เสริมภูมิต้านทาน "ลูกน้อย" ลดความเสี่ยงด้วยวัคซีน

โดย...นพ.พรเทพ สวนดอก กุมารแพทย์สาขาโรคติดเชื้อ โรงพยาบาลกรุงเทพ

อีกหนึ่งวิธีในการช่วยสร้างภูมิคุ้มกันโรคสำหรับลูกน้อยได้เป็นอย่างดี คือ การฉีดวัคซีน เพราะเด็กเล็กๆ ภูมิต้านทานอาจยังไม่ดีพอ การติดเชื้อโรคบางชนิดอาจก่อให้เกิดอาการเจ็บป่วยที่รุนแรงได้ การได้รับวัคซีนพื้นฐานจำเป็นตามวัย จะช่วยปกป้องลูกน้อยให้ปลอดภัย มีพัฒนาการที่ดีสมวัยและต่อเนื่อง

โดยทั่วไปเด็กเล็กควรได้รับวัคซีนพื้นฐานตามวัยตั้งแต่แรกเกิดจนถึง 12 เดือน ประกอบด้วย วัคซีนป้องกันโรคตับอักเสบบี คอตีบ ไอกรน บาดทะยัก โปลิโอ เยื่อหุ้มสมองอักเสบ ไวรัสโรต้า หัด-หัดเยอรมัน-คางทูม และไข้สมองอักเสบ เป็นต้น รวมถึง วัคซีนไข้หวัดใหญ่และวัคซีนป้องกันโรคไอพีดีปอดบวม ก็ถือเป็นอีกหนึ่งวัคซีนสำหรับเด็กที่มีความสำคัญเช่นกัน

ทั้งนี้ การฉีดวัคซีนเป็นการช่วยกระตุ้นระบบภูมิคุ้มกันได้อีกทางหนึ่งเพื่อให้เด็กมีสุขภาพแข็งแรงและเติบโตได้สมวัย เมื่อเด็กอายุ 6 เดือนขึ้นไป นอกจากฉีดวัคซีนขั้นพื้นฐานแล้วแนะนำให้ฉีดวัคซีนป้องกันโรคที่เกิดขึ้นบ่อยในเด็กด้วย เช่น วัคซีนป้องกันโรคไข้หวัดใหญ่ และวัคซีนป้องกันโรคไอพีดีปอดบวม วัคซีนนี้จะช่วยลดความเสี่ยงในการเกิดโรคระบบทางเดินหายใจและลดความรุนแรงของโรคได้ โดยเฉพาะเด็กที่มีโรคประจำตัว เช่น โรคทางเดินหายใจ โรคหัวใจ โรคเลือด และภูมิคุ้มกันบกพร่อง เป็นต้น

เด็กเล็กหากไม่ได้รับวัคซีนอาจเป็นการเพิ่มโอกาสติดเชื้อได้ง่ายเทียบกับเด็กที่ได้รับวัคซีน และหากติดเชื้อไวรัสไข้หวัดใหญ่มักจะมีอาการไข้สูงบางครั้งอาจทำให้เกิดอาการชักได้ ดังนั้น เพื่อเป็นการเสริมเกราะป้องกันโรคให้แก่เด็กๆ ควรพาไปฉีดวัคซีนที่จำเป็นตามกำหนดกับกุมารแพทย์ วัคซีนไข้หวัดใหญ่พบอาการข้างเคียงหลังฉีดวัคซีนได้น้อย ส่วนใหญ่จะเป็นเพียงอาการไข้ต่ำๆ อาการปวดบวมแดงบริเวณตำแหน่งที่ฉีดวัคซีน ซึ่งสามารถหายได้เองภายใน 2-3 วัน ควรเลือกฉีดวัคซีนกับกุมารแพทย์เพื่อรับฟังคำแนะนำก่อนการฉีด ตลอดจนข้อปฏิบัติในการดูแลลูกเมื่อกลับไปอยู่บ้าน


สำหรับวัคซีนที่เด็กควรฉีดตรงตามกำหนด เน้นที่วัคซีนที่ป้องกันการติดเชื้อภายหลังการสัมผัสโรค โดยเฉพาะวัคซีนป้องกันโรคพิษสุนัขบ้าและวัคซีนป้องกันโรคบาดทะยัก วัคซีนที่สามารถเลื่อนได้บ้างภายใน 1-2 สัปดาห์ ได้แก่ วัคซีนป้องกันโรคพื้นฐานข้างต้นในเด็กอายุ 2 ขวบปีแรก เพราะโรคกลุ่มนี้พบได้บ่อยและมีความรุนแรง การรับวัคซีนไม่ครบหรือช้าเกินไปอาจมีผลเสียและเป็นอันตราย ส่วนวัคซีนที่สามารถเลื่อนได้ในระยะเวลา 1 เดือนขึ้นไป ส่วนใหญ่เป็นวัคซีนเข็มกระตุ้น มักฉีดในเด็กอายุตั้งแต่ 2 ขวบเป็นต้นไป แต่ไม่ควรเลื่อนนานและสามารถให้ต่อได้เลย โดยไม่ต้องเริ่มนับใหม่

ด้วยสถานการณ์ COVID-19 รพ.กรุงเทพ ได้เพิ่มมาตรการความปลอดภัยที่เข้มงวดยิ่งขึ้น โดยศูนย์กุมารเวช รพ.กรุงเทพ ได้จัดมาตรการรองรับการให้บริการ คือ Zoning แบ่งโซนให้บริการระหว่างคลินิกรับฉีดวัคซีนกับคลินิกเด็กป่วย OPD Short Period Service เพิ่มความรวดเร็วในการให้บริการในกรณีที่ผู้ป่วยนัดหมายล่วงหน้าสามารถรับบริการได้อย่างรวดเร็ว ใช้เวลาอยู่ในรพ.ไม่นาน มีบริการจัดส่งยาให้ถึงบ้านด้วย Bangkok Hospital Delivery Services รวมถึง Always cleaning มีการทำความสะอาดห้องตรวจและพื้นที่ส่วนกลางสม่ำเสมอ และลดความเสี่ยงด้วยการเก็บของเล่นเด็กออกชั่วคราวเพื่อลดโอกาสเด็กในการสัมผัสของเล่น ทีมแพทย์และพยาบาลใส่ Surgical Mask และ Face shield ในการให้บริการเพราะคำนึงถึงความปลอดภัยของผู้ป่วยเป็นสำคัญ