เชื่อว่าหลายคนคงเคยเห็นเศษขยะ ถุงพลาสติก โฟมกล่องอาหาร และขยะต่างๆ ลอยอยู่ตามแม่น้ำ ลำคลอง ซึ่งขยะเหล่านี้ถ้าหากมีการทิ้งจำนวนมากๆ จะเป็นส่วนหนึ่งทำให้เกิดน้ำเน่าเสียได้
นายณรงค์ แผ้วพลสง เลขาธิการคณะกรรมการการอาชีวศึกษา เล่าให้ฟังว่า จากปัญหาขยะเกลื่อนแม่น้ำลำคลอง ว่าที่ พ.ต.ณรงค์ศักดิ์ นพคุณ ผู้อำนวยการวิทยาลัยการอาชีพเถิน จังหวัดลำปาง กระตุ้นให้นักศึกษาคิดค้นสิ่งประดิษฐ์แล้วส่งผลงาน “เรือเก็บขยะบนผิวน้ำ Clean Energy” เข้าประกวดในโครงการประกวดการเพิ่มประสิทธิภาพด้านการอนุรักษ์พลังงานและพลังงานทดแทน โดยเทคโนโลยีและนวัตกรรม 4.0 (Thailand Energy of Innovation and Technology Awards 2019) ซึ่งจัดขึ้นโดยกรมพัฒนาพลังงานทดแทนและอนุรักษ์พลังงาน จากผลการตัดสินปรากฏว่า ผลงานของวิทยาลัยการอาชีพเถิน ได้รับรางวัลพิเศษ ชื่อ รางวัลคือ นวัตกรรมสร้างแรงบันดาลใจ ซึ่งสร้างความภาคภูมิใจให้กับนักศึกษาและสถานศึกษาเป็นอย่างมาก
ปัจจุบันน้ำในแม่น้ำลำคลองมีปัญหาเรื่องขยะลอยเกลื่อนและสภาพน้ำเน่าเสียเป็นจำนวนมาก เป็นอุปสรรคต่อการสัญจร และการนำไปใช้ ซึ่งรัฐต้องเสียค่าใช้จ่ายเพื่อปรับปรุงคุณภาพน้ำเป็นจำนวนมาก เพื่อให้มีน้ำสะอาดเพียงพอสำหรับนำไปผลิตเป็นน้ำประปา นักศึกษาของวิทยาการอาชีพเถิน จึงคิดค้นเรือเก็บขยะบนผิวน้ำ Clean Energy ขึ้นมา เพื่อแก้ปัญหาดังกล่าว โดยเรือเก็บขยะบนผิวน้ำนี้ทำงาน หรือขับเคลื่อนโดยใช้พลังงานจากธรรมชาติจริงๆ ใช้แผงโซลาร์เซลล์เป็นพลังงานหลัก ซึ่งปลอดภัยต่อสุขภาพของผู้ใช้ และเป็นพลังงานที่ได้จากแสงอาทิตย์ ที่ใช้แล้วไม่มีวันหมด
ถึงแม้ว่าวันที่แสงอาทิตย์น้อย แผงโซลาร์เซลล์ก็มีกลไกในตัวเองที่ทำให้ผลิตพลังงานไฟฟ้าได้ ส่วนการบังคับเรือบังคับโดยการใช้รีโมตคอนโทรล ก่อนที่จะส่งเข้าประกวดได้นำไปทดลองใช้จริงในการเก็บขยะทั้งในบึง แม่น้ำ ลำคลอง สำหรับนักศึกษาที่ร่วมกันจัดทำนวัตกรรมชิ้นนี้ คือ นางสาวสุวิดา กองวงศ์ และ นายพิทวัส ต้อสาย นักศึกษาแผนกวิชาช่างไฟฟ้า ระดับประกาศนียบัตรวิชาชีพชั้นสูง (ปวส.) ปีที่ 2 โดยมี นายณัฎฐชัย อ้ายฝอย และ นายอนันต์ วงศ์จันต๊ะ เป็นครูที่ปรึกษา
นายณรงค์ กล่าวถึงจุดยืนของสำนักงานคณะกรรมการการอาชีวศึกษา (สอศ.) ว่า ที่ผ่านมา สอศ.พร้อมให้การส่งเสริม สนับสนุนนักเรียน นักศึกษาในสังกัด ได้นำความรู้และทักษะวิชาชีพเชิงช่างมาบูรณาการให้เกิดกระบวนการเรียนรู้ สามารถนำไปผลิต คิด วิเคราะห์ พัฒนาและแก้ไขปัญหาอย่างเป็นระบบ สามารถสร้างสิ่งประดิษฐ์ที่พัฒนาไปสู่อาชีพและสร้างงาน สร้างรายได้ให้กับตนเองและครัวเรือน รวมทั้งยังช่วยพัฒนาสังคมให้มีคุณภาพที่ดีขึ้น
สำหรับนวัตกรรมหรือสิ่งประดิษฐ์อาชีวศึกษา อาจจะไม่ใช่เครื่องจักร หรืออุปกรณ์ชิ้นใหญ่ที่มีความซับซ้อนในการใช้งาน แต่จะเป็นอุปกรณ์หรือเครื่องจักรที่มีกระบวนการสร้างที่เป็นไปตามหลักวิชาการพื้นฐาน เสริมด้วยองค์ความรู้ที่เป็นทักษะวิชาชีพ ราคาไม่แพง บุคคลทั่วไปสามารถนำไปใช้ให้เกิดประโยชน์หรือแก้ไขปัญหาที่เกิดขึ้นในชีวิตประจำวันได้ ที่ผ่านมา อาชีวศึกษาภูมิใจกับผลงานสิ่งประดิษฐ์ต่างๆ เป็นอย่างยิ่ง เพราะนอกจากจะได้รับรางวัลจากหลายๆ เวทีแล้ว ยังสามารถนำไปใช้งานได้จริง ถูกใจกลุ่มอาชีพต่างๆ เป็นจำนวนมาก
“การคิดค้นสิ่งประดิษฐ์ต่างๆ ของนักศึกษา ส่วนใหญ่มักจะนำปัญหาที่เกิดขึ้น หรือสิ่งใกล้ตัว แล้วนำปัญหานั้นมาระดมสมองช่วยกันคิดว่าจะแก้ปัญหาอย่างไร อย่าง เรือเก็บขยะบนผิวน้ำ ซึ่งได้รับรางวัลนวัตกรรมสร้างแรงบันดาลใจ ก็เกิดจากนักศึกษาเห็นขยะลอยเต็มคลอง จะช่วยกันคิดแล้วประดิษฐ์ขึ้นมา และการที่ผลงานของนักศึกษาได้รับรางวัลยิ่งสร้างมั่นใจและรู้สึกภาคภูมิใจ มั่นใจว่าจะกระตุ้นให้นักศึกษามีแรงบันดาลใจสร้างสิ่งประดิษฐ์ใหม่ๆ เพื่อช่วยเหลือสังคมต่อไป ส่วนปัญหาขยะ ขอฝากไปยังทุกคนขอให้ทิ้งในจุดทิ้งขยะ เพื่อคืนความใสของน้ำในลำคลอง คืนธรรมชาติให้สัตว์น้ำด้วย” นายณรงค์ กล่าว