เรียบเรียง โดย : ดร.ณรงค์ ศิริเลิศวรกุล รองผู้อำนวยการ สำนักงานพัฒนาวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี สวทช.
Startup คือธุรกิจเกิดใหม่ที่ต้องการสร้างความเปลี่ยนแปลงด้วยแนวคิดที่แตกต่าง โดยใช้กระบวนการและนวัตกรรมที่ไม่เหมือนใครเพื่อสร้างความเปลี่ยนแปลงนั้นๆ ทำให้ธุรกิจสามารถทำซ้ำ (Repeatable)ขยายตลาด (Scalable) เพื่อสร้างมูลค่าเพิ่มและเติบโตได้อย่างก้าวกระโดด (Exponential growth)
คุณสมบัติของ Startup
1. เป็นธุรกิจสะท้อนความทะเยอทะยาน (Ambition) ในการสร้างธุรกิจที่สร้างความเปลี่ยนแปลง หรือ
แก้ปัญหาสำคัญอย่างที่ไม่เคยมีมาก่อน
2. เป็นธุรกิจที่มีนวัตกรรมในรูปแบบธุรกิจ (Business model innovation) แตกต่างจากการดำเนินการ
แบบธุรกิจเดิม อาทิ Grab มีรูปแบบธุรกิจนวัตกรรมในการเรียกบริการรถแท็กซี่ผ่าน Mobile
Application เป็นต้น
3. เป็นธุรกิจที่สามารถทำซ้ำ (Repeatable) หมายถึง สามารถขยายธุรกิจไปทำซ้ำในตลาดที่อื่นได้ โดย
ไม่จำเป็นต้องออกแบบแผนธุรกิจใหม่ อาทิ Grab สามารถใช้รูปแบบธุรกิจที่เริ่มในประเทศมาเลเซีย
ไปทำซ้ำในประเทศไทย ประเทศสิงค์โปร์ และประเทศอื่นๆ เป็นต้น
4. เป็นธุรกิจที่สามารถขยายตลาด (Scalable) หมายถึง เป็นธุรกิจที่มีโอกาสเติบโตสูง มีตลาดที่มี
ศักยภาพในการเติบโต
5. เมื่อเติบโต สตาร์ทอัพต้องมีการเติบโตอย่างก้าวกระโดด (Exponential growth) โดยปรกติในแต่ละ
รอบการระดมทุนจากนักลงทุน
Startup เปลี่ยนแปลงโลกอย่างไร
ในยุคดิจิตอลที่พฤติกรรมของผู้บริโภคเปลี่ยนไป โลกหมุนเร็วขึ้น ข้อมูลที่สามารถเข้าถึงกันได้
เพียงเสี้ยววินาทีแม้จะอยู่อีกฟากหนึ่งของโลก ทำให้ธุรกิจจำเป็นต้องปรับเปลี่ยนตาม ปัญหาใหม่ ๆ ที่เกิด
ขึ้น จำเป็นต้องถูกแก้ไขด้วยคำตอบที่ฉลาดมากขึ้น และใช้เทคโนโลยีตอบโจทย์อย่างถูกต้อง ตรงจุด ซึ่งจะ
ทำให้ปัญหาถูกแก้ไขได้อย่างรวดเร็ว ทันใจ
ธุรกิจ Startup จึงเป็นธุรกิจที่เกิดขึ้นด้วยความรวดเร็ว เพื่อแก้ปัญหาที่มีอยู่ตรงหน้าให้หมดไป
สร้างความเปลี่ยนแปลงให้กับทุกคนบนโลก เปลี่ยนวิธีการสื่อสารถึงกันและกัน เปลี่ยนวิธีการสั่งซื้อ
อาหาร เปลี่ยนวิธีการเรียกแท๊กซึ่ และเปลี่ยนวิธีการตรวจสุขภาพ การนัดประชุม หรือแม้แต่การค้นหา
โรงพยาบาลสำหรับสัตว์ ทำให้ผู้คนเลิกใช้สมุดหน้าเหลือง หาร้านค้าที่ตัวเองพอใจ รับประทานอาหารที่
อร่อยถูกปากในราคาไม่แพง ทำให้เราไม่ต้องออกไปยืนตากฝนเรียกแท๊กซี่ และไม่ต้องให้พกหนังสือหลาย
เล่มให้หนัก แต่เปลี่ยนมาอ่านจากอุปกรณ์เคลื่อนที่อย่างแทปเล็ตเหล่านี้คือตัวอย่างการเปลี่ยนโลกของ Startup ที่ส่งผลมายังโลกของบุคคลทั่วไปในปัจจุบัน ทำให้เราสามารถเห็นความเปลี่ยนแปลงได้ตั้งแต่ภาพกว้างระดับโลก ย่อยลงมาจนถึงระดับทวีป และประเทศเหล่านี้คือตัวอย่างการเปลี่ยนโลกของ Startup ที่นอกจากจะเห็นได้ชัดจากการใช้ชีวิตประจำวันของเราแล้ว ยังเป็นส่วนสำคัญของความเปลี่ยนแปลงอีกหลายแง่มุมไม่ว่าจะเป็นเศรษฐกิจ การสื่อสาร และนวัตกรรมต่าง ๆ ในระดับโลกอีกด้วย
Startup Sectors
E-commerce และ Logistics
การจับจ่ายซื้อของในปัจจุบันนั้นเปลี่ยนแปลงไปจากเมื่อสิบปีที่แล้วโดยสิ้นเชิง การเข้าถึงสินค้า เลือก
สินค้า หรือแม้แต่ทดลองสินค้านั้นสามารถทำได้อย่างง่ายดาย การค้าทางอิเล็กทรอนิกส์ (E-commerce)
นอกจากจะทำผู้ขายสินค้าสามารถขายและส่งตรงถึงมือลูกค้าได้อย่างรวดเร็วแล้วนั้น ยังช่วยทำให้ทุกคน
สามารถเป็นเปิดร้านค้าออนไลน์ได้ โดยไม่จำกัดว่าจะต้องทำงานที่ใด เวลาใด ด้วยต้นทุนที่ต่ำลงอย่างเห็น
ได้ชัด ทั้งต้นทุนในการเปิดร้านค้า และต้นทุนทางโลจิสติกส์
FinTech
ความก้าวหน้าทางเทคโนโลยีและนวัตกรรมส่งผลให้อุตสาหกรรมการเงินเปลี่ยนโฉมไปอย่างมาก
Startup ในกลุ่มอุตสาหกรรมการเงิน หรือ “FinTech” เน้นการพัฒนาและแก้ไขปัญหาเกี่ยวกับการเงิน
การธนาคาร และการประกันภัย ซึ่งเป็นเรื่องสาคัญที่เกี่ยวข้องกับทุกๆ คน ตั้งแต่การซื้อของจับจ่าย
ใช้สอยการให้กู้ยืม การลงทุน การบริหารจัดการความเสี่ยง และการดำเนินธุรกิจ เมื่อยุคสมัยเปลี่ยนไป
การซื้อขายของออนไลน์ ทำให้ปฎิเสธไม่ได้ว่าการใช้จ่ายด้วยธนบัตรไม่ใช่เรื่องที่สะดวกสบายอีกต่อไป
ความรวดเร็วเร่งรีบ ทำให้การใช้บริการทางการเงินโดยการติดต่อตัวแทนแบบดั้งเดิมไม่เหมาะสมกับยุค
EdTech & GovTech
พัฒนาการของเทคโนโลยีสารสนเทศและการสื่อสาร และสัดส่วนของประชากรที่สามารถเข้าถึงระบบ
อินเตอร์เน็ตของประชาชนที่เพิ่มสูงขึ้นในทุกประเทศ ส่งผลให้การบริการภาครัฐและการจัดระบบการ
ศึกษาเปลี่ยนแปลงรูปแบบไป โดยประชาชนสามารถเข้าถึงบริการต่างๆ ของภาครัฐและเข้าถึงการศึกษา
ได้โดยสะดวกโดยไม่จำกัดเวลา และสถานที่ เพิ่มประสิทธิภาพในการบริหารจัดการของระบบราชการ
และการจัดการระบบการศึกษา ทั้งในด้านการขอรับบริการต่างๆ ของหน่วยงานภาครัฐ การเข้าถึงข้อมูล
ภาครัฐ การจัดการเรียนการสอน การพัฒนาทักษะและองค์ความรู้ การฝึกอบรมและสัมมนา และกิจ
กรรมอื่นๆ ของหน่วยภาครัฐและสถาบันการศึกษา
HealthTech
การดูแลสุขภาพและการรักษาพยาบาล ถือเป็นปัจจัยพื้นฐานสำหรับประชาชน โดยครอบคลุมการเข้าถึง
ยา เวชภัณฑ์ เครื่องมือแพทย์และบริการทางการแพทย์ การเสริมสร้างสุขภาวะอนามัยที่สมบูรณ์ และ
การป้องกันสุขภาพ กอปรกับการเข้าสู่สังคมผู้สูงอายุ ทำให้อุตสาหกรรม HealthTech มีการเติบโตอย่าง
รวดเร็ว เพื่อทำให้ประชาชนสามารถเข้าถึงยาและบริการทางการแพทย์ในราคาที่เหมาะสม เพิ่ม
ประสิทธิภาพในการดูแล ป้องกันสุขภาพ และพัฒนาระบบสาธารณสุขให้เหมาะสมกับประชาชนทุกกลุ่ม
AgriTech และ FoodTech
อุตสาหกรรมเกษตรและอาหาร ถือเป็นอุตสาหกรรมที่หล่อเลี้ยงเศรษฐกิจไทยมาช้านาน Startup ในกลุ่ม
อุตสาหกรรมเกษตร (AgriTech) และอุตสาหกรรมอาหาร (FoodTech) ริเริ่มจากความต้องการแก้ปัญหา
เกี่ยวกับธุรกิจด้านการเกษตรและอาหาร ตั้งแต่ต้นน้ำจนถึงปลายน้ำ ตั้งแต่การปัญหาการปลูกพืชว่าทำ
อย่างไรจะได้ผลผลิตเพิ่มขึ้น จะทำให้ชาวนาชาวไร่ เปลี่ยนเป็น Smart Farmers และลดช่องว่างทาง
รายได้ ได้อย่างไร จะทำระบบการเก็บเกี่ยว ขนส่งและกระจายสินค้าทางการเกษตรมีประสิทธิภาพสูงขึ้น
ได้อย่างไร จนกระทั่งถึงจะบริหารจัดการสินค้าและบริการด้านอาหารให้มีประสิทธิภาพได้อย่างไร
Startup กลุ่ม AgriTech และ FoodTech จะนำเทคโนโลยีมาประยุกต์ใช้เพื่อเพิ่มศักยภาพและความ
สามารถทางด้านการผลิตวัตถุดิบ ผารผลิตผลิตภัณฑ์ทางการเกษตรและอาหารที่มีมูลค่าเพิ่มสูง ตลอดจน
สร้างช่องทางการตลาดและการกระจายสินค้าใหม่ๆ ให้กับผู้ผลิตตลอดห่วงโซ่มูลค่าของอุตสาหกรรม
ตั้งแต่เกษตรกรจนถึงผู้จำหน่ายอาหาร
Industry 4.0 และ CleanTech
ในปัจจุบันอุตสาหกรรมอยู่ในช่วงการเปลี่ยนผ่านจาก Industry 3.0 ที่มุ่งเน้นการเพิ่มผลิตภาพ
(Productivity) ทั้งในด้านการเพิ่มคุณภาพ การลดทุนการผลิต และระยะเวลาในการผลิต โดยใช้
เครื่องจักรประเภทอัตโนมัติเป็นหลักเพื่อให้สามารถผลิตสินค้าได้จำนวนมาก ก้าวสู่ Industry 4.0 ที่
ระบบการผลิตและการบริการทั้งหมดเชื่อมต่อระบบอินเตอร์เน็ตและผู้บริโภค รวมทั้งการเปลี่ยนรูปแบบ
โรงงานอุตสาหกรรมจากการผลิตสินค้าในปริมาณมาก เป็นการผลิตสินค้าและบริการอย่างครบวงจร และ
ต้องเป็นกระบวนการผลิตที่คำนึงถึงสิ่งแวดล้อม (CleanTech) ด้วย
PropertyTech
อุตสาหกรรมก่อสร้างและธุรกิจอสังหาริมทรัพย์ เป็นอุตสาหกรรมที่เกี่ยวข้องกับชีวิตของคนทุกคน
Startup ในกลุ่มอุตสาหกรรมก่อนสร้างและอสังหาริมทรัพย์ เป็นกลุ่มที่เล็งเห็นถึงช่องว่างและโอกาสใน
การพัฒนาและแก้ไขปัญหาของอุตสาหกรรมก่อสร้างและธุรกิจอสังหาริมทรัพย์ ตั้งแต่การก่อสร้างและ
บริหารจัดการการก่อสร้าง การให้บริการซื้อขายและให้เช่าอสังหาริมทรัพย์ การเป็นตัวกลางการติดต่อ
การพัฒนาอุตสาหกรรมก่อสร้างให้เกิดประสิทธิภาพ สร้างนวัตกรรม และควบคุมต้นทุนในการก่อสร้าง
และการพัฒนาธุรกิจอสังหาริมทรัพย์สามารถเข้าถึงผู้บริโภค ลดขั้นตอนและความยุ่งยาก จะเป็นตัวขับ
เคลื่อนให้อุตสาหกรรมก่อสร้างและธุรกิจอสังหาริมทรัพย์เติบโตอย่างมีคุณภาพต่อไป
Lifestyle & Personal Service
ความคิดสร้างสรรค์ เทคโนโลยีและนวัตกรรม ได้ส่งผลให้การดำเนินชีวิตของผู้คนทั่วโลกเปลี่ยนแปลงไป
เทคโนโลยีสามารถอำนวยความสะดวกให้ชีวิตของผู้คนสะดวกสบายมากขึ้น ไม่ว่าจะเป็นชีวิตในการ
ทำงาน การพักผ่อนหย่อนใจ และการใช้บริการต่างๆ ในชีวิตประจำวัน ด้วยโทรศัพท์มือถือหนึ่งเครื่อง
เราสามารถใช้ในการหางานทำ หาเพื่อน หาคู่ หาที่จอดรถ จองคิวร้านอาหาร หาคนทำความสะอาดบ้าน
จนกระทั่งถึงการหาและจองกิจกรรมที่น่าสนใจที่เราอยากเข้าไปร่วม ดังนั้น ความคิดสร้างสรรค์
เทคโนโลยีและนวัตกรรม ได้เปลี่ยนแปลงรูปแบบของการใช้ชีวิต (Lifestyle) และการใช้บริการส่วน
บุคคล (Personal Service) ไปอย่างสิ้นเชิง
TravelTech
อุตสาหกรรมท่องเที่ยว ถือเป็นอุตสาหกรรมที่มีความสำคัญกับประเทศไทยและสร้างรายได้ให้ประเทศ
จำนวนมาก โดยในปีที่ผ่านมา มีนักท่องเที่ยวต่างชาติเดินทางเข้ามาในประเทศไทยเกือบ 30 ล้านคน
ด้วยความคิดสร้างสรรค์ เทคโนโลยีและนวัตกรรม ได้ส่งผลให้อุตสาหกรรมท่องเที่ยวในช่วง 10 ปีที่ผ่าน
มา เปลี่ยนแปลงอย่างสิ้นเชิง บริการตัวแทนท่องเที่ยวออนไลน์ (Online Travel Agents) และผู้ประกอบ
การ Startup กลุ่ม TravelTech เข้ามามีบทบาทต่ออุตสาหกรรมมากขึ้น เกิดผู้เล่นรายใหญ่ระดับโลก
อาทิเช่น TripAdvsor Expedia Priceline และ AirBnB จำนวนนักท่องเที่ยวแบบเดินทางด้วยตนเอง
(Free and Independent Travelers) มีแนวโน้มเพิ่มสูงขึ้น การเกิดขึ้นของบริการรูปแบบใหม่ๆ เช่น
บริการที่พักต้นทุนต่ำ (Budget accommodations) สายการบินต้นทุนต่ำ (Low cost airlines) ได้ส่ง
เสริมแนวโน้มปริมาณนักท่องเที่ยวทั่วโลกเพิ่มสูงขึ้นต่อไป
Entertainment & Gaming
ความคิดสร้างสรรค์ เทคโนโลยีและนวัตกรรม ได้เปิดโอกาสให้เกิดธุรกิจ Startup ด้านความบันเทิงและ
เกมส์ เกิดขึ้นมาจำนวนมาก ไม่ว่าจะเป็นธุรกิจการดูหนัง ฟังเพลง เล่นกีฬา หรือการเล่นเกมส์แบบเสมือน
จริง Startup ที่ประสบความสำเร็จอย่างมากในระดับโลกในช่วงที่ผ่านมาเช่น YouTube หรือ Netfix ได้
ยกระดับประสบการณ์ของผู้คนทั่วโลกในการเข้าถึงความบันเทิงต่างๆ ได้ง่ายเพียงปลายนิ้ว เกมส์อย่าง
Angry Bird กลายเป็นธุรกิจทำเงินมหาศาลและเป็นที่รู้จักของผู้คนทั่วโลกในระยะเวลาอันใกล้ ประเทศ
เกาหลีใต้ประสบความสำเร็จอย่างยิ่งในการผลักดันอุตสาหกรรมสร้างสรรค์ สร้างเนื้อหาด้านความบันเทิง
(Content) ที่สามารถขยายตลาดไปได้ทั่วโลก
Startup Development
สร้างแรงบันดาลใจ (Ideation)
จุดเริ่มต้นของ Startup มักเกิดขึ้นจากความต้องการที่จะแก้ปัญหา หรือสร้างสรรค์สิ่งใหม่ที่ไม่เคยมีมา
ก่อนให้เกิดขึ้น ดังนั้นแรงบันดาลใจจึงเป็นสิ่งสำคัญที่จะช่วยจุดประกายให้ Startup เริ่มเดินบนเส้นทาง
ธุรกิจ
คิดค้นโมเดลธุรกิจใหม่ (Conception)
Startup ไม่ได้มีเพียงแค่แรงบันดาลใจและพลังที่ต้องการจะแก้ปัญหาหรือสร้างสรรค์สิ่งใหม่เท่านั้น แต่
ธุรกิจจำเป็นต้องอยู่ได้อย่างยั่งยืนและเติบโต ภายใต้การวางแผนที่มีอนาคตอย่างชัดเจน การสร้างโมเดล
ธุรกิจที่เหมาะกับไอเดียของ Startup จึงเป็นสิ่งจำเป็น รวมถึงการใช้เทคโนโลยีที่จะช่วยให้ธุรกิจสามารถ
เติบโตได้อย่างรวดเร็ว
พัฒนาผลิตภัณฑ์และบริการ (commitment)
หลังจากการวางแผนธุรกิจ การพัฒนาผลิตภัณฑ์และบริการคือขั้นตอนที่สำคัญลำดับถัดไป เป็นการต่อย
อดแนวความคิด แรงบันดาลใจที่มีให้เป็นจริง ซึ่งขั้นตอนนี้ถือเป็นหัวใจของ Startup เพราะเป็นช่วงที่
Startup จะนำผลิตภัณฑ์จริงให้ลูกค้าได้สัมผัส
ทดสอบการตอบรับของตลาด (Validation)
การสร้างผลิตภัณฑ์ที่ตอบโจทย์ได้จริง ประกอบกับการใช้เทคโนโลยีและนวัตกรรมที่เหมาะสม จะทำให้
Startup มีโอกาสเติบโตได้อย่างรวดเร็วในระดับ 2 ถึง 10 เท่าตัวภายในระยะเวลา 1 ปี
ขยายตลาด (Scaling)
ด้วยเทคโนโลยีในปัจจุบันทำให้ขอบเขตธุรกิจไม่ได้จำกัดอยู่แค่ในเมือง หรือในประเทศเดียวเท่านั้น แต่
สามารถไปไกลได้ในระดับสากล Startup ที่ประสบความสำเร็จในการขยายตลาดภายในประเทศ มักมี
ศักยภาพขยายตลาดสู่ประเทศอื่นๆ ด้วย และนั่นคือหนึ่งในเหตุผลที่ทำให้ Startup สามารถเติบโตได้เร็ว
กว่าธุรกิจประเภทอื่นๆ
สู่ความมั่นคง (Establishing)
การสร้างธุรกิจที่มีอนาคต มีแบบแผนที่วางไว้อย่างชัดเจน รวมไปถึงการสร้างผลิตภัณฑ์ที่ต่อยอดด้วย
นวัตกรรมและเทคโนโลยีที่เข้าถึงผู้บริโภคได้ดี จะทำให้ Startup สามารถเติบโตได้อย่างรวดเร็ว และ
ดำเนินกิจการได้อย่างมั่นคง ไม่ฉาบฉวย
------------------------------------
* * * คลิก Like เพื่อมาเป็นแฟนเพจของหน้า “SMEs ผู้จัดการ” รับข่าวสารในแวดวงธุรกิจเอสเอ็มอีที่สมบูรณ์แบบที่สุด และร่วมสนุกกับกิจกรรมลุ้นรับของรางวัลมากมาย คลิกที่นี่เลย!! * * *
