คอลัมน์ : ดูรูปสวยแถมด้วยเกร็ดความรู้
โดย...สกนธ์ รัตนโกศล
--------------------------------------------------------------------------------
“ลีลาวดี”
ในสมัยโบราณต้นไม้ชนิดนี้จะปลูกกันแต่ในวัดวาอาราม หรือปลูกในสวนสาธารณะ จะไม่นิยมปลูกในบ้าน เนื่องจากชื่อเดิมคือ “ลั่นทม” นั้นเป็นอัปมงคล กล่าวคือ ไปพ้องกับคำว่า “ระทม” ซึ่งแปลว่า เศร้าโศก ทุกข์ใจ
แต่ในปัจจุบันเปลี่ยนชื่อใหม่เรียกว่า “ลีลาวดี” แปลตามความหมายตามอักษรก็คือ “ต้นดอกไม้ที่มีท่วงท่าสวยงามอ่อนช้อย” จึงนิยมปลูกกันแพร่หลายมากขึ้น เพราะดอกมีสีสันสวยงาม มีความหลากหลาย บางดอกก็มีมากกว่า 1 สี
“ลั่นทม” หรือ “ลีลาวดี” อยู่ในสกุล Plumeria เป็นไม้ดอกชนิดยืนต้น ที่มีถิ่นกำเนิดในทวีปอเมริกา พบในบริเวณพื้นที่ตั้งแต่ประเทศเม็กซิโก จากตอนใต้ ถึงตอนเหนือของทวีปอเมริกา มีขนาดตั้งแต่พุ่มเตี้ยแคระสูงประมาณ 0.9-1.2 เมตร และบางต้นอาจสูงถึง 12 เมตร
ถูกนำเข้ามาในดินแดนแถบนี้โดยนักเดินเรือชาวสเปน หรือโปรตุเกส เมื่อประมาณ 500 ปีก่อน จึงไม่มีชื่อในภาษาไทย และไม่ปรากฏชื่อในวรรณกรรมโบราณ
แหล่งที่มาของคำว่า “ลั่นทม” เข้าใจว่ามาจากภาษาเขมรในคำว่า “สราญธม” (สะ-ราน-ทม) ซึ่งแปลว่า “ความรักอันยิ่งใหญ่”
ต้นไม้ชนิดนี้นอกจากจะให้ดอกตลอดทั้งปีแล้ว ยังมีกลิ่นหอม คุณประโยชน์ก็ไม่แพ้ต้นไม้ชนิดอื่นๆ เริ่มจาก
- “ต้น” ใช้ปรุงเป็นยารักษาโรคลำไส้พิการของม้า
- “ใบ” ใบสดลนไฟประคบร้อนแก้ปวด บวม ใบแห้งชงน้ำร้อนดื่มรักษาโรคหอบหืด
- “ดอก” ใช้ผสมกับพลูเป็นยาแก้ไข้ แก้ไข้มาลาเรีย และยังใช้ทำธูป
- “เนื้อไม้” เป็นยาถ่าย ขับพยาธิ ยาแก้ไอ
- “ยางจากต้น” เป็นยาถ่าย รักษาโรคไขข้ออักเสบ ใช้ผสมกับไม้จันทน์ และการบูรเป็นยาแก้คัน แก้ปวดฟัน
- “เปลือกต้น” ต้มเป็นยาถ่าย ขับระดู แก้ไข้ แก้โรคโกโนเรีย หรือผสมกับน้ำมันมะพร้าว ข้าว และมันเนยเป็นยาแก้ท้องเดิน ยาถ่าย ขับปัสสาวะ
- “เปลือกราก” เป็นยาถ่าย ยารักษาโรคหนองใน แก้โรคไขข้ออักเสบ ขับลม
“ลีลาวดี” นอกจากจะได้ประโยชน์ของร่มเงา ความสวยงาม และสรรพคุณทางยาแล้ว ยังเป็นดอกไม้ประจำชาติลาวว่า เรียกชื่อว่า “ดอกจำปา” มีชื่อภาษาอังกฤษได้แก่ Frangipani, Plumeria, Temple Tree, Graveyard Tree)
เห็นไหมล่ะขอรับ ชื่อนั้นสำคัญฉะนี้
--------------------------------------------------------------------------------
บรรณานุกรม
- https://th.wikipedia.org/wiki/ลั่นทม
- home.kapook.com/view44457.html
