่ยวเมืองไทย หากต้องการความสะดวกสบาย การพึ่งพาบริการทัวร์เที่ยวเมืองไทยนับเป็นอีกทางเลือกหนึ่ง
อย่างเช่น เส้นทางโรแมนติก แม่ฮ่องสอน-ปาย-เชียงใหม่ พัก 3 คืน เชียงใหม่ ออบหลวง ล่องแม่น้ำปาย ชมกะเหรี่ยงคอยาว วัดพระธาตุดอยกองมู ล่องแพถ้ำลอด สันกำแพง สวนพฤกษศาสตร์ ดอยสุเทพ(พักปาย 1 คืน แม่ฮ่องสอน 1 คืน เชียงใหม่ 1 คืน) หากเดินทางด้วยเครื่องบินอย่างการบินไทย งบประมาณต่อคนอยู่ที่ 17,900 บาท หากเลือกบินด้วยนกแอร์ลดลง 1,000 บาท อยู่ที่ 16,900 บาท
หากต้องการชมความงามของทะเลภาคใต้ของไทย อย่าง สมุย หมู่เกาะอ่างทอง เกาะฟาง ดำน้ำชมปะการัง พัก 2 คืน เดินทางด้วยการบินไทย รวมทุกอย่างอยู่ที่ 16,800 บาท
เมื่อเห็นราคาแล้ว หลายท่านอาจถึงขั้นผงะ เพราะราคานี้พาท่านไปในรูปแบบทัวร์ในต่างประเทศได้อย่างสบาย มีทั้งที่ต้องบวกเพิ่มอีกเล็กน้อยหรือไปเที่ยวต่างประเทศได้ในราคาที่ถูกกว่าเที่ยวเมืองไทย
ล่าสุดโปรแกรมทัวร์เกาะเชจู เกาหลีใต้ ที่ออกมาระยะหนึ่ง ราคาเริ่มต้นที่ 9,900 บาท และเป็นการบินตรง ไม่ใช่บินแบบต่อเครื่อง สำหรับ 4 วัน 2 คืน ทำให้ยอดจองโปรแกรมนี้ล้นทะลัก หรือโปรแกรมเวียดนามเหนือที่มีให้เห็นระหว่าง 9,900 บาทบวกลบ หรือเที่ยวมาเลเซียที่ 8,800 บาท
แม้ในช่วงเทศกาลปีใหม่ราคาทัวร์จะขยับสูงขึ้น อย่างเชจูของเกาหลีใต้ก็อยู่ที่ราว 14,900 บาท ทัวร์เวียดนามเหนือ ฮาลอง-ซาปา 4 วัน 3 คืน อยู่ที่ 14,555 บาท หรือทัวร์พม่า 13,900 บาท
ขณะที่ภายใต้งบประมาณเดียวกันทำให้คนไทยมีตัวเลือกอย่างเกาหลีใต้-โซล หากไม่อยู่ในช่วงเทศกาล ราคาจะอยู่ที่ 16,900 บาท หากเป็นช่วง Low Season อาจจะหล่นมาต่ำกว่า 15,000 บาท หรือช่วงที่สายการบินต้นทุนต่ำเข้ามาทำตลาดญี่ปุ่น โดยเปิดตัวที่ราคา 19,900 บาท สูงกว่าเที่ยวในเมืองไทยก็จริงแต่เพิ่มเงินอีกเล็กน้อยก็ได้บินลัดฟ้าไปโตเกียว
แม้สถานการณ์นี้จะเป็นมาระยะหนึ่งแล้ว แต่วันนี้ภายใต้การแข่งขันของอุตสาหกรรมท่องเที่ยวที่รัฐบาลประเทศต่างๆ งัดกลยุทธ์ทุกอย่างเพื่อดึงนักท่องเที่ยงต่างชาติเข้ามาในประเทศของตน รวมไปถึงการเปลี่ยนแปลงในแวดวงการบินที่สายการบินต้นทุนต่ำเบ่งบาน ยิ่งทำให้คนไทยจะเที่ยวเมืองไทยทั้งที ตามที่รัฐบาลรณรงค์อาจต้องคิดกันใหม่ถึงความคุ้มค่าจากการเดินทาง
ดังนั้นในรอบ 3-4 ปีที่ผ่านมา เราจึงได้เห็นคนไทยแห่ไปเที่ยวประเทศเกาหลีกันทุกวัน เลือกได้ว่าจะไปในราคาที่ถูกกว่า เท่ากัน หรือสูงกว่าเที่ยวในเมืองไทยเพียงเล็กน้อย และตลาดที่กำลังมาแรงในเวลานี้หนีไม่พ้นญี่ปุ่นที่ให้สิทธิ์คนไทยเดินทางไปท่องเที่ยวได้โดยไม่ต้องขอวีซ่าเหมือนกับเกาหลีใต้
นี่จึงกลายเป็นปัญหาหนักอกสำหรับภาคธุรกิจที่ทำทัวร์ในประเทศไทย
ทัวร์ในประเทศใกล้ตาย
นายยุทธชัย สุนทรรัตนเวช นายกสมาคมธุรกิจท่องเที่ยวภายในประเทศ (สทน.) กล่าวว่า ทัวร์ต่างประเทศที่ราคาถูกกว่าทัวร์ในประเทศที่คนไทยเที่ยวไทยนั้น มีบ้างเป็นบางช่วงเวลา ต้องเรียนตามตรงว่าทัวร์ในประเทศไม่ใช่ทัวร์ศูนย์เหรียญ
“จริงๆ แล้วคนไทยเที่ยวไทยไม่ได้แพงกว่าไปเที่ยวเมืองนอก” นายยุทธชัยยืนยัน
นายกสมาคมธุรกิจท่องเที่ยวภายในประเทศ ให้เหตุผลที่ราคาทัวร์ในประเทศสูงว่า ต้องถามว่าเที่ยวในประเทศไทย คนไทยนอนโรงเตี๊ยมแบบในต่างประเทศจะยอมหรือไม่ หรือนอนไกลๆ จากตัวเมือง ไกลจากแหล่งท่องเที่ยวได้หรือไม่ ที่จริงราคาโรงแรมในเอเชียใกล้เคียงกันหาได้ที่ประมาณ 1,500-1,700 บาทต่อคืน แต่การจัดทัวร์สำหรับคนไทยเที่ยวในเมืองไทยนั้น ต้องเป็นโรงแรมกลางเมืองเท่านั้น ซึ่งบริษัททัวร์ในประเทศต้องระวังในเรื่องการถูกร้องเรียนที่จัดให้กับลูกค้า
นอกจากนี้ทัวร์ในประเทศ ไม่มีการเรียกเก็บเพิ่ม อย่างทิปไกด์ คนขับรถ อีกราว 600-700 บาท หรือไม่มีค่ารูปถ่ายใบละ 150-200 บาทที่ต้องซื้อด้วยความเกรงใจ ซึ่งก็เป็นต้นทุนการท่องเที่ยวอีกรายการหนึ่งที่แยกออกมา
สถานการณ์ที่เป็นอยู่ในเวลานี้ คนไทยส่วนใหญ่แห่ไปเที่ยวเกาหลีและญี่ปุ่นกันมาก เมื่อเทียบกับราคาเที่ยวในประเทศที่อาจถูกกว่าไปต่างประเทศนิดหน่อย แต่คุ้มค่ามากกว่า เท่ากับเป็นการขนเงินออกนอกประเทศนับแสนล้านบาท เรื่องนี้หน่วยงานภาครัฐไม่เคยมอง โดยหลักการแล้วควรต้องเข้ามาส่งเสริมหาทางช่วยเหลือผู้ประกอบการ อย่างการท่องเที่ยวแห่งประเทศไทยก็ไม่ได้ช่วยอะไรเท่าไหร่
“ตอนนี้คนไทยเที่ยวเมืองไทยโดยพึ่งบริการทัวร์ อยู่ที่ 7% เพราะมีตัวเลือกอย่างสายการบินต้นทุนต่ำหลายราย ยิ่งถ้ามีรถไฟด่วนสัดส่วนจะเหลือเพียง 3-5% เท่านั้น ผู้ประกอบการต้องปรับตัวเป็น land operator ในปลายทางแทน”
ด้วยเทคโนโลยีที่เปลี่ยนไป คนที่เที่ยวมาโพสต์ลงในโซเชียลเน็ตเวิร์ก แนะนำทุกอย่างเสร็จสรรพทั้งการเดินทาง โรงแรมที่พัก สถานที่ท่องเที่ยว คนจึงใช้บริการทัวร์น้อยลง ที่จริงแล้วการเดินทางไปกับทัวร์จะได้รับทราบเรื่องราวของสถานที่ท่องเที่ยวต่างๆ ได้ดีกว่า เพราะมีมัคคุเทศก์เป็นผู้อธิบาย อีกทั้งรัฐให้ความสำคัญกับนักท่องเที่ยวต่างประเทศมาเที่ยวในเมืองไทยมากกว่า คนไทยเที่ยวเมืองไทย ธุรกิจด้านท่องเที่ยวที่จะหวังให้คนไทยเที่ยวเมืองไทยจึงเป็นธุรกิจขาลง
ปรับตัวเน้นบริการปลายทาง
เช่นเดียวกับหนุ่มสาวทัวร์ที่เป็นเจ้าตลาดเที่ยวในประเทศไทย โดยนายวุฒิชัย มากวงศ์ ผู้จัดการฝ่ายขาย COLLECTIVE TOURS บริษัท หนุ่มสาว ทัวร์ จำกัด ยอมรับว่า บางรายการทัวร์ต่างประเทศก็มีราคาถูกกว่าหรือเท่ากับราคาทัวร์ในประเทศ ขึ้นอยู่กับรายละเอียดของโปรแกรมการท่องเที่ยว แต่ในประเทศจะมีกิจกรรมให้นักท่องเที่ยวได้ทำมากกว่า หากเทียบกันจริงๆ แล้วราคาระหว่างในประเทศกับต่างประเทศไม่ได้แตกต่างกันมาก
ไม่ว่าชั่วโมงในการโดยสารทางเครื่องบินจะ 1 ชั่วโมงหรือระหว่าง 1-2 ชั่วโมงราคาไม่แตกต่างกัน แต่ต้นทุนในประเทศจะสูงกว่าในเรื่องของตัวกิจกรรม เกรดโรงแรมที่พักและอาหารที่ดีกว่าในต่างประเทศ ถ้าเราจะทำให้ราคาทัวร์ในประเทศต่ำลงในแบบเดียวกับต่างประเทศก็ทำได้ แต่จะไม่มีคนมาเที่ยว เพราะไม่ตรงกับความต้องการของนักท่องเที่ยวคนไทย
การทำทัวร์ต่างประเทศให้ได้ราคาถูกนั้น ทำเป็นโฮลเซล แล้วกระจายให้เอเยนต์ช่วยขาย และมีเครื่องเช่าเหมาลำมา ยิ่งทำให้ราคาปรับลดลง แต่ทัวร์ในประเทศไม่มีการทำเป็นโฮลเซล การซื้อตั๋วเครื่องบินก็ต้องซื้อเป็นใบๆ
“สภาพอย่างนี้ที่ราคาทัวร์ในประเทศแพงกว่าไปต่างประเทศนั้นเป็นเหมือนกันทั่วโลก”
ที่ผ่านมาทางหนุ่มสาวทัวร์เคยทำในลักษณะโฮลเซล แต่ตอนนี้คนไทยนิยมท่องเที่ยวในหลายที่ ไม่ได้เน้นจุดใดจุดหนึ่ง ซึ่งเป็นเรื่องของอุปนิสัยของคนเที่ยว ทำให้ทัวร์ในประเทศต้องปรับตัวไปตามไลฟ์สไตล์ของลูกค้า ลูกค้าของเราตอนนี้นิยมเลือกเดินทางโดยรถยนต์มากกว่าเครื่องบิน เพราะราคาตั๋วเครื่องบินคิดเป็นเกือบครึ่งหนึ่งของราคาทัวร์
การทำทัวร์ในประเทศให้ถูกลงนั้น ทำได้ ส่วนใหญ่เป็นบริษัทเล็กๆ ที่ดำเนินการอยู่ แต่จะคาดหวังในเชิงธุรกิจแล้วคงลำบาก เนื่องจากกำไรน้อย เทียบกับทัวร์ต่างประเทศ กำไรก็ดีกว่า ง่ายต่อการจัดการ ขณะที่ทัวร์ในประเทศเสี่ยงสูงจัดการยาก ผลที่เกิดขึ้นจึงทำให้บริษัททัวร์ที่ทำโปรแกรมเที่ยวเมืองไทยสำหรับคนไทยมีน้อยลง
ดังนั้นบริษัททัวร์ในประเทศต้องปรับวิธีคิด ให้นักท่องเที่ยวทำกิจกรรมมากขึ้น เช่น นักท่องเที่ยวอาจขับรถหรือบินไปเอง ทางบริษัททัวร์เน้นบริการที่ปลายทาง หรืออนาคตจากการเป็นประชาคมอาเซียน อาจมีการเที่ยวประเทศเพื่อนบ้านด้วย ขับรถไปเองคล้ายๆ กับคาราวานแรลลี่
รัฐบาลต่างประเทศหนุนสุดตัว
นายสหวัสส์ สันถวะนุภาพ กรรมการผู้จัดการ บริษัท ทราเวล ดีไซน์ จำกัด ที่ทำโปรแกรมท่องเที่ยวเกาหลีในราคาประหยัด กล่าวว่า ราคาเที่ยวในประเทศที่สูงกว่าการเที่ยวต่างประเทศนั้นเป็นมาระยะหนึ่งแล้ว เนื่องจากตลาดท่องเที่ยวในต่างประเทศมีการแข่งขันสูง ยิ่งญี่ปุ่นยกเลิกวีซ่าสำหรับคนไทย ทำให้สายการบินต่างๆ เข้ามาทำตลาดไปเที่ยวญี่ปุ่นมากขึ้น เราได้เห็นราคาที่ 19,900 บาทที่แอร์เอเชีย เอ็กซ์เคยทำ
อีกประการคือเครื่องบินเช่าเหมาลำ ทำให้ราคาทัวร์ถูกลงมาก แต่จะต้องมีการจอดที่นั่งกันไม่น้อยกว่า 50-100 ที่นั่งติดต่อกันยาวเป็นเดือนๆ จึงทำให้การท่องเที่ยวออกมาในลักษณะกรุ๊ปทัวร์ และโปรแกรมการท่องเที่ยวทำเป็นโฮลเซล ซึ่งบ้านเราไม่มี
นอกจากนี้ในต่างประเทศอย่างเกาหลี รัฐบาลเกาหลีให้การส่งเสริมอย่างจริงจัง ทำอย่างเป็นระบบ มีการเข้ามาทำการตลาดในเมืองไทย มีการช่วยเหลือค่าใช้จ่ายราคาที่พักตามโรงแรมต่าง ๆ มีภาคบังคับที่ต้องเข้าร้านค้าของรัฐบาล ทำให้ต้นทุนของผู้ประกอบการถูกลง เมื่อสายการบินลงมาทำตลาดจึงกระตุ้นให้บรรดาตัวแทนจำหน่ายโปรแกรมการท่องเที่ยวเข้ามาทำตลาดหาลูกค้ากันมากขึ้น จึงทำให้ราคาทัวร์ไปต่างประเทศไม่แพง
“ตอนนี้รัฐบาลเกาหลีกำลังโปรโมตเกาะเชจู ที่มีการบินตรงโดยสายการบิน Estar Jet เป็นหลัก ราคาเริ่มต้นที่ 9,900 บาทเท่านั้น อย่างที่สนามบินสุวรรณภูมิเวลานี้ก็มีโฆษณาเชิญชวนให้ไปเที่ยวเกาะเชจูกันแล้ว”
การทำทัวร์ต่างประเทศ ปริมาณนักท่องเที่ยวมีผลต่อการต่อรองสูง เทียบกับบ้านเรา หากมีการสนับสนุนจริงจัง ราคาไทยเที่ยวไทยจะถูกลงกว่านี้ ที่ผ่านมาเรามักเน้นไปที่การดึงนักท่องเที่ยวต่างชาติให้เข้ามาเที่ยวในเมืองไทยเป็นหลัก
“จริงๆ แล้วการเที่ยวในบ้านเราที่ไม่แพงก็มี หากหาจังหวะจองตั๋วเครื่องบินในช่วงโปรโมชัน ถ้าจองได้ก็จะได้ต้นทุนการเดินทางในราคาถูก อีกประการหนึ่งไลฟ์สไตล์ของคนไทยมีหลากหลาย รวมถึงปัจจัยที่เกี่ยวข้องอีกมาก”
ไทยเที่ยวไทยอุปสรรคเพียบ
คนในวงการทัวร์รายหนึ่ง มองถึงปัญหาที่เกิดขึ้นนี้ว่า สาเหตุที่ทำให้ราคาทัวร์ในประเทศมีราคาใกล้เคียงหรืออาจสูงกว่าทัวร์ไปต่างประเทศ มีองค์ประกอบหลายประการ ต้องเริ่มที่ปัจจัยในประเทศก่อนที่เป็นสาเหตุหนึ่งที่ทำให้การท่องเที่ยวในรูปแบบทัวร์ในประเทศมีราคาแพง บ้านเรามีการใช้รถยนต์กันมาก จึงนิยมที่จะขับรถไปท่องเที่ยวเองยังสถานที่ต่างๆ และคนไทยชอบที่จะเดินทางเป็นกรุ๊ปเล็ก เน้นความเป็นส่วนตัวสูง
ขณะเดียวกันการแข่งขันของสายการบินต้นทุนทำ ที่มักมีโปรโมชันบินในราคาประหยัดออกมา ทำให้นักท่องเที่ยวจำนวนไม่น้อยรอจังหวะของโปรโมชันดังกล่าว แล้วจองที่พักเองตามงบประมาณที่ตั้งไว้ โดยเลือกรถเช่าหรือบริการพาไปท่องเที่ยวยังสถานที่สำคัญผ่านทางโรงแรมที่พัก
อีกทั้งยังมีการจัดท่องเที่ยวกันเองตามพื้นที่ต่างๆ ด้วยการเช่ารถบัส และกำหนดโปรแกรมท่องเที่ยว หาที่พักในราคาถูก เก็บจากลูกค้าในราคาไม่แพง และยังมีการเมืองท้องถิ่นที่จัดทัวร์ในลักษณะนี้เพื่อรักษาฐานเสียงสำหรับการเลือกตั้งครั้งต่อไปในทุกพื้นที่ทั่วประเทศ
นี่คือตัวเลือกสำหรับการท่องเที่ยวในประเทศที่คนไทยมี จึงทำให้การออกโปรแกรมท่องเที่ยวรวมทำได้ลำบาก คนไทยจึงพึ่งพาบริษัททัวร์น้อยลง เมื่อปริมาณนักท่องเที่ยวที่จะไปในรูปแบบของทัวร์ในประเทศมีน้อยลง อำนาจในการต่อรองด้านราคาจึงมีน้อยลงตามไปด้วย
ส่วนผู้เลือกท่องเที่ยวผ่านบริษัททัวร์ในประเทศนั้น เป็นกลุ่มที่คาดหวังสูงในเรื่องของอาหารและที่พักต้องดี อยู่ในเมืองใกล้แหล่งบันเทิง ทำให้ต้นทุนในส่วนนี้ปรับลดลงไม่ได้ ตามมาด้วยตั๋วโดยสารเครื่องบิน ที่ต้องซื้อในราคาปกติ ไม่มีส่วนลด เนื่องจากไม่มีลูกค้าต่อเนื่อง ไม่สามารถเช่าเหมาลำเครื่องบินได้ เมื่อรวมค่าใช้จ่ายทั้งหมด ราคาจึงค่อนข้างสูง ซึ่งสะท้อนต้นทุนที่แท้จริง
“เพื่อนหลายรายที่เคยทำโปรแกรมเที่ยวในประเทศ ตอนนี้เลิกกันหมด ไปขายโปรแกรมทัวร์ต่างประเทศกันเป็นส่วนใหญ่ ปัญหาและความรับผิดชอบน้อยกว่า ได้คอมมิชชันต่อคนที่ 1,000-1,500 บาท พนักงานไม่กี่คนใช้อินเทอร์เน็ตโปรโมต”
จีน-เกาหลีไม่ต่างทัวร์ศูนย์เหรียญ
สิ่งสำคัญที่สุดคือแรงสนับสนุนจากรัฐบาล หากทำได้อย่างครบวงจรเหมือนที่รัฐบาลต่างประเทศทำ ทั้งโปรโมตสถานที่ท่องเที่ยว ให้ส่วนลดด้านโรงแรม หรือมีร้านค้าของรัฐบาลที่กำหนดให้ทัวร์ต้องบรรจุโปรแกรมนี้ไว้ แต่เมืองไทยยังไม่ได้ดำเนินการในรูปแบบนี้
ส่วนการให้สิทธิ์ในการนำเอาค่าที่พักมาเป็นค่าใช้จ่ายหักลดหย่อนภาษีได้ไม่เกิน 15,000 บาทนั้น ถือว่าน้อยมากเมื่อนำมาคำนวณภาษี และต้องรอรอบปีภาษีไม่สามารถหักลดได้ทันทีในวันที่เข้าพัก
เรื่องเครื่องบินเช่าเหมาลำระหว่างประเทศทำให้ต้นทุนในการเดินทางถูกลงไปมาก ในประเทศไม่มีเช่าเหมาลำเพื่อบินภายในประเทศ เพราะไม่สามารถหาลูกค้าแบบต่อเนื่องได้
ทัวร์ต่างประเทศที่เห็นราคาถูกนั้น คล้ายๆ ทัวร์ศูนย์เหรียญ เน้นไปที่ราคาค่าเครื่องบินเป็นหลัก โดยออกแบบมาให้ตรงกับความต้องการของนักท่องเที่ยวประเทศเป้าหมาย อย่างคนไทยมีเรื่องค่านิยมชอบไปต่างประเทศ ชอบชอปปิ้ง ได้สัมผัสบรรยากาศที่แปลกไปจากประเทศไทย ร้านค้าของรัฐบาลจะเป็นตัวสร้างรายได้ให้กับประเทศปลายทาง อย่างเชจู ที่เกาหลีใต้ ราคา 9,900 บาท บางคนซื้อของหมดไปเป็นแสนก็มี ซึ่งรูปแบบนี้จีนเคยทำมาก่อน เข้าร้านรัฐบาล มีถ่ายรูปใบละ 150 บาท มีทิปไกด์ คนขับรถอีกราว 600-800 บาท ทัวร์คนจีนเที่ยวเมืองไทยก็เคยทำในลักษณะนี้มาแล้ว
นี่คือช่องว่างของราคาที่เกิดขึ้นระหว่างเที่ยวเมืองไทยกับเที่ยวต่างประเทศ หากปล่อยให้สถานการณ์เป็นไปอย่างนี้ นอกจากแรงกระตุ้นให้ไทยเที่ยวไทยทำได้ในวงจำกัดแล้ว เงินของคนไทยก็จะไหลไปสู่ต่างประเทศในรูปของการท่องเที่ยวมากยิ่งขึ้น จึงเป็นเรื่องที่รัฐบาลและหน่วยงานที่เกี่ยวข้องต้องหาทางแก้ไขปัญหาดังกล่าว
ช่วงใกล้ปีใหม่ที่มีวันหยุดหลายวันติดต่อกัน หลายท่านอาจจะคิดไปสัมผัสอากาศหนาวในพื้นที่ภาคเหนือของประเทศไทย ตามการรณรงค์ให้คนไทยเที่ยวเมืองไทย หากต้องการความสะดวกสบาย การพึ่งพาบริการทัวร์เที่ยวเมืองไทยนับเป็นอีกทางเลือกหนึ่ง
อย่างเช่น เส้นทางโรแมนติก แม่ฮ่องสอน-ปาย-เชียงใหม่ พัก 3 คืน เชียงใหม่ ออบหลวง ล่องแม่น้ำปาย ชมกะเหรี่ยงคอยาว วัดพระธาตุดอยกองมู ล่องแพถ้ำลอด สันกำแพง สวนพฤกษศาสตร์ ดอยสุเทพ(พักปาย 1 คืน แม่ฮ่องสอน 1 คืน เชียงใหม่ 1 คืน) หากเดินทางด้วยเครื่องบินอย่างการบินไทย งบประมาณต่อคนอยู่ที่ 17,900 บาท หากเลือกบินด้วยนกแอร์ลดลง 1,000 บาท อยู่ที่ 16,900 บาท
หากต้องการชมความงามของทะเลภาคใต้ของไทย อย่าง สมุย หมู่เกาะอ่างทอง เกาะฟาง ดำน้ำชมปะการัง พัก 2 คืน เดินทางด้วยการบินไทย รวมทุกอย่างอยู่ที่ 16,800 บาท
เมื่อเห็นราคาแล้ว หลายท่านอาจถึงขั้นผงะ เพราะราคานี้พาท่านไปในรูปแบบทัวร์ในต่างประเทศได้อย่างสบาย มีทั้งที่ต้องบวกเพิ่มอีกเล็กน้อยหรือไปเที่ยวต่างประเทศได้ในราคาที่ถูกกว่าเที่ยวเมืองไทย
ล่าสุดโปรแกรมทัวร์เกาะเชจู เกาหลีใต้ ที่ออกมาระยะหนึ่ง ราคาเริ่มต้นที่ 9,900 บาท และเป็นการบินตรง ไม่ใช่บินแบบต่อเครื่อง สำหรับ 4 วัน 2 คืน ทำให้ยอดจองโปรแกรมนี้ล้นทะลัก หรือโปรแกรมเวียดนามเหนือที่มีให้เห็นระหว่าง 9,900 บาทบวกลบ หรือเที่ยวมาเลเซียที่ 8,800 บาท
แม้ในช่วงเทศกาลปีใหม่ราคาทัวร์จะขยับสูงขึ้น อย่างเชจูของเกาหลีใต้ก็อยู่ที่ราว 14,900 บาท ทัวร์เวียดนามเหนือ ฮาลอง-ซาปา 4 วัน 3 คืน อยู่ที่ 14,555 บาท หรือทัวร์พม่า 13,900 บาท
ขณะที่ภายใต้งบประมาณเดียวกันทำให้คนไทยมีตัวเลือกอย่างเกาหลีใต้-โซล หากไม่อยู่ในช่วงเทศกาล ราคาจะอยู่ที่ 16,900 บาท หากเป็นช่วง Low Season อาจจะหล่นมาต่ำกว่า 15,000 บาท หรือช่วงที่สายการบินต้นทุนต่ำเข้ามาทำตลาดญี่ปุ่น โดยเปิดตัวที่ราคา 19,900 บาท สูงกว่าเที่ยวในเมืองไทยก็จริงแต่เพิ่มเงินอีกเล็กน้อยก็ได้บินลัดฟ้าไปโตเกียว
แม้สถานการณ์นี้จะเป็นมาระยะหนึ่งแล้ว แต่วันนี้ภายใต้การแข่งขันของอุตสาหกรรมท่องเที่ยวที่รัฐบาลประเทศต่างๆ งัดกลยุทธ์ทุกอย่างเพื่อดึงนักท่องเที่ยงต่างชาติเข้ามาในประเทศของตน รวมไปถึงการเปลี่ยนแปลงในแวดวงการบินที่สายการบินต้นทุนต่ำเบ่งบาน ยิ่งทำให้คนไทยจะเที่ยวเมืองไทยทั้งที ตามที่รัฐบาลรณรงค์อาจต้องคิดกันใหม่ถึงความคุ้มค่าจากการเดินทาง
ดังนั้นในรอบ 3-4 ปีที่ผ่านมา เราจึงได้เห็นคนไทยแห่ไปเที่ยวประเทศเกาหลีกันทุกวัน เลือกได้ว่าจะไปในราคาที่ถูกกว่า เท่ากัน หรือสูงกว่าเที่ยวในเมืองไทยเพียงเล็กน้อย และตลาดที่กำลังมาแรงในเวลานี้หนีไม่พ้นญี่ปุ่นที่ให้สิทธิ์คนไทยเดินทางไปท่องเที่ยวได้โดยไม่ต้องขอวีซ่าเหมือนกับเกาหลีใต้
นี่จึงกลายเป็นปัญหาหนักอกสำหรับภาคธุรกิจที่ทำทัวร์ในประเทศไทย
ทัวร์ในประเทศใกล้ตาย
นายยุทธชัย สุนทรรัตนเวช นายกสมาคมธุรกิจท่องเที่ยวภายในประเทศ (สทน.) กล่าวว่า ทัวร์ต่างประเทศที่ราคาถูกกว่าทัวร์ในประเทศที่คนไทยเที่ยวไทยนั้น มีบ้างเป็นบางช่วงเวลา ต้องเรียนตามตรงว่าทัวร์ในประเทศไม่ใช่ทัวร์ศูนย์เหรียญ
“จริงๆ แล้วคนไทยเที่ยวไทยไม่ได้แพงกว่าไปเที่ยวเมืองนอก” นายยุทธชัยยืนยัน
นายกสมาคมธุรกิจท่องเที่ยวภายในประเทศ ให้เหตุผลที่ราคาทัวร์ในประเทศสูงว่า ต้องถามว่าเที่ยวในประเทศไทย คนไทยนอนโรงเตี๊ยมแบบในต่างประเทศจะยอมหรือไม่ หรือนอนไกลๆ จากตัวเมือง ไกลจากแหล่งท่องเที่ยวได้หรือไม่ ที่จริงราคาโรงแรมในเอเชียใกล้เคียงกันหาได้ที่ประมาณ 1,500-1,700 บาทต่อคืน แต่การจัดทัวร์สำหรับคนไทยเที่ยวในเมืองไทยนั้น ต้องเป็นโรงแรมกลางเมืองเท่านั้น ซึ่งบริษัททัวร์ในประเทศต้องระวังในเรื่องการถูกร้องเรียนที่จัดให้กับลูกค้า
นอกจากนี้ทัวร์ในประเทศ ไม่มีการเรียกเก็บเพิ่ม อย่างทิปไกด์ คนขับรถ อีกราว 600-700 บาท หรือไม่มีค่ารูปถ่ายใบละ 150-200 บาทที่ต้องซื้อด้วยความเกรงใจ ซึ่งก็เป็นต้นทุนการท่องเที่ยวอีกรายการหนึ่งที่แยกออกมา
สถานการณ์ที่เป็นอยู่ในเวลานี้ คนไทยส่วนใหญ่แห่ไปเที่ยวเกาหลีและญี่ปุ่นกันมาก เมื่อเทียบกับราคาเที่ยวในประเทศที่อาจถูกกว่าไปต่างประเทศนิดหน่อย แต่คุ้มค่ามากกว่า เท่ากับเป็นการขนเงินออกนอกประเทศนับแสนล้านบาท เรื่องนี้หน่วยงานภาครัฐไม่เคยมอง โดยหลักการแล้วควรต้องเข้ามาส่งเสริมหาทางช่วยเหลือผู้ประกอบการ อย่างการท่องเที่ยวแห่งประเทศไทยก็ไม่ได้ช่วยอะไรเท่าไหร่
“ตอนนี้คนไทยเที่ยวเมืองไทยโดยพึ่งบริการทัวร์ อยู่ที่ 7% เพราะมีตัวเลือกอย่างสายการบินต้นทุนต่ำหลายราย ยิ่งถ้ามีรถไฟด่วนสัดส่วนจะเหลือเพียง 3-5% เท่านั้น ผู้ประกอบการต้องปรับตัวเป็น land operator ในปลายทางแทน”
ด้วยเทคโนโลยีที่เปลี่ยนไป คนที่เที่ยวมาโพสต์ลงในโซเชียลเน็ตเวิร์ก แนะนำทุกอย่างเสร็จสรรพทั้งการเดินทาง โรงแรมที่พัก สถานที่ท่องเที่ยว คนจึงใช้บริการทัวร์น้อยลง ที่จริงแล้วการเดินทางไปกับทัวร์จะได้รับทราบเรื่องราวของสถานที่ท่องเที่ยวต่างๆ ได้ดีกว่า เพราะมีมัคคุเทศก์เป็นผู้อธิบาย อีกทั้งรัฐให้ความสำคัญกับนักท่องเที่ยวต่างประเทศมาเที่ยวในเมืองไทยมากกว่า คนไทยเที่ยวเมืองไทย ธุรกิจด้านท่องเที่ยวที่จะหวังให้คนไทยเที่ยวเมืองไทยจึงเป็นธุรกิจขาลง
ปรับตัวเน้นบริการปลายทาง
เช่นเดียวกับหนุ่มสาวทัวร์ที่เป็นเจ้าตลาดเที่ยวในประเทศไทย โดยนายวุฒิชัย มากวงศ์ ผู้จัดการฝ่ายขาย COLLECTIVE TOURS บริษัท หนุ่มสาว ทัวร์ จำกัด ยอมรับว่า บางรายการทัวร์ต่างประเทศก็มีราคาถูกกว่าหรือเท่ากับราคาทัวร์ในประเทศ ขึ้นอยู่กับรายละเอียดของโปรแกรมการท่องเที่ยว แต่ในประเทศจะมีกิจกรรมให้นักท่องเที่ยวได้ทำมากกว่า หากเทียบกันจริงๆ แล้วราคาระหว่างในประเทศกับต่างประเทศไม่ได้แตกต่างกันมาก
ไม่ว่าชั่วโมงในการโดยสารทางเครื่องบินจะ 1 ชั่วโมงหรือระหว่าง 1-2 ชั่วโมงราคาไม่แตกต่างกัน แต่ต้นทุนในประเทศจะสูงกว่าในเรื่องของตัวกิจกรรม เกรดโรงแรมที่พักและอาหารที่ดีกว่าในต่างประเทศ ถ้าเราจะทำให้ราคาทัวร์ในประเทศต่ำลงในแบบเดียวกับต่างประเทศก็ทำได้ แต่จะไม่มีคนมาเที่ยว เพราะไม่ตรงกับความต้องการของนักท่องเที่ยวคนไทย
การทำทัวร์ต่างประเทศให้ได้ราคาถูกนั้น ทำเป็นโฮลเซล แล้วกระจายให้เอเยนต์ช่วยขาย และมีเครื่องเช่าเหมาลำมา ยิ่งทำให้ราคาปรับลดลง แต่ทัวร์ในประเทศไม่มีการทำเป็นโฮลเซล การซื้อตั๋วเครื่องบินก็ต้องซื้อเป็นใบๆ
“สภาพอย่างนี้ที่ราคาทัวร์ในประเทศแพงกว่าไปต่างประเทศนั้นเป็นเหมือนกันทั่วโลก”
ที่ผ่านมาทางหนุ่มสาวทัวร์เคยทำในลักษณะโฮลเซล แต่ตอนนี้คนไทยนิยมท่องเที่ยวในหลายที่ ไม่ได้เน้นจุดใดจุดหนึ่ง ซึ่งเป็นเรื่องของอุปนิสัยของคนเที่ยว ทำให้ทัวร์ในประเทศต้องปรับตัวไปตามไลฟ์สไตล์ของลูกค้า ลูกค้าของเราตอนนี้นิยมเลือกเดินทางโดยรถยนต์มากกว่าเครื่องบิน เพราะราคาตั๋วเครื่องบินคิดเป็นเกือบครึ่งหนึ่งของราคาทัวร์
การทำทัวร์ในประเทศให้ถูกลงนั้น ทำได้ ส่วนใหญ่เป็นบริษัทเล็กๆ ที่ดำเนินการอยู่ แต่จะคาดหวังในเชิงธุรกิจแล้วคงลำบาก เนื่องจากกำไรน้อย เทียบกับทัวร์ต่างประเทศ กำไรก็ดีกว่า ง่ายต่อการจัดการ ขณะที่ทัวร์ในประเทศเสี่ยงสูงจัดการยาก ผลที่เกิดขึ้นจึงทำให้บริษัททัวร์ที่ทำโปรแกรมเที่ยวเมืองไทยสำหรับคนไทยมีน้อยลง
ดังนั้นบริษัททัวร์ในประเทศต้องปรับวิธีคิด ให้นักท่องเที่ยวทำกิจกรรมมากขึ้น เช่น นักท่องเที่ยวอาจขับรถหรือบินไปเอง ทางบริษัททัวร์เน้นบริการที่ปลายทาง หรืออนาคตจากการเป็นประชาคมอาเซียน อาจมีการเที่ยวประเทศเพื่อนบ้านด้วย ขับรถไปเองคล้ายๆ กับคาราวานแรลลี่
รัฐบาลต่างประเทศหนุนสุดตัว
นายสหวัสส์ สันถวะนุภาพ กรรมการผู้จัดการ บริษัท ทราเวล ดีไซน์ จำกัด ที่ทำโปรแกรมท่องเที่ยวเกาหลีในราคาประหยัด กล่าวว่า ราคาเที่ยวในประเทศที่สูงกว่าการเที่ยวต่างประเทศนั้นเป็นมาระยะหนึ่งแล้ว เนื่องจากตลาดท่องเที่ยวในต่างประเทศมีการแข่งขันสูง ยิ่งญี่ปุ่นยกเลิกวีซ่าสำหรับคนไทย ทำให้สายการบินต่างๆ เข้ามาทำตลาดไปเที่ยวญี่ปุ่นมากขึ้น เราได้เห็นราคาที่ 19,900 บาทที่แอร์เอเชีย เอ็กซ์เคยทำ
อีกประการคือเครื่องบินเช่าเหมาลำ ทำให้ราคาทัวร์ถูกลงมาก แต่จะต้องมีการจอดที่นั่งกันไม่น้อยกว่า 50-100 ที่นั่งติดต่อกันยาวเป็นเดือนๆ จึงทำให้การท่องเที่ยวออกมาในลักษณะกรุ๊ปทัวร์ และโปรแกรมการท่องเที่ยวทำเป็นโฮลเซล ซึ่งบ้านเราไม่มี
นอกจากนี้ในต่างประเทศอย่างเกาหลี รัฐบาลเกาหลีให้การส่งเสริมอย่างจริงจัง ทำอย่างเป็นระบบ มีการเข้ามาทำการตลาดในเมืองไทย มีการช่วยเหลือค่าใช้จ่ายราคาที่พักตามโรงแรมต่าง ๆ มีภาคบังคับที่ต้องเข้าร้านค้าของรัฐบาล ทำให้ต้นทุนของผู้ประกอบการถูกลง เมื่อสายการบินลงมาทำตลาดจึงกระตุ้นให้บรรดาตัวแทนจำหน่ายโปรแกรมการท่องเที่ยวเข้ามาทำตลาดหาลูกค้ากันมากขึ้น จึงทำให้ราคาทัวร์ไปต่างประเทศไม่แพง
“ตอนนี้รัฐบาลเกาหลีกำลังโปรโมตเกาะเชจู ที่มีการบินตรงโดยสายการบิน Estar Jet เป็นหลัก ราคาเริ่มต้นที่ 9,900 บาทเท่านั้น อย่างที่สนามบินสุวรรณภูมิเวลานี้ก็มีโฆษณาเชิญชวนให้ไปเที่ยวเกาะเชจูกันแล้ว”
การทำทัวร์ต่างประเทศ ปริมาณนักท่องเที่ยวมีผลต่อการต่อรองสูง เทียบกับบ้านเรา หากมีการสนับสนุนจริงจัง ราคาไทยเที่ยวไทยจะถูกลงกว่านี้ ที่ผ่านมาเรามักเน้นไปที่การดึงนักท่องเที่ยวต่างชาติให้เข้ามาเที่ยวในเมืองไทยเป็นหลัก
“จริงๆ แล้วการเที่ยวในบ้านเราที่ไม่แพงก็มี หากหาจังหวะจองตั๋วเครื่องบินในช่วงโปรโมชัน ถ้าจองได้ก็จะได้ต้นทุนการเดินทางในราคาถูก อีกประการหนึ่งไลฟ์สไตล์ของคนไทยมีหลากหลาย รวมถึงปัจจัยที่เกี่ยวข้องอีกมาก”
ไทยเที่ยวไทยอุปสรรคเพียบ
คนในวงการทัวร์รายหนึ่ง มองถึงปัญหาที่เกิดขึ้นนี้ว่า สาเหตุที่ทำให้ราคาทัวร์ในประเทศมีราคาใกล้เคียงหรืออาจสูงกว่าทัวร์ไปต่างประเทศ มีองค์ประกอบหลายประการ ต้องเริ่มที่ปัจจัยในประเทศก่อนที่เป็นสาเหตุหนึ่งที่ทำให้การท่องเที่ยวในรูปแบบทัวร์ในประเทศมีราคาแพง บ้านเรามีการใช้รถยนต์กันมาก จึงนิยมที่จะขับรถไปท่องเที่ยวเองยังสถานที่ต่างๆ และคนไทยชอบที่จะเดินทางเป็นกรุ๊ปเล็ก เน้นความเป็นส่วนตัวสูง
ขณะเดียวกันการแข่งขันของสายการบินต้นทุนทำ ที่มักมีโปรโมชันบินในราคาประหยัดออกมา ทำให้นักท่องเที่ยวจำนวนไม่น้อยรอจังหวะของโปรโมชันดังกล่าว แล้วจองที่พักเองตามงบประมาณที่ตั้งไว้ โดยเลือกรถเช่าหรือบริการพาไปท่องเที่ยวยังสถานที่สำคัญผ่านทางโรงแรมที่พัก
อีกทั้งยังมีการจัดท่องเที่ยวกันเองตามพื้นที่ต่างๆ ด้วยการเช่ารถบัส และกำหนดโปรแกรมท่องเที่ยว หาที่พักในราคาถูก เก็บจากลูกค้าในราคาไม่แพง และยังมีการเมืองท้องถิ่นที่จัดทัวร์ในลักษณะนี้เพื่อรักษาฐานเสียงสำหรับการเลือกตั้งครั้งต่อไปในทุกพื้นที่ทั่วประเทศ
นี่คือตัวเลือกสำหรับการท่องเที่ยวในประเทศที่คนไทยมี จึงทำให้การออกโปรแกรมท่องเที่ยวรวมทำได้ลำบาก คนไทยจึงพึ่งพาบริษัททัวร์น้อยลง เมื่อปริมาณนักท่องเที่ยวที่จะไปในรูปแบบของทัวร์ในประเทศมีน้อยลง อำนาจในการต่อรองด้านราคาจึงมีน้อยลงตามไปด้วย
ส่วนผู้เลือกท่องเที่ยวผ่านบริษัททัวร์ในประเทศนั้น เป็นกลุ่มที่คาดหวังสูงในเรื่องของอาหารและที่พักต้องดี อยู่ในเมืองใกล้แหล่งบันเทิง ทำให้ต้นทุนในส่วนนี้ปรับลดลงไม่ได้ ตามมาด้วยตั๋วโดยสารเครื่องบิน ที่ต้องซื้อในราคาปกติ ไม่มีส่วนลด เนื่องจากไม่มีลูกค้าต่อเนื่อง ไม่สามารถเช่าเหมาลำเครื่องบินได้ เมื่อรวมค่าใช้จ่ายทั้งหมด ราคาจึงค่อนข้างสูง ซึ่งสะท้อนต้นทุนที่แท้จริง
“เพื่อนหลายรายที่เคยทำโปรแกรมเที่ยวในประเทศ ตอนนี้เลิกกันหมด ไปขายโปรแกรมทัวร์ต่างประเทศกันเป็นส่วนใหญ่ ปัญหาและความรับผิดชอบน้อยกว่า ได้คอมมิชชันต่อคนที่ 1,000-1,500 บาท พนักงานไม่กี่คนใช้อินเทอร์เน็ตโปรโมต”
จีน-เกาหลีไม่ต่างทัวร์ศูนย์เหรียญ
สิ่งสำคัญที่สุดคือแรงสนับสนุนจากรัฐบาล หากทำได้อย่างครบวงจรเหมือนที่รัฐบาลต่างประเทศทำ ทั้งโปรโมตสถานที่ท่องเที่ยว ให้ส่วนลดด้านโรงแรม หรือมีร้านค้าของรัฐบาลที่กำหนดให้ทัวร์ต้องบรรจุโปรแกรมนี้ไว้ แต่เมืองไทยยังไม่ได้ดำเนินการในรูปแบบนี้
ส่วนการให้สิทธิ์ในการนำเอาค่าที่พักมาเป็นค่าใช้จ่ายหักลดหย่อนภาษีได้ไม่เกิน 15,000 บาทนั้น ถือว่าน้อยมากเมื่อนำมาคำนวณภาษี และต้องรอรอบปีภาษีไม่สามารถหักลดได้ทันทีในวันที่เข้าพัก
เรื่องเครื่องบินเช่าเหมาลำระหว่างประเทศทำให้ต้นทุนในการเดินทางถูกลงไปมาก ในประเทศไม่มีเช่าเหมาลำเพื่อบินภายในประเทศ เพราะไม่สามารถหาลูกค้าแบบต่อเนื่องได้
ทัวร์ต่างประเทศที่เห็นราคาถูกนั้น คล้ายๆ ทัวร์ศูนย์เหรียญ เน้นไปที่ราคาค่าเครื่องบินเป็นหลัก โดยออกแบบมาให้ตรงกับความต้องการของนักท่องเที่ยวประเทศเป้าหมาย อย่างคนไทยมีเรื่องค่านิยมชอบไปต่างประเทศ ชอบชอปปิ้ง ได้สัมผัสบรรยากาศที่แปลกไปจากประเทศไทย ร้านค้าของรัฐบาลจะเป็นตัวสร้างรายได้ให้กับประเทศปลายทาง อย่างเชจู ที่เกาหลีใต้ ราคา 9,900 บาท บางคนซื้อของหมดไปเป็นแสนก็มี ซึ่งรูปแบบนี้จีนเคยทำมาก่อน เข้าร้านรัฐบาล มีถ่ายรูปใบละ 150 บาท มีทิปไกด์ คนขับรถอีกราว 600-800 บาท ทัวร์คนจีนเที่ยวเมืองไทยก็เคยทำในลักษณะนี้มาแล้ว
นี่คือช่องว่างของราคาที่เกิดขึ้นระหว่างเที่ยวเมืองไทยกับเที่ยวต่างประเทศ หากปล่อยให้สถานการณ์เป็นไปอย่างนี้ นอกจากแรงกระตุ้นให้ไทยเที่ยวไทยทำได้ในวงจำกัดแล้ว เงินของคนไทยก็จะไหลไปสู่ต่างประเทศในรูปของการท่องเที่ยวมากยิ่งขึ้น จึงเป็นเรื่องที่รัฐบาลและหน่วยงานที่เกี่ยวข้องต้องหาทางแก้ไขปัญหาดังกล่าว
