ยากจะปฏิเสธ...ยานจีนคล้าย “ออพพอร์จูนิตี” ของนาซา

นักวิทยาศาสตร์ลงความเห็นยานสำรวจดวงจันทร์ของจีน ที่คาดว่าจะส่งไปสำรวจบริวารของโลกในปลายปีนี้ หน้าตาคล้าย “ออพพอร์จูนิตี” ยานของนาซาที่ส่งไปสำรวจดาวอังคาร มีแค่ส่วนล้อที่แตกต่าง

เซาท์ไซน่ามอร์นิ่งโพสต์รายงานว่า ขณะที่ยานสำรวจดวงจันทร์ของจีนที่คาดจะมีกำหนดส่งไปสำรวจบริวารของดลกในเดือน ธ.ค. ดูจะสร้างความภูมิใจแก่จีนอย่างมากนั้น ทว่านักวิทยาศาสตร์บางส่วนกลับมองว่า ยานโรเวอร์ (rover) ดังกล่าวแสดงถึงนวัตกรรมเพียงเสี้ยวเดียว แต่หลักๆ กลับยืมการออกแบบจากอเมริกาหรือแม้กระทั่งอดีตสหภาพโซเวียต

ยานโรเวอร์ของจีนที่จะถูกส่งขึ้นไปวิ่งสำรวจบนดวงจันทร์นั้น ถูกมองว่าคล้าย “ออพพอร์จูนิตี” (Opportunity) ยานโรเวอร์ขององค์การบริหารการบินอวกาศสหรัฐ (นาซา) ที่สำรวจดาวอังคารมาเกือบทศวรรษแล้ว ทั้งแผงเซลล์แสงอาทิตย์ด้านหลัง ก้านคอที่ติดตั้งกล้องและแขนกลที่ติดตรงส่วนอกของที่ดูค้ลายคลึงกัน ยกเว้นส่วนล้อที่ดูคล้ายยานลูโนคอด 1 (Lunokhod 1) ซึ่งเป็นยานสำรวจดวงจันทร์ลำแรกของอดีตสหภาพโซเวียตที่ส่งไปลงจอดเมื่อ 1970  

นักวิทยาศาสตร์บางคนที่มีส่วนในการโครงการออกแบบยานโรเวอร์ของจีนก็กล่าวยานดังกล่าวลอกเลียนแบบมา โดย ศ.หวิ่น กุ๊ยหลิน (Wen Guilin) จากมหาวิทยาลัยหูหนัน (Hunan University) ในฉังซา (Changsha) ของจีนกล่าวว่า ไม่ปฏิเสธถึงความเหมือนดังกล่าว และบอกด้วยว่ายานของจีนยืมลักษณะต่างๆ มาจากหลายประเทศ หลักๆ เอามาจากอเมริกา โดยหลายส่วนถูกร่างขึ้นตามการออกแบบยานสำรวจดาวอังคารของอเมริกาที่เชื่อถือได้และประสบความสำเร็จ

ทั้งนี้ ย้อนกลับไปเมื่อปี 2005 รัฐบาลจีนได้เชิญชวนมหาวิทยาลัยและสถาบันต่างๆ เสนอโครงการออกแบบยานโรเวอร์ ซึ่งผู้ชนะเลิศจะได้รับการคัดเลือกอย่างยุติธรรมและโปร่งใส อีกทั้งเป็นครั้งแรกที่องค์การอวกาศซึ่งดำเนินการโดยทหารและมักกุมทุกอย่างเป็นความลับ ได้เปิดโอกาสให้นักวิทยาศาสตร์พลเรือนมีส่วนร่วมในการโครงการสำรวจอวกาศขนาดใหญ่ของประเทศ

มหาวิทยาลัยชั้นนำหลายแห่งของจีนตั้งทีมนักวิจัยที่สุดยอดของตัวเอง เพื่อแข่งขันออกแบบยานโรเวอร์ดังกล่าว ในส่วนของเหวิ่นเขาได้ออกแบบยานที่มีเพียง 4 ล้อ แต่มีความสามารถยอดเยี่ยมในการท่องบนพื้นผิวที่ขรุขระ ทว่านักวิทยาศาสตร์ต่างผิดหวังที่ผู้มีอำนาจตัดสินใจเลือกการออกแบบที่ลอกส่วนใหญ่มาจากยานของสหรัฐฯ

ด้าน จู จี้หง (Zhu Jihong) ศาสตราจารย์ด้านหุ่นยนต์จากมหาวิทยาลัยชิงหวา (Tsinghua University) ซึ่งเข้าร่วมประกวดออกแบบยานสำรวจดวงจันทร์ครั้งนี้ กล่าวว่า ผลตัดสินได้ทำลายความกระตือรือร้นของนักวิทยาษาสตร์จีนในการสร้างสรรค์นวัตกรรม และบอกด้วยว่าในอนาคตคงจะไม่มีเข้าร่วมโครงการใดๆ กับทหารอีก

ส่วน ศ.เฉา ฉีซิน (Cao Qixin) จากมหาวิทยาลัยเจียวถง (Jiaotong University) ในเซี่ยงไฮ้ ซึ่งส่งแบบหุ่นยนต์ที่รูปร่างเหมือนแมงมุมเข้าประกวด กล่าวว่าไม่ได้แปลกใจกับผลตัดสินที่ออกมา เพราะต่างสหรัฐฯ และชาติยุโรปอื่นๆ ที่มุ่งหาข้อจำกัดของเทคโนโลยี แต่สำหรับปฏิบัติการของจีนทุกอย่างมักจะต้องสมบูรณ์แบบ เพราะจีนเชื่อเพียงเทคโนโลยีที่ผ่านการลองและพิสูจน์มาแล้ว อาจจะเป็นเทคโนโลยีไม่ล้ำยุคแต่ก็รับประกันความสำเร็จ