ศ.นพ.พรพรหม เมืองแมน
ภาควิชาศัลยศาสตร์
บาดแผลไฟไหม้ น้ำร้อนลวก ไฟฟ้าดูด ไฟฟ้าช็อต ส่วนใหญ่มักจะมีสาเหตุจากอุบัติเหตุ ความประมาท ขาดความระมัดระวัง ซึ่งกลไกการบาดเจ็บจะมีความรุนแรงมากน้อยเพียงใดขึ้นกับหลายปัจจัย เช่น ระยะเวลาที่ผิวหนังสัมผัสกับความร้อน อวัยวะที่ได้รับบาดเจ็บ ดีกรีความลึกของบาดแผล และขนาดความกว้างพื้นที่ของบาดแผลนั้น ๆ
บาดแผลไฟไหม้ น้ำร้อนลวก หากความลึกบาดแผลอยู่แค่เพียงผิวหนังชั้นหนังกำพร้าก็จะหายเร็วและไม่เกิดแผลเป็น ชั้นหนังแท้ ถ้าไม่มีภาวะติดเชื้อแทรกซ้อน มักจะหายภายใน 2 - 3 สัปดาห์ ขึ้นอยู่กับความลึกของบาดแผล ซึ่งมีแนวโน้มที่จะเกิดร่องรอยผิดปกติของบริเวณผิวหนัง มีโอกาสเกิดแผลเป็นแผลหดรั้งตามได้ หากได้รับการรักษาไม่ถูกต้อง กรณีถูกไฟไหม้ หากบาดเจ็บไม่ลึกมากก็จะพบว่าบริเวณผิวหนังจะมีตุ่มพองใส เมื่อตุ่มพองนี้แตกออกบริเวณบาดแผลเบื้องล่างจะเป็นสีชมพู และผู้ป่วยจะรู้สึกปวดแสบปวดร้อนมาก แต่ถ้าค่อนข้างลึกจะพบว่าสีผิวหนังจะเปลี่ยนไปเป็นสีเหลืองหรือขาว ไม่ค่อยเจ็บ กรณีชั้นผิวหนังทั้งหมดถูกทำลายด้วยความร้อน บาดแผลมักจะไม่หายเอง มีแนวโน้มการติดเชื้อของบาดแผลสูง และมีโอกาสเกิดแผลหดรั้งตามมาสูงมาก ถ้าได้รับการรักษาไม่ถูกต้อง
สิ่งแรกที่ควรทำ เมื่อโดนไฟไหม้ น้ำร้อนลวก ล้างด้วยน้ำสะอาดที่อุณหภูมิปกติ ซึ่งเชื่อว่าจะมีผลช่วยลดการหลั่งสารที่ทำให้เกิดอาการปวดบริเวณบาดแผลได้ หลังจากนั้น ซับด้วยผ้าแห้งสะอาด แล้วสังเกตว่าถ้าผิวหนังมีรอยถลอก มีตุ่มพองใส หรือมีสีของผิวหนังเปลี่ยนไป ควรรีบไปพบแพทย์ แต่ถ้าไฟไหม้ น้ำร้อนลวกบริเวณใบหน้า จะต้องได้รับการรักษาจากแพทย์โดยเร็วที่สุด เพราะบริเวณใบหน้ามักจะเกิดอาการระคายเคืองจากยาที่ใช้ ห้ามใส่ยาใด ๆ ก่อนถึงมือแพทย์ เพราะผู้ป่วยแต่ละคนมีอาการตอบสนองต่อตัวยาไม่เหมือนกัน จะต้องขึ้นกับดุลพินิจของแพทย์
ข้อห้าม เมื่อโดนไฟไหม้ น้ำร้อนลวก ไม่ควรใส่ตัวยา หรือสารใด ๆ ทาลงบนบาดแผล ถ้าไม่แน่ใจในสรรพคุณที่ถูกต้องของยาชนิดนั้น โดยเฉพาะ “ยาสีฟัน” “น้ำปลา” เพราะสิ่งเหล่านี้จะทำให้เกิดอาการระคายเคืองต่อบาดแผล เพิ่มโอกาสการเกิดบาดแผลติดเชื้อ และทำให้รักษาได้ยากขึ้น
โดยการรักษาเริ่มตั้งแต่...การใช้ยาทาในระยะเริ่มต้น การใส่ชุดผ้ารัดในกรณีที่รอยแผลจากไฟไหม้น้ำร้อนลวกมีแนวโน้มที่จะนูนมากขึ้น และไม่ตอบสนองต่อการใช้ยาทา ฉีดยาลบรอยแผลเป็น ซึ่งจะทำได้ในกรณีที่เกิดรอยแผลนูน และไม่ตอบสนองต่อการใส่ชุดผ้ารัด ผ่าตัดแก้ไข โดยแพทย์จะต้องทำการประเมินลักษณะและความรุนแรงของบาดแผล ทั้งนี้ขึ้นกับชนิดและความรุนแรงของบาดแผลหดรั้งเหล่านั้น....
เมื่อผ่านขั้นตอนการรักษาแล้ว อย่าละเลยที่จะดูแลตนเอง โดย...หลีกเลี่ยงการสัมผัสฝุ่นผง หรืออะไรก็ตามที่จะทำให้ระคายเคือง หลีกเลี่ยงการสัมผัสสัตว์ทุกชนิด เพราะหากสัมผัสบริเวณแผลอาจทำให้คัน หรือมีการติดเชื้อได้ง่าย รับประทานอาหารที่มีโปรตีนสูง เช่น เนื้อสัตว์ เพื่อเสริมการสร้างเนื้อเยื่อใหม่บริเวณบาดแผลให้บาดแผลสมานปิดเร็วขึ้น หมั่นทายา/รับประทานยาตามแพทย์สั่งอย่างเคร่งครัด ที่สำคัญต้องรักษาความสะอาดแผลให้ดี
อุบัติเหตุไฟไหม้ น้ำร้อนลวก เป็นอุบัติเหตุที่เกิดขึ้นได้บ่อยในชีวิตประจำวัน ซึ่งส่วนใหญ่แล้วมักจะเกิดจากความประมาทแทบทั้งสิ้น ถ้าต้องทำอาหารและอาจต้องสัมผัสของร้อน ควรระมัดระวังและป้องกันตนเองให้ดี ในบ้านที่มีเด็กเล็กควรระมัดระวังและจัดหาสถานที่ที่วางวัสดุที่มีความร้อนให้เหมาะสมให้ห่างจากมือเด็กเอื้อมถึงได้ ส่วนบุคลากรที่ต้องทำงานกับเครื่องใช้ไฟฟ้า หรือเครื่องทำความร้อนต่าง ๆ ที่มีโอกาสสัมผัสกับเปลวไฟ หรือเปลวเพลิงสูง ควรมีการป้องกันตนเองให้เหมาะสมด้วย เพื่อลดโอกาสเกิดอุบัติภัยไฟไหม้ น้ำร้อนลวกนี้
สำหรับอุบัติเหตุไฟฟ้าดูด ไฟฟ้าช็อต สิ่งแรกที่พึงกระทำคือ ตัดวงจรไฟฟ้า ขณะที่จะไปช่วยเหลือผู้ป่วยที่ถูกไฟฟ้าดูด ผู้ให้การช่วยเหลือต้องรู้ถึงอันตราย และแนวทางการให้ความช่วยเหลือในแต่ละสถานการณ์ โดยต้องมั่นใจว่า ได้ตัดวงจรไฟฟ้าแล้ว หากมีสายไฟพาดอยู่ ต้องหาทางนำสายไฟออก โดยการนำไม้หรือฉนวนเขี่ยออก และตามเจ้าหน้าที่ที่มีความชำนาญการมาให้การช่วยเหลือ และปฐมพยาบาลอย่างถูกต้อง ก่อนนำส่งโรงพยาบาล
ผู้ประสบเหตุไฟฟ้าดูด ไฟฟ้าช็อตนั้น ความรุนแรงของการบาดเจ็บขึ้นอยู่กับปริมาณของกระแสไฟฟ้า กระแสไฟฟ้าตามบ้านมีความแรงสูง 220 โวลต์ ไฟฟ้าแรงสูงที่มีเสาตั้งตามที่สาธารณะอาจมีความแรงสูงมากกว่า10,000 โวลต์ บาดแผลที่พบเห็นในผู้ป่วยที่ได้รับอุบัติเหตุเหล่านี้อาจจะพบเพียงเล็กน้อย มีอาการชา หรือรุนแรงขึ้นจนพบเนื้อตายบริเวณกว้าง อาจช็อกหมดสติ
สิ่งที่สำคัญการช่วยเหลือเบื้องต้นสำหรับผู้ป่วยอุบัติเหตุโดยบุคคลทั่วไป มีหลักสำคัญ คือ ความปลอดภัยของผู้ให้ความช่วยเหลือ ไม่ทำให้มีการบาดเจ็บเพิ่มเติม การช่วยฟื้นคืนชีพ และการช่วยเหลือเบื้องต้นก่อนการส่งต่อผู้ป่วยไปโรงพยาบาล
ติดตาม Facebook Fanpage ของ “Quality of Life” ได้ที่
ภาควิชาศัลยศาสตร์
บาดแผลไฟไหม้ น้ำร้อนลวก ไฟฟ้าดูด ไฟฟ้าช็อต ส่วนใหญ่มักจะมีสาเหตุจากอุบัติเหตุ ความประมาท ขาดความระมัดระวัง ซึ่งกลไกการบาดเจ็บจะมีความรุนแรงมากน้อยเพียงใดขึ้นกับหลายปัจจัย เช่น ระยะเวลาที่ผิวหนังสัมผัสกับความร้อน อวัยวะที่ได้รับบาดเจ็บ ดีกรีความลึกของบาดแผล และขนาดความกว้างพื้นที่ของบาดแผลนั้น ๆ
บาดแผลไฟไหม้ น้ำร้อนลวก หากความลึกบาดแผลอยู่แค่เพียงผิวหนังชั้นหนังกำพร้าก็จะหายเร็วและไม่เกิดแผลเป็น ชั้นหนังแท้ ถ้าไม่มีภาวะติดเชื้อแทรกซ้อน มักจะหายภายใน 2 - 3 สัปดาห์ ขึ้นอยู่กับความลึกของบาดแผล ซึ่งมีแนวโน้มที่จะเกิดร่องรอยผิดปกติของบริเวณผิวหนัง มีโอกาสเกิดแผลเป็นแผลหดรั้งตามได้ หากได้รับการรักษาไม่ถูกต้อง กรณีถูกไฟไหม้ หากบาดเจ็บไม่ลึกมากก็จะพบว่าบริเวณผิวหนังจะมีตุ่มพองใส เมื่อตุ่มพองนี้แตกออกบริเวณบาดแผลเบื้องล่างจะเป็นสีชมพู และผู้ป่วยจะรู้สึกปวดแสบปวดร้อนมาก แต่ถ้าค่อนข้างลึกจะพบว่าสีผิวหนังจะเปลี่ยนไปเป็นสีเหลืองหรือขาว ไม่ค่อยเจ็บ กรณีชั้นผิวหนังทั้งหมดถูกทำลายด้วยความร้อน บาดแผลมักจะไม่หายเอง มีแนวโน้มการติดเชื้อของบาดแผลสูง และมีโอกาสเกิดแผลหดรั้งตามมาสูงมาก ถ้าได้รับการรักษาไม่ถูกต้อง
สิ่งแรกที่ควรทำ เมื่อโดนไฟไหม้ น้ำร้อนลวก ล้างด้วยน้ำสะอาดที่อุณหภูมิปกติ ซึ่งเชื่อว่าจะมีผลช่วยลดการหลั่งสารที่ทำให้เกิดอาการปวดบริเวณบาดแผลได้ หลังจากนั้น ซับด้วยผ้าแห้งสะอาด แล้วสังเกตว่าถ้าผิวหนังมีรอยถลอก มีตุ่มพองใส หรือมีสีของผิวหนังเปลี่ยนไป ควรรีบไปพบแพทย์ แต่ถ้าไฟไหม้ น้ำร้อนลวกบริเวณใบหน้า จะต้องได้รับการรักษาจากแพทย์โดยเร็วที่สุด เพราะบริเวณใบหน้ามักจะเกิดอาการระคายเคืองจากยาที่ใช้ ห้ามใส่ยาใด ๆ ก่อนถึงมือแพทย์ เพราะผู้ป่วยแต่ละคนมีอาการตอบสนองต่อตัวยาไม่เหมือนกัน จะต้องขึ้นกับดุลพินิจของแพทย์
ข้อห้าม เมื่อโดนไฟไหม้ น้ำร้อนลวก ไม่ควรใส่ตัวยา หรือสารใด ๆ ทาลงบนบาดแผล ถ้าไม่แน่ใจในสรรพคุณที่ถูกต้องของยาชนิดนั้น โดยเฉพาะ “ยาสีฟัน” “น้ำปลา” เพราะสิ่งเหล่านี้จะทำให้เกิดอาการระคายเคืองต่อบาดแผล เพิ่มโอกาสการเกิดบาดแผลติดเชื้อ และทำให้รักษาได้ยากขึ้น
โดยการรักษาเริ่มตั้งแต่...การใช้ยาทาในระยะเริ่มต้น การใส่ชุดผ้ารัดในกรณีที่รอยแผลจากไฟไหม้น้ำร้อนลวกมีแนวโน้มที่จะนูนมากขึ้น และไม่ตอบสนองต่อการใช้ยาทา ฉีดยาลบรอยแผลเป็น ซึ่งจะทำได้ในกรณีที่เกิดรอยแผลนูน และไม่ตอบสนองต่อการใส่ชุดผ้ารัด ผ่าตัดแก้ไข โดยแพทย์จะต้องทำการประเมินลักษณะและความรุนแรงของบาดแผล ทั้งนี้ขึ้นกับชนิดและความรุนแรงของบาดแผลหดรั้งเหล่านั้น....
เมื่อผ่านขั้นตอนการรักษาแล้ว อย่าละเลยที่จะดูแลตนเอง โดย...หลีกเลี่ยงการสัมผัสฝุ่นผง หรืออะไรก็ตามที่จะทำให้ระคายเคือง หลีกเลี่ยงการสัมผัสสัตว์ทุกชนิด เพราะหากสัมผัสบริเวณแผลอาจทำให้คัน หรือมีการติดเชื้อได้ง่าย รับประทานอาหารที่มีโปรตีนสูง เช่น เนื้อสัตว์ เพื่อเสริมการสร้างเนื้อเยื่อใหม่บริเวณบาดแผลให้บาดแผลสมานปิดเร็วขึ้น หมั่นทายา/รับประทานยาตามแพทย์สั่งอย่างเคร่งครัด ที่สำคัญต้องรักษาความสะอาดแผลให้ดี
อุบัติเหตุไฟไหม้ น้ำร้อนลวก เป็นอุบัติเหตุที่เกิดขึ้นได้บ่อยในชีวิตประจำวัน ซึ่งส่วนใหญ่แล้วมักจะเกิดจากความประมาทแทบทั้งสิ้น ถ้าต้องทำอาหารและอาจต้องสัมผัสของร้อน ควรระมัดระวังและป้องกันตนเองให้ดี ในบ้านที่มีเด็กเล็กควรระมัดระวังและจัดหาสถานที่ที่วางวัสดุที่มีความร้อนให้เหมาะสมให้ห่างจากมือเด็กเอื้อมถึงได้ ส่วนบุคลากรที่ต้องทำงานกับเครื่องใช้ไฟฟ้า หรือเครื่องทำความร้อนต่าง ๆ ที่มีโอกาสสัมผัสกับเปลวไฟ หรือเปลวเพลิงสูง ควรมีการป้องกันตนเองให้เหมาะสมด้วย เพื่อลดโอกาสเกิดอุบัติภัยไฟไหม้ น้ำร้อนลวกนี้
สำหรับอุบัติเหตุไฟฟ้าดูด ไฟฟ้าช็อต สิ่งแรกที่พึงกระทำคือ ตัดวงจรไฟฟ้า ขณะที่จะไปช่วยเหลือผู้ป่วยที่ถูกไฟฟ้าดูด ผู้ให้การช่วยเหลือต้องรู้ถึงอันตราย และแนวทางการให้ความช่วยเหลือในแต่ละสถานการณ์ โดยต้องมั่นใจว่า ได้ตัดวงจรไฟฟ้าแล้ว หากมีสายไฟพาดอยู่ ต้องหาทางนำสายไฟออก โดยการนำไม้หรือฉนวนเขี่ยออก และตามเจ้าหน้าที่ที่มีความชำนาญการมาให้การช่วยเหลือ และปฐมพยาบาลอย่างถูกต้อง ก่อนนำส่งโรงพยาบาล
ผู้ประสบเหตุไฟฟ้าดูด ไฟฟ้าช็อตนั้น ความรุนแรงของการบาดเจ็บขึ้นอยู่กับปริมาณของกระแสไฟฟ้า กระแสไฟฟ้าตามบ้านมีความแรงสูง 220 โวลต์ ไฟฟ้าแรงสูงที่มีเสาตั้งตามที่สาธารณะอาจมีความแรงสูงมากกว่า10,000 โวลต์ บาดแผลที่พบเห็นในผู้ป่วยที่ได้รับอุบัติเหตุเหล่านี้อาจจะพบเพียงเล็กน้อย มีอาการชา หรือรุนแรงขึ้นจนพบเนื้อตายบริเวณกว้าง อาจช็อกหมดสติ
สิ่งที่สำคัญการช่วยเหลือเบื้องต้นสำหรับผู้ป่วยอุบัติเหตุโดยบุคคลทั่วไป มีหลักสำคัญ คือ ความปลอดภัยของผู้ให้ความช่วยเหลือ ไม่ทำให้มีการบาดเจ็บเพิ่มเติม การช่วยฟื้นคืนชีพ และการช่วยเหลือเบื้องต้นก่อนการส่งต่อผู้ป่วยไปโรงพยาบาล
ติดตาม Facebook Fanpage ของ “Quality of Life” ได้ที่
