กรมศิลป์จัดพิธีบวงสรวงเพื่อบูรณปฏิสังขรณ์ราชรถ พระยานมาศ และเครื่องประกอบในพิธีถวายพระเพลิงพระบรมศพ เป็นมหัทธโนฤกษ์ เหมาะสำหรับการมงคลต่างๆ พรุ่งนี้รับมอบไม้จันทน์หอมจากกรมอุทยานฯ
วันนี้ (19 ธ.ค.) เมื่อเวลา 14.49 น. ที่พิพิธภัณฑสถานแห่งชาติ พระนคร พล.อ.ธนะศักดิ์ ปฏิมาประกร รองนายกรัฐมนตรี ในฐานะประธานคณะกรรมการฝ่ายจัดสร้างพระเมรุมาศ สิ่งปลูกสร้างประกอบพระเมรุมาศ และบูรณปฏิสังขรณ์ราชรถและพระยานมาศ งานพระราชพิธีถวายพระเพลิงพระบรมศพพระบาทสมเด็จพระปรมินทรมหาภูมิพลอดุลยเดช เป็นประธานในพิธีบวงสรวงเพื่อบูรณปฏิสังขรณ์ราชรถ พระยานมาศ และเครื่องประกอบในพิธีถวายพระเพลิงพระบรมศพ โดยมี พระมหาราชครูพิธีศรีวิสุทธิคุณ วิบูลย์เวทย์บรมหงส์ พรหมพงศ์ พฤฒาจาริย์ ประธานพระครูพราหมณ์ และหัวหน้าพราหมณ์หลวง สังกัดกองพระราชพิธี สำนักพระราชวัง เป็นผู้นำบวงสรวง พร้อมด้วย ผู้แทนหน่วยงานที่เกี่ยวข้องกับงานพระราชพิธีถวายพระเพลิงพระบรมศพ เข้าร่วมในพิธีบวงสรวงจำนวนมาก
พล.อ.ธนะศักดิ์ กล่าวว่า การจัดพิธีบวงสรวงเพื่อบูรณปฏิสังขรณ์ราชรถ พระยานมาศ และเครื่องประกอบในพระราชพิธีถวายพระเพลิงพระบรมศพ เป็นไปตามขนบธรรมเนียมประเพณีไทย เพื่อความเป็นสิริมงคลของผู้มีส่วนร่วมดำเนินงาน โดยพระมหาราชครูพิธีศรีวิสุทธิคุณ ได้กำหนดเวลาฤกษ์ดังกล่าว เป็นมหัทธโนฤกษ์ แปลว่า คนมั่งมี ผู้รุ่งเรือง เศรษฐี บาทฤกษ์ทั้ง 4 อยู่ในราศีเดียวกัน เป็น “บูรณะฤกษ์” เหมาะสำหรับการมงคลต่างๆ เพื่อบวงสรวงเทพยดาและดวงวิญญาณพระมหากษัตริยาธิราช และครูอาจารย์ที่ประสิทธิ์วิทยาการทุกสาขา ทั้งนี้ ด้วยเหตุที่ราชรถ ราชยานทั้งหลายได้สร้างขึ้นแต่ครั้งรัชสมัยพระบาทสมเด็จพระพุทธยอดฟ้าจุฬาโลก และได้ใช้สืบเนื่องกันมาในงานถวายพระเพลิงพระบรมศพพระมหากษัตริย์ และพระศพพระบรมวงศานุวงศ์
ทั้งนี้ หลังจากพิธีบวงสรวง กรมศิลปากร กรมสรรพาวุธทหารบก และ กรมอู่ทหารเรือ จะเริ่มบูรณะราชรถทั้ง 5 องค์ ประกอบด้วย พระมหาพิชัยราชรถ เวชยันตราชรถ และราชรถน้อย 3 องค์ เกรินบันไดนาค 2 เกริน พระยานมาศสามลำคาน 2 องค์ พระที่นั่งราเชนทรยาน และ พระวอสีวิกากาญจน์ โดยกรมศิลปากรจะดำเนินงานบูรณะ ซ่อมแซม และอนุรักษ์ด้วยวิธีการทางวิทยาศาสตร์ งานตกแต่ง และงานประดับส่วนต่างๆ ที่เป็นงานประณีตศิลปกรรม ส่วนกรมสรรพาวุธทหารบก และกรมอู่ทหารเรือ จะดำเนินการศึกษา ตรวจสอบสภาพโครงสร้างของราชรถ ระบบกลไก การเคลื่อนที่ และการชักลาก ให้มีความมั่นคงแข็งแรง ซึ่งการบูรณะนั้นเพื่อให้งดงามและสมพระเกียรติ
ด้าน พระมหาราชครูพิธีศรีวิสุทธิคุณ วิบูลย์เวทย์บรมหงส์ พรหมพงศ์ พฤฒาจารย์ หัวหน้าพราหมณ์หลวง กล่าวว่า พิธีบวงสรวงครั้งนี้เป็นประเพณีไทยที่สืบทอดมาแต่โบราณ เป็นการระลึกถึงพระคุณครูและขอขมาเพื่อเข้าสู่การบูรณะราชยาน พระยานมาศ มีการไหว้ครูอาจารย์และขอพรให้ครูอาจารย์ถ่ายทอดวิทยาการผ่านผลงานพระมหาพิชัยราชรถ และให้การดำเนินงานช่างเป็นไปด้วยความเรียบร้อย มีการแต่งโองการเพื่อใช้ในพิธีครั้งนี้โดยเฉพาะ ส่วนเนื้อหาเป็นการขอขมา เพราะราชรถถวายงานมาตั้งแต่รัชกาลที่ 1 การบูรณะจะเป็นไปด้วยความประณีต บรรจง ยกย่อง เทิดทูน และตกแต่งอย่างโบราณราชประเพณี มีความคงทนแข็งแรงดั่งเช่นแรกสร้างสมัยรัชกาลที่ ๑ เวลาฤกษ์ วันจันทร์เป็นวันดี วันเริ่มต้นงาน เป็นวันอ่อนโยน เพราะการบูรณะราชรถเป็นงานประณีตศิลป์ เครื่องบวงสรวงจำลองจักรวาล ศูนย์กลางจักรวาลคือเขาพระสุเมรุแทนด้วยบายศรี โดยมีภูเขาผลไม้ห้อมล้อม สื่อความอุดมสมบูรณ์ ส่วนภูเขาขนมแสดงความสุขและปัญญา พิธีบวงสรวงยังแสดงถึงคุณธรรม 4 อย่าง เมตตา กรุณา มุทิตา อุเบกขา ก่อนจะขออนุญาตบูรณะราชรถ หลังจากเสร็จพิธีบวงสรวง พราหมณ์หลวงจะมีพิธีอัญเชิญราชรถออกซ้อม และขออนุญาตการเคลื่อนราชรถออกจากพื้นที่เพื่อใช้ในงานพระราชพิธีถวายพระเพลิงพระบรมศพต่อไป
ขณะที่ นายอนันต์ ชูโชติ อธิบดีกรมศิลปากร กล่าวว่า ในพิธีบวงสรวงครั้งนี้ ยังมีพิธีสำคัญตามประเพณี ก็คือ การถอดลวดลายที่องค์พระมหาพิชัยราชรถ เป็นปฐมฤกษ์ เปรียบเสมือนการประเดิมงานบูรณะของช่าง โดยใช้เครื่องมือช่างประเดิมเพื่อเอาฤกษ์เอาชัยตามธรรมเนียม หลังจากนี้ทั้ง 3 หน่วยงาน ได้แก่ สำนักช่างสิบหมู่ กรมสรรพาวุธทหารบก และกรมอู่ทหารเรือ จะร่วมดำเนินงานบูรณะราชรถทั้ง 5 องค์ทันที โดยกรมอู่ทหารเรือจะเข้ามาติดตั้งนั่งร้าน กรมสรรพาวุธจะตรวจสอบเรื่องล้อ เพลา และสำนักช่างสิบหมู่จะตรวจสอบสภาพอย่างละเอียด หากพบชำรุดเสียหายจะต้องทำใหม่ให้สมบูรณ์สวยงามสมพระเกียรติ ซึ่งการบวงสรวงดังกล่าวถือเป็นจุดเริ่มต้นเข้าสู่กระบวนการงานพระราชพิธีโดยสมบูรณ์แล้ว
นายอนันต์ กล่าวต่อว่า ในช่วงที่ช่างดำเนินการบูรณะราชรถจะเปิดให้ประชาชนเข้าชมขั้นตอนการบูรณะ แต่จะมีการกันเขตและติดตั้งนั่งร้าน สำหรับวันพรุ่งนี้ (20 ธ.ค.) เวลา 15.09 น. กรมศิลปากรเตรียมพิธีรับมอบไม้จันทน์หอม จากกรมอุทยานแห่งชาติ สัตว์ป่า และพันธุ์พืชสำหรับจัดสร้างพระโกศจันทน์
นางวิจิตร ไชยวิจิตร รักษาการผู้เชี่ยวชาญด้านช่างสิบหมู่ สำนักช่างสิบหมู่ กล่าวว่า หลังจากพิธีบวงสรวงแล้ว จะมีการดำเนินงานตรวจสอบด้านศิลปกรรมตกแต่งและส่วนประกอบของราชรถและยานมาศทั้งหมด จากนั้นกลุ่มวิทยาศาสตร์เพื่อการอนุรักษ์ สำนักพิพิธถัณฑสถานแห่งชาติจะเข้ามาล้างทำความสะอาดสีทองขององค์ราชรถ ก่อนที่จะบูรณะ ทั้งนี้ ได้มีการประเมินในเบื้องต้น ในส่วนของพระมหาพิชัยราชรถจะต้องดำเนินการปิดทองใหม่บางส่วน รวมทั้งกะเทาะกระจกที่หมองคล้ำและประดับกระจกใหม่ทั้งองค์ รวมทั้งประดับผ้าม่าน ผ้าทองแผ่ลวด ฉัตรประดับราชรถ และธงงอน ซึ่งจะต้องมีการออกแบบลวดลายใหม่ ซึ่งคณะช่างจะออกแบบลวดลายที่เกี่ยวข้องกับพระมหากษัตริย์ และเป็นเครื่องประกอบพระอิสริยยศ เพื่อให้มีความงดงาม สมพระเกียรติ
สำหรับราชรถน้อยจะบูรณะใหม่เป็นพิเศษ เนื่องจากบูรณะครั้งสุดท้ายเมื่อครั้งพระราชพิธีพระราชทานเพลิงพระศพ สมเด็จพระนางเจ้ารำไพพรรณี ส่วนพระที่นั่งราชเชนทรยานจะบูรณะและปิดทองใหม่ทั้งหมด นอกจากนี้ เวชยันตราชรถ พระยานมาศสามลำคานจะมีการตรวจสอบความชำรุดอย่างละเอียดอีกครั้ง ก่อนดำเนินการบูรณะ
พลเอก ธนะศักดิ์ กล่าวภายหลังพิธีบวงสรวง ว่า เป็นพิธีการอันศักดิ์สิทธิ์เพื่อให้ 3 หน่วยงานที่เกี่ยวข้องในการบูรณะประกอบสำนักช่างสิบหมู่ กระทรวงวัฒนธรรม กรมสรรพาวุธทหารบก และกรมอู่ทหารเรือ ได้ดำเนินการบูรณะโดยราบรื่น ถือเป็นวัฒนธรรมที่สืบทอดมาแต่โบราณ เมื่อบูรณะเสร็จเรียบร้อยจะดูแล้วเหมือนใหม่ทั้งองค์ เพราะช่างทุกคนมีความชำนาญการและเป็นบุคลากรที่มีฝีมือ การบูรณะเป็นตามโบราณราชประเพณี โดยสำนักราชเลขาธิการส่งผู้แทนเข้าร่วมทุกขั้นตอน ในการบูรณปฏิสังขรณ์ราชรถ พระยานมาศ ทุกคนรวมใจเป็นหนึ่งเดียวด้วยความรักและสามัคคีเพื่อให้งดงามและสมพระเกียรติที่สุด การบูรณะจะแล้วเสร็จก่อนเดือนกันยายน 2560
ส่วนวันที่ 26 ธ.ค. นี้ เวลา 13.00 น. จะมีการประชุมจัดสร้างพระเมรุมาศ ครั้งที่ 2 ที่กรมศิลปากร ต่อจากนั้นเวลา 16.19 น. เป็นเวลาฤกษ์การปักหมุดพระเมรุมาศ โดยปักหมุดจำนวน 9 จุด ประกอบด้วย หมุดหลัก และหมุดรอง เมื่อปักหมุดเสร็จแล้วจะทำไม้ครอบจุดปักหมุด ทั้งนี้ เพื่อให้ประชาชนสามารถใช้พื้นที่สนามหลวงทำกิจกรรมสวดมนต์ข้ามปีช่วงส่งท้ายปีเก่าต้อนรับปีใหม่ จากนั้นวันที่ 20 ม.ค. 2560 จะการล้อมรั้วพื้นที่ก่อสร้างพระเมรุมาศ เพื่อให้สำนักงานช่างสิบหมู่ และหน่วยงานที่เกี่ยวข้องเข้าดำเนินการก่อสร้างพระเมรุมาศให้ถูกต้องตามราชประเพณีและสมพระเกียรติ
ส่วน พล.ท.อาวุธ เอมวงศ์ เจ้ากรมสรรพาวุธทหารบก กล่าวว่า กรมสรรพวุธทหารบก รับผิดชอบในส่วนการบูรณะช่วงล่าง ของพระมหาพิชัยราชรถ และพระยานมาศทั้งหมด รวมถึงเกรินบันไดนาค ซึ่งสัปดาห์หน้าจะส่งเจ้าหน้าที่ทำการสำรวจช่วงล่าง เพื่อประเมินในเบื้องต้น จากนั้นจะส่งทีมช่างมาประจำการทำงานที่โรงราชรถ แต่หากมีความจำเป็นต้องถอดชิ้นส่วนอื่นๆ ไปบูรณะด้านนอก ก็จะต้องทำการอัญเชิญแต่ละส่วนออกไป ตนมั่นใจว่า ช่างทุกคนมีประสบการณ์การทำงานมาตั้งแต่สมัยสมเด็จพระนางเจ้ารำไพพรรณี
