เบื้องหลังผลิตภัณฑ์จักสานก้านธูปฤาษี ความสำเร็จมาจากความเข้มแข็งของหมู่บ้าน

ตรัง - ชมหมู่บ้านที่ร่วมมือกันสร้างผลิตภัณฑ์ชุมชนเครื่องจักสานจากก้านธูปฤาษี ซึ่งสร้างผลงานมีชื่อเสียงถึงขนาดมีคำสั่งซื้อจากต่างประเทศ แต่ทั้งหมดได้ออกตัวว่า รายได้ไม่ใช่สิ่งสำคัญที่สุด แต่ความเข้มแข็งของชุมชน และสืบทอดภูมิปัญญานั่นต่างหากที่น่าภาคภูมิใจ

ตำบลบางเป้า อำเภอกันตัง จังหวัดตรัง แม้จะมีทั้งผู้ที่นับถือศาสนาพุทธ และอิสลาม หรือมีทั้งพื้นที่ที่ประกอบการเกษตรกรรม และอุตสาหกรรม แต่ชาวบ้านที่นี่กลับอยู่ร่วมกันได้อย่างมีความสุข อีกทั้งยังช่วยกันสร้างสรรค์ผลิตภัณฑ์ชุมชนที่เลื่องชื่อขึ้น ด้วยภูมิปัญญาพื้นบ้าน และวัสดุที่หาได้ง่ายในท้องถิ่น แต่สามารถสร้างรายได้เสริมให้แก่ชาวบ้านได้เป็นอย่างดี และยังส่งเสริมการใช้เวลาว่างให้เป็นประโยชน์ด้วย

ก่อนจะมาเป็นผลิตภัณฑ์จักสาน “ก้านธูปฤาษี” ในวันนี้ “กลุ่มจักสานบ้านตลาดใหม่” ที่มี “นางปานทิพย์ เจียรนัย” เป็นหัวหน้าทีม รวมทั้งชาวบ้านหมู่ที่ 3 บ้านตลาดใหม่ เห็นว่า ในพื้นที่ตำบลบางเป้ามีต้นก้านธูปฤาษีขึ้นอยู่ริมถนนอยู่เป็นจำนวนมาก จึงทดลองนำมาจักสานเป็นผลิตภัณฑ์ต่างๆ ปรากฎว่า ได้รับความนิยมจากนักท่องเที่ยว และผู้คนทั่วไป จึงรวมตัวจัดตั้งเป็นกลุ่มเพื่อผลิตสินค้ากันขึ้น

จนในปี 2539 ได้รับการสนับสนุนจากสำนักงานพัฒนาชุมชน เพื่อจัดซื้อจักรเย็บผลิตภัณฑ์ และเงินทุนหมุนเวียนในการดำเนิน พร้อมทั้งเปิดทำการฝึกอบรมเพื่อเพิ่มประสิทธิภาพของสินค้า ขณะที่สำนักงานอุตสาหกรรมก็ได้มาให้ความรู้แก่สมาชิก และจัดหาตลาดในการจำหน่ายสินค้า กระทั่งปัจจุบันได้มีการแต่งตั้งคณะกรรมการดำเนินงานของกลุ่ม และมีสมาชิกรวมประมาณ 35 คน

ทั้งนี้ กว่าจะมาเป็นผลิตภัณฑ์จักสานที่มีความสวยงามได้ ต้องผ่านขั้นตอนต่างๆ ที่มีความละเอียดมากพอสมควร นับตั้งแต่การตัดต้น “ก้านธูปฤาษี” ในท้องทุ่งแล้วนำมาลอกออกเป็นก้านๆ ก่อนนำไปตากแดดทิ้งไว้ประมาณ 3 วัน เมื่อแห้งดีแล้วก็จะนำไปจักสานเป็นผลิตภัณฑ์ต่างๆ เช่น กระเป๋า ตะกร้า หมวก แจกัน ที่รองแก้ว ที่ใส่โทรศัพท์มือถือ หรือของที่ระลึกอื่นๆ อีกมากมายตามความต้องการของลูกค้า

เมื่อจักสานแล้วเสร็จก็จะนำไปอบด้วยกำมะถัน เพื่อฆ่าเชื้อรา มอด และแมลงต่างๆ มิให้มากัดกิน ก่อนจะเคลือบด้วยแลกเกอร์ให้เกิดความแวววาวสวยงาม และยังเป็นการเพิ่มความแข็งแรงให้แก่ผลิตภัณฑ์ด้วย โดยใช้เวลาในการผลิตชิ้นละ 1-3 วัน แล้วแต่ยากง่าย แล้วนำไปวางจำหน่าย ณ ศูนย์พัฒนาหมู่บ้านแบบบูรณาการ (ศบม.) บ้านตลาดใหม่ หน้าโรงเรียนบ้านบางเป้า โดยการสนับสนุนของ อบต.บางเป้า นำโดย นายละดม เชื้อช่วย นายก อบต. หรือที่ศูนย์จำหน่ายผลิตภัณฑ์พื้นเมืองจังหวัดตรัง

ผลิตภัณฑ์จักสาน “ก้านธูปฤาษี” จะมีราคาตั้งแต่ชิ้นละ 5 บาท ไปจนถึงชิ้นละ 500 บาท โดยขึ้นอยู่กับชนิด และขนาดของสินค้า ซึ่งขณะนี้มียอดสั่งซื้อเข้ามาเยอะจนผลิตไม่ทัน เนื่องจากตรงกับช่วงหน้าฝน จึงทำให้การนำต้น “ก้านธูปฤาษี” มาตากแดดประสบปัญหา ทางกลุ่มจึงใช้เวลาในช่วงนี้ออกไปให้ความรู้เป็นวิทยากรแก่นักเรียน และกลุ่มผู้สนใจ เพื่อเป็นการช่วยสืบทอดภูมิปัญญาพื้นบ้านที่มีคุณค่าเอาไว้

ที่ผ่านมา ผลิตภัณฑ์ของทางกลุ่มได้รับความนิยมสูงขึ้นเรื่อยๆ เนื่องจากมีราคาต่ำ แต่เน้นในเรื่องของคุณภาพ และยังเป็นแบบ Handmade หรือทำด้วยมือ ถึงกับมีลูกค้าจากต่างประเทศสั่งผลิตภัณฑ์เข้ามาครั้งละ 300-400 ชิ้น และต้องใช้เวลาผลิตครั้งละ 2-3 เดือน เช่น ของชำร่วยจากประเทศสหรัฐฯ หมวกจากประเทศอิตาลี หรือแจกันจากประเทศญี่ปุ่น สร้างความภาคภูมิใจให้แก่ชาวบ้านตลาดใหม่เป็นอย่างยิ่ง

นางปานทิพย์ เจียรนัย ประธานกลุ่มผลิตภัณฑ์จักสาน “ก้านธูปฤาษี” บอกว่า สิ่งที่ทางกลุ่มต้องการไม่ใช่มองเรื่องรายได้เป็นสำคัญ โดยดูได้จากราคาสินค้าที่ขายถูกมาก และกว่าจะได้ผลงานออกมาแต่ละชิ้นต้องใช้เวลานาน แต่เป้าหมายหลักก็คือ การสร้างความเข้มแข็ง หรือความสามัคคีของชุมชน อีกทั้งยังเป็นการเสริมสร้างการใช้เวลาว่าง โดยเฉพาะผู้หญิงสูงอายุที่มักจะอยู่กับบ้าน และไม่ได้ทำอะไรมากนัก

สำหรับผู้สนใจติดต่อสอบถามข้อมูลได้ที่โทร.08-9142-9083