ตำบลน้ำเกี๋ยน อ.ภูเพียง จ.น่าน ถือเป็นอีกตัวอย่างของชุมชนเข้มแข็ง ด้วยการนำวัตถุดิบสมุนไพรในท้องถิ่นมาแปรรูปด้วยภูมิปัญญาดั้งเดิมที่ถ่ายทอดกันรุ่นสู่รุ่น จนได้เป็นเครื่องสำอางสมุนไพรคุณภาพนานาชนิด ก่อนสริมด้วยการสร้างมาตรฐานทั้งการบริหารกลุ่ม และการผลิต สามารถส่งสินค้าออกสู่ตลาดได้อย่างจริง และถูกใจผู้บริโภค ภายใต้แบรนด์ “ชีวาร์”
ผลิตภัณฑ์ดังกล่าว มีส่วนสำคัญให้ชุมชนเกิดความสุขยั่งยืน เพราะชาวชุมชนสามารถทำงานในบ้านเกิด มีรายได้เพียงพอจะดูแลตัวเอง ไม่ต้องเข้ามางานในเมือง ควบคู่ชาวชุมชนยังสามารถคงวิถีชีวิต และรักษาสภาพแวดล้อมทางธรรมชาติในท้องถิ่นให้สมบูรณ์เหมือนที่เคยเป็นมา
ศิรินันท์ สารมณฐี ผู้จัดการวิสาหกิจชุมชนชีววิถีตำบลน้ำเกี๋ยน อ.ภูเพียง จ.น่าน หนึ่งในคณะกรรมการบริหาร และเป็นผู้มีส่วนสำคัญในการผลักดันกลุ่มให้ประสบความสำเร็จในวันนี้ ย้อนให้ฟังถึงที่มาของกลุ่มว่า เริ่มต้นจากชาวบ้านเพียงไม่กี่คนอยากลดรายจ่าย และลดการใช้สารเคมีในชีวิตประจำวัน ด้วยการนำสมุนไพรในท้องถิ่น เช่น ใบหมี่ ดอกอัญชัน มะเฟือง มะกรูด มะขาม ขมิ้นชัน เป็นต้น อาศัยภูมิปัญญาดั้งเดิมของผู้เฒ่าผู้แก่ บวกความรู้สมัยใหม่ ลองผิดลองถูกทำเป็นผลิตภัณฑ์ต่างๆ ที่ใช้ในครัวเรือน เช่น ชมพู สบู่ น้ำยาล้างจาน เป็นต้น
เธอเล่าเสริมว่า จากที่ผลิตภัณฑ์สมุนไพรต่างๆ ที่ทดลองทำขึ้น ใช้แล้วได้ผลเป็นที่น่าพอใจ ประกอบกับในท้องถิ่นมีวัตถุดิบพืชสมุนไพรต่างๆ อยู่จำนวนมาก ทางกลุ่มจึงคิดถึงการต่อยอดขายผลิตภัณฑ์สู่ตลาดเพื่อจะสร้างรายได้แก่ชาวชุมชน
อย่างไรก็ตาม ปัญหาในช่วงแรกการผลิตยังขาดความรู้ทางวิชาการที่จะทำได้มาตรฐานถูกต้อง รวมถึงขาดตลาดรองรับ ทางกลุ่มจึงเสนอโครงการจะนำสมุนไพรในท้องถิ่นมาแปรรูปเป็นผลิตภัณฑ์เพื่อออกสู่ตลาดไปตามหน่วยงานต่างๆ เพื่อขอรับการสนับสนุน ซึ่งได้รับความช่วยเหลือด้วยดี โดยเฉพาะสำนักงานพัฒนาเศรษฐกิจจากฐานชีวภาพ (องค์การมหาชน) หรือ สพภ. เข้ามาช่วยจัดสรรงบประมาณให้จำนวนหนึ่งในการจัดซื้อ เครื่องจักร อุปกรณ์ที่จำเป็น และส่งเจ้าหน้าที่มาอบรมให้ความรู้ต่างๆ ทำให้สินค้ามีคุณภาพได้มาตรฐานมากยิ่งขึ้น จนผ่านการรับรองมาตรฐานผลิตภัณฑ์ชุมชน (มผช.)
จุดนี้เองส่งผลให้สินค้าเมื่อวางตลาดภายใต้ตราสินค้าว่า “ชีวาร์” ได้ผลตอบรับดียิ่ง จนถึงทุกวันนี้ผลิตแทบไม่ทันกับความต้องการของตลาด ผลิตภัณฑ์เป็นที่รู้จักอย่างแพร่หลาย มียอดขายกว่า 2 แสนบาทต่อเดือน ช่วยสร้างงานสร้างรายได้ให้แก่สู่ชุมชน
สำหรับจุดเด่นของผลิตภัณฑ์ “ชีวาร์” คือ ใช้ส่วนสมุนไพรในปริมาณมาก และใช้สารเคมีให้น้อยที่สุด คัดสรรวัตถุดิบที่ใหม่ สด เก็บวันต่อวัน เช่น ใบหมี่ ขมิ้น มะกรูด เป็นต้น ส่วนกระบวนการผลิตเน้นความสะอาดทุกขั้นตอน และได้รับการควบคุมคุณภาพการผลิตจากโรงพยาบาลส่งเสริมสุขภาพตำบลน้ำเกี๋ยน โดยการทดสอบค่า PH ทุกครั้งที่ผลิต มีการส่งตรวจคุณภาพการผลิตทางห้องปฏิบัติการ วัตถุดิบที่ใช้มีการคัดสรร และกำหนดเกณฑ์ของสมุนไพรทุกชนิด มีการบันทึกคุณภาพทุกรอบ มีการกำหนดคุณภาพเคมีภัณฑ์ตามเกณฑ์มาตรฐาน อาคารผลิต สะอาดถูกสุขลักษณะ แบ่งเป็นสัดส่วน ได้แก่ ห้องเตรียมวัตถุดิบ (ล้าง หั่น) ห้องต้มสมุนไพร ห้องผลิต และผลิตบรรจุ
ผลิตภัณฑ์สมุนไพร “ชีวาร์” ของวิสาหกิจชุมชนตำบลน้ำเกี๋ยน มีนานาชนิด เช่น แชมพูและครีมนวดผม สมุนไพรใบหมี่-อัญชัน แชมพูและครีมนวดผม สมุนไพรมะเฟือง แชมพูและครีมนวดผม สมุนไพรว่านหางจระเข้ สบู่เหลวมะขาม สบู่เหลวขมิ้น สบู่เหลวมะเฟือง สบู่เหลวน้ำนมข้าว สบู่ก้อนว่านหางจระเข้ สบู่ก้อนมะเฟือง สบู่ก้อนมะขาม น้ำผึ้ง สบู่ก้อนน้ำซาวข้าว ครีมบำรุงผิวน้ำนมข้าว โลชั่นน้ำมันงา เกลือขัดผิวขมิ้นชันผสมน้ำผึ้ง เป็นต้น ผ่านช่องทางขายในร้านสะดวกซื้อเจ้าดัง โมเดิร์นเทรดชั้นนำของประเทศ และร้านฟ้าใส (สพภ.) เป็นต้น
ด้าน ดร.วีระพงศ์ มาลัย ผู้อำนวยการ สพภ.กล่าวเสริมว่า การเข้าไปสนับสนุนแต่ละชุมชนของ สพภ.จะพิจารณาจากความพร้อมและความมุ่งมั่นตั้งใจจริงของคนในชุมชนเป็นอันดับแรก จากการติดตามและประเมินผลโครงการวิสาหกิจชุมชนชีววิถีตำบลน้ำเกี๋ยน พบว่า กลุ่มฯ มีความเข้มแข็งกระตือรือร้นที่จะนำพาผลิตภัณฑ์ออกสู่ตลาดภายนอก และพร้อมที่จะรับฟังข้อเสนอ ไม่ว่าจะเป็นการต่อยอดองค์ความรู้เพื่อพัฒนาผลิตภัณฑ์ การปรับเปลี่ยนการผลิตให้ได้คุณภาพมาตรฐาน และการอนุรักษ์ผืนป่า ช่วยกันดูแลปลูกเสริมเพื่อหมุนเวียนกลับมาใช้เป็นต้น
“ชุมชนน้ำเกี๋ยน เป็นต้นแบบความสำเร็จที่น่าชื่นชม เพราะไม่มีหน่วยงานใดที่จะหยิบยื่นความสำเร็จไปสู่ชุมชนนั้นได้หากคนในชุมชนเองปราศจากความเข้าใจ ขาดพลังความร่วมมือ ร่วมใจที่จะฝ่าฟันอุปสรรคต่างๆ ไปสู่เป้าหมายเดียวกัน บททดสอบหลายอย่าง กว่าที่จะมาเป็นแบรนด์ “ชีวาร์” คือสิ่งยืนยันความสำเร็จของชุมชนน้ำเกี๋ยนอย่างแท้จริง สพภ. เป็นเพียงหน่วยสนับสนุนส่งเสริมที่พร้อมและพยายามจะสร้างโอกาสเปิดช่องทางการตลาดใหม่ๆ ทั้งใน และต่างประเทศให้ โดยเราได้ทดสอบผลิตภัณฑ์แล้วว่ามีคุณภาพและได้มาตรฐาน มีการผลิตที่ดีปลอดภัย สามารถเป็นทางเลือกให้กับผู้บริโภคที่ต้องการผลิตภัณฑ์จากธรรมชาติ ลดการใช้ผลิตภัณฑ์เคมี แล้วยังมีส่วนช่วยอนุรักษ์ทรัพยากรชุมชน สร้างระบบเศรษฐกิจชุมชนให้เข้มแข็งยั่งยืน ส่งผ่านภูมิปัญญาจากรุ่นสู่รุ่นให้ได้รับการพัฒนาต่อไปอย่างไม่หยุดนิ่ง คงเป็นเรื่องน่ายินดีหากชุมชนอื่นๆ จะลองศึกษาและนำแนวคิดเหล่านี้ไปขยายผลในชุมชนของตนเองบ้าง” ผู้อำนวยการ สพภ.กล่าว
ทั้งนี้ “วิสาหกิจชุมชนตำบลน้ำเกี๋ยน” ได้รับการยกย่องเป็นชุมชนดีเด่น มีรางวัลการันตีมากมาย เช่น รางวัลการันตีชนะเลิศการประกวดวิสาหกิจชุมชนดีเด่นระดับประเทศปี 2555 ด้านการบริหารจัดการทางบัญชี ของกรมตรวจบัญชีสหกรณ์ รางวัลชนะเลิศแผนธุรกิจดีเด่น ระดับประเทศ ปี 2555 ของกรมการพัฒนาชุมชน กระทรวงมหาดไทย และรางวัลชมเชยวิสาหกิจชุมชนดีเด่นระดับประเทศ ปี 2555 ของคณะกรรมการส่งเสริมวิสาหกิจชุมชน กรมส่งเสริมการเกษตร
นอกจากนั้นยังเป็นแหล่งศึกษาดูงานด้านกระบวนการพัฒนาชุมชนเข้มแข็ง พร้อมเปิดรับหน่วยงาน องค์การต่างๆ เข้าไปศึกษา โดยติดต่อได้ที่ เลขที่ 130 ม.4 ต.น้ำเกี๋ยน อ.ภูเพียง จ.น่าน โทร. 0-5468-4079
* * * คลิก Like เพื่อมาเป็นแฟนเพจของหน้า “SME ผู้จัดการออนไลน์” รับข่าวสารในแวดวงธุรกิจเอสเอ็มอีที่สมบูรณ์แบบที่สุด และร่วมสนุกกับกิจกรรมลุ้นรับของรางวัลมากมาย .... คลิกที่นี่เลย!! * * *
