สิ่งควรรู้ก่อนออกไปสู้ถ่าย Deep Sky Objects (ตอนที่ 2)

ภาพเนบิวลาแห่งหัวใจและจิตวิญญาณ (Heart and Soul Nebula) เป็นเนบิวลาชนิดเปล่งแสงที่มีแสงสว่างในตัวเอง เกิดจากการเรืองแสงของอะตอมของไฮโดรเจนที่อยู่ในสถานะไอออน เนบิวลาชนิดนี้ส่วนใหญ่จะมีสีแดงจากไฮโดรเจน ภาพโดย : ศุภฤกษ์ คฤหานนท์ / Camera : Canon 1DX / Mount : Takahashi EM-200 Temma 2 / Lens : Takahashi FSQ-85ED / Focal length : 450 mm. / Aperture : f/5.3 / ISO : 2500 / WB : 5500K / Exposure : Light (180 sec x 9 images) Dark (180 sec x 9 images) Flat (1 sec x 9 images) Bias(1/8000 sec x 9 images)

คอลัมน์นี้ต่อจากสองสัปดาห์ก่อน จากที่ทำความรู้จักกับประเภทของวัตถุท้องฟ้าแต่ละประเภทกันแล้ว สิ่งที่เราควรทราบสำหรับการถ่ายภาพ Deep Sky Objects ต่อไปก็คือ การเตรียมการถ่ายภาพวัตถุ ซึ่งประกอบด้วยการเลือกวัตถุที่ต้องการถ่ายภาพ การหามุมรับภาพที่เหมาะสม การตรวจสอบปฏิทินดวงจันทร์ การหาข้อมูลสภาพอากาศบริเวณที่เราจะใช้เป็นจุดถ่ายภาพ และการเรียนรู้กระบวนการประมวลผลภาพถ่าย ทั้งหมดนี้ล้วนแล้วแต่เป็นสิ่งที่นักถ่ายภาพ Deep Sky Objects ควรทราบก่อนออกไปถ่ายภาพกันครับ โดยมีรายละเอียดดังนี้

1. การเลือกวัตถุท้องฟ้าที่สามารถถ่ายภาพได้

ภาพที่ 1 คือตัวอย่างวัตถุท้องฟ้าทางทิศเหนือ ในช่วงเดือนธันวาคมที่สามารถใช้เป็นเป็นวัตถุเริ่มต้นในการถ่ายภาพ Deep Sky Objects ได้แก่ กาแล็กซีแอนโดรเมดา (M31) กาแล็กซีรูปกังหัน (M33) เนบิวลาสะท้อนแสงในกระจุกดาวลูกไก่ (M45) กระจุกดาวคู่ และเนบิวลาเปล่งแสง Heart and Sole เป็นต้น

ภาพที่ 1 คือตัวอย่างวัตถุท้องฟ้าทางทิศเหนือ ในช่วงเดือนธันวาคมที่สามารถใช้เป็นเป็นวัตถุเริ่มต้นในการถ่ายภาพ Deep Sky Objects ได้แก่ กาแล็กซีแอนโดรเมดา (M31) กาแล็กซีรูปกังหัน (M33) เนบิวลาสะท้อนแสงในกระจุกดาวลูกไก่ (M45) กระจุกดาวคู่ และเนบิวลาเปล่งแสง Heart and Sole เป็นต้น

ภาพที่ 2 คือตัวอย่างภาพวัตถุท้องฟ้าในช่วงเดือนธันวาคม ซึ่งจะโผล่ขึ้นจากขอบฟ้าทางทิศตะวันออกในช่วงกลางดึก ประกอบด้วยวัตถุท้องฟ้าหลากหลายประเภท เช่น เนบิวลาสว่างใหญ่ในกลุ่มดาวนายพราน (M42) เนบิวลาหัวม้า (Horse Head Nebula) ซึ่งเป็นเนบิวลามืด เนบิวลาหัวแม่มด (Witch Head Nebula) เป็นเนบิวลาสะท้อนแสง เนบิวลาดอกกุหลาบ (Rosette Nebula) เป็นเนบิวลาแบบเปล่งแสง กระจุกดาวเปิด (M41) และเนบิวลาบริเวณกลุ่มดาวนายพราน Barnard’s Loop ก็เป็นอีกหลายวัตถุที่สามารถเลือกถ่ายภาพได้ด้วยอุปกรณ์กล้องถ่ายภาพที่มีความยาวโฟกัสที่หลากหลาย

2. การหามุมรับภาพ

ตัวอย่างการหามุมรับภาพจากโปรแกรม Stellarium

หลังจากที่เราเลือกวัตถุท้องฟ้าที่ต้องการและสามารถถ่ายภาพได้แล้ว ควรตรวจเช็คมุมรับภาพก่อนเสมอ เพื่อความแน่นอนในการเลือกอุปกรณ์ (เลนส์ หรือ กล้องโทรทรรศน์) ที่เหมาะสมในการถ่ายภาพให้สามารถเก็บรายละเอียดของวัตถุได้ครบทั้งหมด โดยรายละเอียดสามารถอ่านต่อได้ตามลิงก์ : shorturl.at/mDE09

3. ตรวจสอบปฏิทินดวงจันทร์

นอกจากการเลือกวัตถุและการเช็คมุมรับภาพของวัตถุท้องฟ้าที่ต้องการถ่ายภาพแล้ว อย่าลืมตรวจสอบปฏิทินดวงจันทร์ คือ การขึ้น-ตก ของดวงจันทร์ในแต่ละวันด้วย เนื่องจากแสงสว่างจากดวงจันทร์ทำให้เราไม่สามารถถ่ายภาพวัตถุท้องฟ้าซึ่งมีความสว่างน้อยๆได้เลย ดังนั้น ก่อนออกไปถ่ายภาพต้องตรวจสอบปฏิทินดวงจันทร์ก่อนเสมอ

4. การหาข้อมูลสภาพอากาศบริเวณที่เราเลือกเป็นจุดถ่ายภาพ

เมื่อได้สถานที่ถ่ายภาพ Deep Sky Objects แล้ว ควรตรวจสอบว่าบริเวณดังกล่าวมีสภาพอากาศอย่างไร มีความชื้นสูงหรือไม่ ซึ่งกรณีที่จุดถ่ายภาพอยู่ใกล้กับแหล่งน้ำก็อาจมีความชื้นในอากาศสูงในช่วงที่เราถ่ายภาพ ซึ่งต้องใช้เวลาในการถ่ายภาพหลายชั่วโมง ดังนั้นเราอาจติดตั้งอุปกรณ์แถบความร้อนกันความชื้นกับกล้องถ่ายภาพไว้ก่อนก็ถือเป็นอีกสิ่งที่จำเป็นสำหรับการถ่ายภาพ Deep Sky Objects
รายละเอียดการสร้างแถบความร้อนกันความชื้น อ่านต่อได้ตามลิงก์ : shorturl.at/lGJKN

5. การเรียนรู้กระบวนการโปรเซสภาพถ่าย (Image Processing)

อีกสิ่งสุดท้ายสำหรับพื้นฐานก่อนออกไปถ่ายภาพ Deep Sky Objects ก็คือการทำความเข้าใจกับกระบวนการโปรเซสภาพถ่าย โดยภาพที่จำเป็นสำหรับการโปรเซสภาพ เบื้องต้นจะต้องประกอบด้วยภาพ 1. Light Frame (ภาพถ่ายวัตถุท้องฟ้า) 2. Dark Frame 3. Flat Frame 4. Bias Frame อ่านรายละเอียดการถ่ายภาพ Deep Sky Objects เพิ่มเติมตามลิงก์ : shorturl.at/dhx09

โปรแกรมที่นักดาราศาสตร์สมัครเล่นนิยมใช้ เช่น โปรแกรม DeepSkyStacker ซึ่งเป็นฟรีแวร์ที่สามารถทดลองดาวน์โหลดมาใช้งานได้ ตามลิงก์ : http://deepskystacker.free.fr/english/index.html

เกี่ยวกับผู้เขียน
ศุภฤกษ์ คฤหานนท์

สำเร็จการศึกษาครุศาสตรบัณฑิต สาขาฟิสิกส์ จากมหาวิทยาลัยราชภัฏเชียงใหม่ และครุศาสตรมหาบัณฑิต สาขาเทคโนโลยีและการสื่อสาร จากมหาวิทยาลัยราชภัฏเชียงใหม่

ปัจจุบันเป็นหัวหน้างานบริการวิชาการทางดาราศาสตร์ สถาบันวิจัยดาราศาสตร์แห่งชาติ (องค์การมหาชน) หรือ สดร., เคยทำวิจัยเรื่อง การทดสอบค่าทัศนวิสัยท้องฟ้าบริเวณสถานที่ก่อสร้างหอดูดาวแห่งชาติ มีประสบการณ์ในฐานะวิทยากรอบรมการดูดาวเบื้องต้น และเป็นวิทยากรสอนการถ่ายภาพดาราศาสตร์ในโครงการประกวดภาพถ่ายดาราศาสตร์ ประจำปี 2554 ของ สดร.ในหัวข้อ “มหัศจรรย์ภาพถ่ายดาราศาสตร์ในเมืองไทย”

“คุณค่าของภาพถ่ายนั้นไม่เพียงแต่ให้ความงามด้านศิลปะ แต่ทุกภาพยังสามารถอธิบายด้วยหลักการทางวิทยาศาสตร์ได้อีกด้วย”

อ่านบทความ "มหัศจรรย์ภาพถ่ายดาราศาสตร์" โดย ศุภฤกษ์ คฤหานนท์ ทุกวันจันทร์ที่ 1 และ 3 ของเดือน