ยูเนสโก-สมาพันธ์ดาราศาสตร์สากลฉลองครบ 400 ปี "กาลิเลโอ" ประกอบเลนส์ส่องกล้องดูจักรวาล เห็นวงแหวนดาวเสาร์ ด้าน สดร.เตรียมแถลงโปรโมทอย่างเป็นทางการ รับสุริยุปราคา 26 ม.ค.นี้ พร้อมจัดกิจกรรมตลอดทั้งปี คาดเปิดนิทรรศการภาพถ่ายดาราศาสตร์จากทั่วโลก เม.ย.-พ.ค. นี้ โดยภาพพระจันทร์ยิ้มเหนือพระธาตุบนดอยอินทนนท์เป็นภาพหนึ่งที่จะจัดแสดงด้วย
ระหว่างการเสวนาในกิจกรรม "คุยกัน...ฉันวิทย์" เมื่อวันที่ 9 ม.ค.52 ณ กระทรวงวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี รศ.บุญรักษา สุนทรธรรม ผู้อำนวยการสถาบันวิจัยดาราศาสตร์แห่งชาติ (สดร.) เผยว่าปี 2552 นี้เป็นปีครบรอบ 400 ปีที่กาลิเลโอ กาลิเออิ ได้นำเลนส์แว่นตามาประกอบและส่องขึ้นไปบนท้องฟ้า แล้วเห็นหลุมดวงจันทร์ ดวงจันทร์บริวารของดาวพฤหัสบดีและเห็นดาวมีหู 2 ข้างซึ่งก็คือดาวเสาร์นั่นเอง แต่เนื่องจากอุปกรณ์ในยุคโบราณยังเห็นภาพไม่ชัดเจน เหตุการณ์ครั้งนั้นนับเป็นครั้งแรกของการเปิดศักราชสู่จักรวาล
ทางองค์การยูเนสโกแห่งสหประชาชาติ (UNESCO) และสหพันธ์ดาราศาสตร์สากล (International Astronomical Union: IAU) จึงประกาศให้ปี 2552 เป็นปีดาราศาสตร์สากล (International Year of Astronomy: IYA 2009) ซึ่งเป็นโอกาสในการจัดกิจกรรมสร้างตระหนักและตื่นตัวทางด้านวิทยาศาสตร์โดยอาศัยดาราศาสตร์ โดยทั่วโลกจะมีกิจกรรมเพื่อเฉลิมฉลองปีนี้ ภายใต้แนวคิด "เอกภพที่คุณสัมผัสได้" (The Universe, Yours to Discover)
สำหรับสถาบันดาราศาสตร์นั้น รศ.บุญรักษากล่าวว่า จะจัดกิจกรรมตลอดทั้งปี และจะประชาสัมพันธ์ถึงปีนี้อย่างเต็มตัวในวันที่ 26 ม.ค.52 ซึ่งจะเกิดปรากฎการณ์สุริยุปราคาบางส่วนในช่วงเย้นด้วย และได้เพิ่มกับทีมข่าววิทยาศาสตร์ "ASTV-ผู้จัดการออนไลน์" อีกด้วยว่าราวเดือน เม.ย.-พ.ค.นี้ จะจัดนิทรรศการภาพถ่ายดาราศาสตร์จากทั่วโลก โดยในจำนวนมีภาพถ่ายปรากฏการณ์ "พระจันทร์ยิ้ม" เหนือพระธาตุบนดอยอินทนนท์ ซึ่งสะท้อนถึงปรากฏการณ์ดาราศาสตร์ที่อยู่เคียงคู่กับวัฒนธรรมประจำถิ่น
ส่วนปรากฏการณ์ดาราศาสตร์ที่น่าสนใจในปีนี้ รศ.บุญรักษาแจงว่า
1.ปรากฏการณ์สุริยุปราคาบางส่วนเกิดขึ้น 2 ครั้ง ในวันที่ 26 ม.ค.52 และวันที่ 22 ก.ค.52
2.ปรากฏการณ์ดวงจันทร์บังดาวพฤหัส ที่เรียกว่า "ออคคัลเทชัน" (Occultation) ซึ่งเป็นปรากฏการณ์ที่วัตถุขนาดใหญ่บังวัตถุขนาดใหญ่ ทั้งนี้สามารถมองเห็นได้ด้วยตาเปล่า เพราะดาวพฤหัสมีความสว่างมากอยู่แล้ว
และ 3.ปรากฏการณ์ฝนดาวตก 2 ครั้ง คือ "ฝนดาวตกลีโอนิดส์" (Leonids) ระหว่าง 17-18 พ.ย.52 และ "ฝนดาวตกเจมินิดส์" (Geminids) วันที่ 14-15 ธ.ค.52 ซึ่งปีนี้ฝนดาวตกทั้ง 2 ครั้งไม่มีแสงจันทร์รบกวน
นอกจากนี้ สดร.ยังจะให้ความร่วมมือกับทางสมาพันธ์ดาราศาสตร์สากล ในการเผยแพร่ภาพยนตร์เรื่อง IYA Blast ซึ่งภาพยนตร์ของสมาพันธ์ดาราศาสตร์สากลที่ได้ส่งบอลลูนพร้อมกล้อง ขึ้นไปบันทึกและสังเกตจักรวาล แล้วจัดทำเป็นภาพยนต์ในรูปแบบดีวีดี
ทั้งนี้ผู้สนใจสามารถติดตามรายละเอียดและกิจกรรมของปีดาราศาสตร์สากลได้ที่เว็บไซต์ http://www.astronomy2009.org/
