ดู “สุริยุปราคา” อย่างไรไม่ให้ตาบอด?

เช้าตรู่วันที่ 21 พ.ค.นี้ จะเกิดปรากฏการณ์ “สุริยุปราคาบางส่วน” ที่เห็นได้ในเมืองไทย ซึ่งผู้ที่สนใจสามารถรับชมปรากฏการณ์ได้ตั้งแต่ช่วงเช้าตรู่หลังพระอาทิตย์ขึ้นไปจนสิ้นสุดปรากฏการณ์ ซึ่งสถาบันวิจัยดาราศาสตร์ได้แนะ 3 วิธีชมสุริยุปราคาอย่างปลอดภัย

สำหรับปรากฏการณ์สุริยุปราบางส่วน ที่จะมองเห็นได้ในบางส่วนของประเทศไทยนี้ เป็นส่วนหนึ่งของปรากฏการณ์สุริยุปราคาวงแหวนที่เห็นได้ในพื้นที่ของเอเชียตะวันออก มหาสมุทรแปซิฟิก และอเมริกาเหนือ เนื่องจากไทยไม่อยู่ในแนวคราสวงแหวน เราจึงเห็นเป็นเพียงปรากฏการณ์สุริยุปราคาบางส่วนในบางพื้นที่ของประเทศไทย ได้แก่ ภาคเหนือ ภาคกลาง ภาคตะวันออกเฉียงเหนือ ส่วนในภาคใต้ไม่สามารถรับชมปรากฏการณ์นี้ได้

ทั้งนี้ การรับชมปรากฏการณ์สุริยุปราคาไม่ถูกวิธีนั้น อาจส่งผลรุนแรงถึงขั้นตาบอดได้ ซึ่งสถาบันวิจัยดาราศาสตร์แห่งชาติ (สดร.) ได้แนะนำวิธีที่ปลอดภัยในการรับชมปรากฏการณ์สุริยุปราคา 3 วิธี ดังนี้

1.สังเกตการด้วยตาเปล่าโดยใช้แผ่นกรองแสงอาทิตย์ (Solar Filter) แผ่นกรองแสงจะกรองพลังงานของแสงอาทิตย์ออกไปมากกว่า 99% แสงที่เหลือจึงไม่สามารถทำอันตรายแก่ดวงตาได้ แผ่นกรองแสงอาทิตย์ที่นำมาใช้ควรเป็นแผ่นกรองแสงที่มีคุณภาพและถูกสร้างขึ้นเพื่อกรองแสงอาทิตย์โดยเฉพาะ ได้แก่ แผ่นไมลาร์ กระจกเคลือบโลหะ เป็นต้น

2.สังเกตการณ์ผ่านกล้องโทรทรรศน์ที่ติดแผ่นกรองแสงอาทิตย์ (Solar Filter) การดูดวงอาทิตย์ผ่านกล้องโทรทรรศน์ จะช่วยให้เห็นรายละเอียดของพื้นผิวบนดวงอาทิตย์ เช่น จุดบนดวงอาทิตย์ (Sunspots) หรือ พวยก๊าซ (Prominence) เป็นต้น อย่างไรก็ตาม ฟิลเตอร์ที่ใช้จะต้องมีคุณภาพสูง ฟิลเตอร์ที่ติดตั้งบนกล้องโทรทรรศน์มีหลายชนิด ได้แก่ ฟิลเตอร์ไฮโดรเจนแอลฟา จะช่วยให้เห็นพวยก๊าซบนดวงอาทิตย์ ฟิลเตอร์ชนิดไมลาร์เป็นแผ่นโลหะบางๆ ทำให้เห็นดวงอาทิตย์เป็นสีขาว หรือสีฟ้า ฟิลเตอร์ชนิดกระจกเคลือบโลหะ ทำให้มองเห็นดวงอาทิตย์เป็นสีส้ม หรือสีเหลือง เป็นต้น

3.การใช้ฉากรับภาพและหลักการกล้องรูเข็ม การใช้ฉากรับภาพทำได้โดยใช้กล้องโทรทรรศน์รับแสงจากดวงอาทิตย์ แล้วตั้งฉากรับภาพที่ออกมาจากเลนส์ใกล้ตา วิธีนี้ช่วยให้สามารถดูดวงอาทิตย์ผ่านกล้องโทรทรรศน์ได้ทีละหลายๆ คน ส่วนหลักการกล้องรูเข็ม เพียงแค่เจาะรูเล็กๆ บนวัสดุที่ต้องการ โดยรูปร่างของรูที่เจาะไม่มีผลต่อภาพบนฉาก แต่จะมีผลทำให้เกิดความคมชัด และความสว่างของภาพ โดยรูขนาดเล็กจะให้ภาพคมชัดแต่สว่างน้อย และ รูขนาดใหญ่จะให้ภาพคมชัดน้อยลงแต่จะสว่างมาก

นอกจากนี้ ดร.ศรัณย์ โปษยะจินดา รองผู้อำนวยการ สดร.ยังเตือนด้วยว่า ขอให้ประชาชนระมัดระวังการบันทึกภาพดวงอาทิตย์ด้วยกล้องดิจิทัล หรือกล้องจากโทรศัพท์มือถือ เนื่องจากเลนส์ของกล้องต่างๆ เหล่านี้มีคุณสมบัติในการรวมแสง การมองภาพที่ส่องจากเลนส์ไปยังดวงอาทิตย์โดยตรง อาจทำให้ตาบอดได้