หลบยังไงก็ได้กลิ่น "จมูกเหนือชั้น" ตอกย้ำ "ทีเร็กซ์" เจ้าแห่งนักล่า

สแกนกะโหลก "ทีเร็กซ์" นักวิจัยพบอาวุธสุดร้ายของราชาไดโนเสาร์นักล่า นอกจากสายตาอันแหลมคมแล้ว ยังมีประสาทการดมกลิ่นอันเหนือชั้น เพราะมีสมองส่วนดมกลิ่นใหญ่กว่า นักล่าขนาดมหึมาตัวอื่นๆ ประกาศศักดาเป็นเจ้าพิภพยุคครีเตเชียส ตามรอยไดโนเสาร์เคราะห์ร้ายได้ไม่ยากแม้ในยามค่ำคืน

เอเอฟพีและรอยเตอร์รายงานว่าทีมวิจัยที่นำโดยดาร์ลา ซีเลนนิตสกี (Darla Zelenitsky) มหาวิทยาลัยคาลการี (University of Calgary) รัฐอัลเบอร์ตา แคนาดา ศึกษาวิจัยสมองของไดโนเสาร์ ไทรันโนซอรัส เร็กซ์ หรือ ทีเร็กซ์ (Tyrannosaurus Rex: T. rex) พบว่ามันมีประสาทการดมกลิ่นที่เป็นเลิศ นอกเหนือจากสายตาที่คมกริบ และเป็นนักวิ่งชั้นยอด จึงทำให้มันนักล่าผู้ยิ่งใหญ่แห่งโลกล้านปีในยุคครีเตเชียสเมื่อราว 65 ล้านปีก่อน

ก่อนหน้านี้มีรายงานว่าเจ้าทีเร็กซ์ ไดโนเสาร์กินเนื้อสายพันธุ์ที่น่าสะพรึงกลัวที่สุดนี้สามารถวิ่งได้รวดเร็วกว่าคนเสียอีก และมีสายตาแหลมคมยิ่งกว่านกอินทรี จึงทำให้มันสามารถล่าเหยื่อได้เหนือชั้นกว่าไดโนเสาร์นักล่าสายพันธุ์อื่น และจากงานวิจัยล่าสุดด้วยการใช้เครื่องซีทีแสกน (CT scan) สแกนกะโหลกของทีเร็กซ์

นักวิจัยวิเคราะห์ร่องรอยของสมอง ส่วนที่เกี่ยวข้องกับดมกลิ่นของทีเร็กซ์ (olfactory bulb) พบว่ามีขนาดใหญ่ที่สุดในบรรดานักล่าตัวมหึมา ทำให้มันมีประสาทการดมกลิ่นดีเยี่ยมกว่าไดโนเสาร์กินเนื้อขนาดใหญ่ตัวอื่นๆ ที่ศึกษาเปรียบเทียบกัน เช่น ไจแกนโนโทซอรัส (Giganotosaurus) แห่งอเมริกาใต้ และคาร์ชาโรดอนโตซอรัส (Carcharodontosaurus) จากแอฟริกา ซึ่งได้ตีพิมพ์การวิจัยในวารสารราชบัณฑิตยสภาอังกฤษฉบับ บี (British journal Proceedings of the Royal Society B)

ทั้งนี้ งานวิจัยนี้ได้ไม่พูดถึงประสาทการดมกลิ่นอันดีเยี่ยมของทีเร็กซ์เป็นครั้งแรก  แต่เป็นครั้งแรกที่มีการนำไปเปรียบเทียบกับไดโนเสาร์กินเนื้อชนิดอื่นๆ และพบว่าสมองส่วนรับรู้กลิ่นของทีเร็กซ์ใหญ่ที่สุด อาจนับว่าเป็นส่วนที่เป็นพระเอกของมันเลยทีเดียว ซึ่งการดมกลิ่นที่ยอดเยี่ยมนี้เป็นประโยชน์อย่างยิ่งในการล่าเหยื่อยามค่ำคืน

"สันนิษฐานได้ว่า ความสามารถยอดเยี่ยมในการดมกลิ่นของทีเร็กซ์ แสดงว่ามันเป็นหนึ่งในพวกที่ชอบกินซากสัตว์ที่ตายไปแล้วด้วยเหมือนกัน เพราะว่าพวกนี้ จะต้องใช้การดมกลิ่นเพื่อเสาะแสวงหาตำแหน่งที่ตั้ง ของซากสัตว์เน่าเปื่อยทั้งหลาย" คำอธิบายของฟรานซิส เทอร์เรียน (Francois Therrien) หนึ่งในทีมนักวิจัยที่ร่วมศึกษาจากพิพิธภัณฑ์รอยัลไทร์เรลล์ (Royal Tyrrell Museum) แคนาดา

นอกจากนี้ ทีมวิจัยยังได้ศึกษาวิเคราะห์สมองส่วนดมกลิ่นของไดโนเสาร์กินเนื้ออีกหลายชนิด รวมทั้ง อาร์คีออพเทอริกซ์ (Archaeopteryx) ไดโนเสาร์คล้ายนกในยุคจูแรสสิก เมื่อราว 150 ล้านปีก่อน พบว่ามันมีประสาทส่วนดมกลิ่นดีพอๆ กับการมองเห็นอันยอดเยี่ยมของมัน

"ก่อนหน้านี้เข้าใจกันว่าประสาทการดมกลิ่นไม่สำคัญเท่าการมองเห็นสำหรับนกในโลกดึกดำบรรพ์ แต่จากงานวิจัยนี้พบว่ามันไม่จริงเสมอไป และเป็นไปได้ว่าสัตว์จำพวกนี้ค่อยๆ สูญเสียความสามารถนี้ไปในช่วงใดช่วงหนึ่ง แต่น่าจะเป็นระยะเวลานานมากหลังจากนั้น" ซีเลนนิตสกี กล่าว.