สถาบันวิจัยดาราศาสตร์แห่งชาติ (องค์การมหาชน) (สดร.) กระทรวงการอุดมศึกษา วิทยาศาสตร์ วิจัย และนวัตกรรม (อว.) จัดประชุมวิชาการดาราศาสตร์แห่งประเทศไทย (สำหรับเยาวชน) ครั้งที่ 10 (TACs2024) เปิดเวทีนำเสนอโครงงานดาราศาสตร์ระดับโรงเรียน ระหว่างวันที่ 28-30 มิถุนายน 2567 ณ จังหวัดเชียงใหม่ มีเยาวชนไทยและต่างประเทศร่วมนำเสนอกว่า 70 ผลงาน มุ่งยกระดับมาตรฐานงานวิจัยระดับโรงเรียน ส่งเสริม และผลักดันยุววิจัยสู่ระดับนานาชาติ
ดร. ศรัณย์ โปษยะจินดา ผู้อำนวยการสถาบันวิจัยดาราศาสตร์แห่งชาติ สดร. จัดประชุมวิชาการดาราศาสตร์แห่งประเทศไทย (สำหรับเยาวชน) เปิดให้เยาวชน ทั้งไทยและต่างประเทศ เข้าร่วมนำเสนอโครงงานดาราศาสตร์ ผ่านกระบวนการทำงานวิจัยระดับโรงเรียน แลกเปลี่ยนองค์ความรู้ใหม่ ๆ ปีนี้มีเยาวชนจากทุกภูมิภาคของไทย และต่างประเทศ ได้แก่ ประเทศสิงคโปร์ ร่วมนำเสนอผลงานรวมทั้งสิ้น 69 โครงงาน คัดเลือกจากทั้งหมดที่ส่งเข้าร่วมกว่า 127 ผลงาน แบ่งเป็นการนำเสนอผลงานรูปแบบบรรยาย 39 โครงงาน และแบบโปสเตอร์ 26 โครงงาน ภายใต้หัวข้อหลัก 6 ประเภท ได้แก่ 1) ดวงอาทิตย์ 2) ระบบสุริยะและดาวเคราะห์นอกระบบสุริยะ 3) ดาวฤกษ์ และกระจุกดาว 4) สสารระหว่างดาว กาแล็กซี และเอกภพวิทยา 5) ดาราศาสตร์เชิงสังเกตการณ์ 6) อุปกรณ์-โปรแกรมทางดาราศาสตร์และเทคโนโลยีอวกาศ และ 7) ดาราศาสตร์โบราณคดี และดาราศาสตร์เชิงประวัติศาสตร์
ผลงานที่นำเสนอส่วนหนึ่งมาจากงานวิจัยของครูและนักเรียนในโครงการอบรมครูเชิงปฏิบัติการด้านดาราศาสตร์ขั้นสูง ภายในงานมีนักวิจัย นักวิชาการ และผู้เชี่ยวชาญด้านดาราศาสตร์ในแขนงต่าง ๆ รวมถึงเจ้าหน้าที่สารสนเทศดาราศาสตร์ สดร. ร่วมรับฟังพร้อมให้คำแนะนำ เพื่อนำไปพัฒนาต่อยอดงานวิจัย อีกทั้งยังสร้างแรงบันดาลใจในการศึกษาเรียนรู้ด้านดาราศาสตร์ ให้เกิดยุววิจัยรุ่นใหม่เพิ่มมากขึ้น รวมถึงก่อให้เกิดเครือข่ายงานวิจัยดาราศาสตร์ในระดับเยาวชน ซึ่งจะก้าวสู่เครือข่ายงานวิจัยดาราศาสตร์ในระดับนานาชาติต่อไปในอนาคต นอกจากยุววิจัย ครุวิจัยที่มาร่วมนำเสนอโครงงานดาราศาสตร์ สดร. ยังเปิดโอกาสให้ผู้ที่สนใจทั่วไปเข้าร่วมฟังการนำเสนอผลงานและกิจกรรมต่างๆ ได้ด้วย
โครงงานดาราศาสตร์ที่มีความโดดเด่น จะได้รับเหรียญรางวัล แบ่งเป็นประเภท เหรียญทอง เหรียญเงิน และเหรียญทองแดง คัดเลือกจากคณะกรรมการ โดยมีเกณฑ์การพิจารณา ได้แก่ ความสามารถในการนำเสนอผลงาน ความเข้าใจในเนื้อหาของผู้บรรยาย ความพยายาม ความถูกต้องตามหลักการทางวิทยาศาสตร์ และความแปลกใหม่ของตัวงาน
ดร.ศรัณย์ กล่าวเพิ่มเติมว่า สำหรับการนำเสนอผลงานในครั้งนี้ เราเห็นถึงความพยายาม และความสามารถของเหล่ายุววิจัยรุ่นใหม่ รวมถึงคุณครูผู้มีส่วนสำคัญในการผลักดันให้นักเรียนสนใจทำโครงงานดาราศาสตร์ สดร. หวังว่าเวทีนี้จะช่วยขับเคลื่อนยุววิจัย และครุวิจัย ให้พัฒนาศักยภาพและขีดความสามารถของเยาวชนเหล่านี้ เพื่อต่อยอดขยายผล และพัฒนากำลังคนด้านดาราศาสตร์ให้กับประเทศไทยต่อไป
การจัดงานในครั้งนี้ มีโครงงานที่ได้รางวัลเหรียญทอง จำนวน 11 โครงงาน เหรียญเงิน จำนวน 7 โครงงาน และเหรียญทองแดง จำนวน 12 โครงงาน และเนื่องในโอกาสครบรอบ 10 ปี ปีนี้จึงพิจารณามอบรางวัลเพิ่มเติมให้กับเยาวชนที่ร่วมนำเสนอผลงานรูปแบบโปสเตอร์ รวมถึงมอบเข็มเกียรติยศให้แก่ครูแกนนำดาราศาสตร์ จำนวน 36 ท่าน ที่ผ่านโครงการอบรมครูเชิงปฏิบัติการดาราศาสตร์ขั้นสูงของ สดร. และเป็นครูที่ปรึกษาให้กับโครงงานของนักเรียนที่ได้รับคัดเลือกให้เข้าร่วมนำเสนอในการประชุมวิชาการฯ ครั้งนี้
งานประชุมฯ ดังกล่าว ยังจัดการบรรยายพิเศษในหัวข้อ “ถอดรหัสเรื่องฝุ่น PM2.5 ที่คุณยังไม่รู้ กับความรู้จริงทางวิทยาศาสตร์ ของมลพิษทางอากาศในไทย ” โดย ดร.ศรัณย์ โปษยะจินดา ผู้อำนวยการสถาบันวิจัยดาราศาสตร์แห่งชาติ ณ อุทยานดาราศาสตร์สิรินธร อ. แม่ริม จ. เชียงใหม่ มีผู้สนใจเข้าร่วมกว่า 200 คน
การประชุมวิชาการดาราศาสตร์แห่งประเทศไทย (สำหรับเยาวชน) จัดขึ้นปีละครั้ง เปิดโอกาสให้เยาวชนทั้งในประเทศและต่างประเทศ นำเสอผลงานการวิจัย และแลกเปลี่ยนความรู้ทางดาราศาสตร์ รับฟังคำแนะนำจากผู้เชี่ยวชาญ และต่อยอดงานวิจัยสู่
โครงงานที่ได้รางวัลเหรียญทอง จำนวน 11 โครงงาน
1. Observation of the 21-cm hydrogen spectral line of the Milky Way galaxy using a homemade horn antenna - School of Science and Technology, Singapore
2. Gravitational lensing of Kerr Black hole By PN and GR approach - โรงเรียนสุรวิวัฒน์ – มหาวิทยาลัยเทคโนโลยีสุรนารี
3.
3. Correlations between quasar mass and Sérsic index of the host galaxy - RBIS International School
4. Visualizing gravitational lensing with varying mass distance and position - โรงเรียนสาธิต "พิบูลบำเพ็ญ" มหาวิทยาลัยบูรพา
5. การหาความสัมพันธ์ระหว่างใจกลางดาราจักรกัมมันต์กับการกำเนิดดาวฤกษ์ในดาราจักรแบบ Face-On ใน MaNGA Survey – โรงเรียนศรีสวัสดิ์วิทยาคาร
6. การศึกษาคุณสมบัติที่สำคัญของกาแล็กซีต้นกำเนิดคลื่นความโน้มถ่วงและกาแล็กซีอื่นๆ ภายใน Localization maps – โรงเรียนสาธิตมหาวิทยาลัยเชียงใหม่
7. การศึกษาระยะห่างของ Supernova type Ia และระยะห่างระหว่าง Galaxy – โรงเรียนตะพานหิน
8. การศึกษามลภาวะทางแสงที่ส่งผลต่อการสังเกตการณ์ทางดาราศาสตร์ในช่วงความยาวคลื่น R G และ B ร่วมกับการประยุกต์ใช้แบบจำลองทางคณิตศาสตร์สำหรับมลภาวะทางแสง - โรงเรียนวิทยาศาสตร์จุฬาภรณราชวิทยาลัย เพชรบุรี
9. การหาวงโคจรของวัตถุใกล้โลก - โรงเรียนพรหมานุสรณ์จังหวัดเพชรบุรี
10. การพัฒนาชุดอุปกรณ์ค้นหาและชี้บอกตำแหน่งวัตถุท้องฟ้า : Sky Object Beam (SOB) - โรงเรียนสาธิตจุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย ฝ่ายมัธยม
11. การพัฒนาระบบไร้คนขับสำหรับหุ่นยนต์สำรวจพื้นผิวดาวเคราะห์ด้วย IMU - โรงเรียนสาธิต "พิบูลบำเพ็ญ" มหาวิทยาลัยบูรพา
โครงงานที่ได้ รางวัลเหรียญเงิน จำนวน 7 โครงงาน
1. A Study of Cloud Formation over the Pacific Ocean - โรงเรียนวารีเชียงใหม่
2. The study of Circumbinary planet in binary star system QS Virginis - โรงเรียนวารีเชียงใหม่
3. การพัฒนาแบบจําลองการแยกประเภทดาวแปรแสงจาก Light Curve ด้วยเทคนิค Deep Learning - โรงเรียนวิทยาศาสตร์จุฬาภรณราชวิทยาลัย นครศรีธรรมราช
4. การศึกษาคาบการโคจรและระยะกึ่งแกนเอกของดวงจันทร์จากภาพถ่าย เพื่อใช้ในการหามวลของดวงจันทร์จากกฎเคปเลอร์ข้อ 3 - โรงเรียนราชวินิต มัธยม
5. การหาค่าความรีวงโคจรของโลกด้วยการอินทิเกรต -โรงเรียนวิทยาศาสตร์จุฬาภรณราชวิทยาลัย สตูล
6. Determining deformation frequencies of symbiotic binary via computer simulation - โรงเรียนเตรียมอุดมศึกษา
7. การศึกษาด้านโบราณดาราศาสตร์ในการวางทิศของวิหารวัดศรีสุพรรณ – โรงเรียนสาธิตมหาวิทยาลัยเชียงใหม่
โครงงานที่ได้ รางวัลเหรียญทองแดง จำนวน 12 โครงงาน
1. การหาขนาดของเปลวสุริยะเทียบกับขนาดของดาวเคราะห์ โดยใช้ภาพถ่ายจากกล้องโทรทรรศน์ - โรงเรียนแก่งหางแมวพิทยาคาร
2. การศึกษาความสัมพันธ์ของพื้นที่และปริมาณจุดมืดดวงอาทิตย์กับค่า Ap-index โรงเรียนราชวินิตบางแก้ว
3. การศึกษามวลของดาวพฤหัสบดีจากคาบและรัศมีการโคจรของดวงจันทร์กาลิเลียน - โรงเรียนวัดป่าประดู่
4. การหาขนาดความลึกของหลุมบนดวงจันทร์ และศึกษาปัจจัยที่มีผลต่อค่าความคลาดเคลื่อน โดยการถ่ายภาพดวงจันทร์จากกล้องโทรทรรศ์ดอปโซเนียน - โรงเรียนแก่งหางแมวพิทยาคาร
5. การหาขนาดความลึกของหลุมบนดวงจันทร์ และศึกษาปัจจัยที่มีผลต่อค่าความคลาดเคลื่อน โดยการถ่ายภาพดวงจันทร์จากกล้องโทรทรรศ์ดอปโซเนียน - โรงเรียนสตรีภูเก็ต
6. การศึกษาคุณสมบัติทางกายภาพของระบบดาวคู่ AH-Taurus - โรงเรียนเตรียมอุดมศึกษา
7. การศึกษาขนาดเชิงมุมของดวงอาทิตย์และระยะห่างจากโลก - โรงเรียนสุรวิทยาคาร
8. การศึกษาปัจจัยที่ส่งผลต่อการกระพริบของดาว โดยใช้กล้องดอปโซเนียนกับมอเตอร์ โรงเรียนวัดป่าประดู่
9. ปัจจัยที่มีผลต่อการกระพริบของดาวกรณีผู้สังเกตอยู่ในเขตมลพิษทางแสง - โรงเรียนสตรีภูเก็ต
10. การศึกษาค่า Matter density parameter จากการจำลองค่า Hubble parameter โดยใช้วิธี Markov Chain Monte Carlo - โรงเรียนมงฟอร์ตวิทยาลัย
11. การศึกษาโครงสร้างและการวางทิศของปราสาทหินพิมายเพื่อศึกษาการเกิดปรากฏการณ์ดวงอาทิตย์อัสดงผ่านช่องประตู - โรงเรียนสาธิต "พิบูลบำเพ็ญ" มหาวิทยาลัยบูรพา
12. การศึกษาการวางทิศของปราสาทสด๊กก๊อกธม เพื่ออธิบายปรากฏการณ์ดวงอาทิตย์ขึ้นผ่านช่องประตูในวันอิควิน็อกซ์ - โรงเรียนสาธิต"พิบูลบำเพ็ญ" มหาวิทยาลัยบูรพา
รายชื่อโครงงานที่ได้รับรางวัลโปสเตอร์ดีเด่น ได้แก่
1. แบบจำลองการเกิดข้างขึ้น ข้างแรมของดวงจันทร์สำหรับผู้ที่มีความบกพร่องทางการมองเห็น
2. การศึกษาประสิทธิภาพการทำงานของเสาสัญญาณเทียบกับการต่อเสาสัญญาณแบบต่างๆ
3. การพัฒนา Tracking mount เพื่อถ่ายภาพติดตามดาวสำหรับกล้องโทรศัพท์มือถือ
