โดย... สุกัญญา แสงงาม
เบื้องหน้ากลุ่มชายหญิงตั้งแต่หัวจรดเท้าเปรอะเปื่อนไปด้วยฝุ่นสีแดง สีคราม สีเหลือง สีเขียว จนดูไม่ออกว่าสีเสื้อสาหรี่สีอะไร แต่ใบหน้าพวกเขากลับยิ้มแย้มแจ่มใส
นี่คือเทศกาลโฮลีของอินเดีย จัดระหว่างวันที่ 15-17 มีนาคมที่ผ่านมา ถ้าเปรียบเทียบคล้ายกับเทศกาลสงกรานต์ของไทยเรา ต่างกันของเราใช้น้ำ อินเดียสาดสีแดง สีคราม สีเหลือง สีเขียว ซึ่งผงสีเหล่านี้ไม่เป็นพิษต่อร่างกายหรือสุขภาพ เพราะเขาสกัดมาจากพืชและพืชสมุนไพรตามธรรมชาติ และเป็นเทศกาลชายหญิงชาวอินเดียรอคอย ช่วงเทศกาลนี้เขาจะลืมเรื่องชนชั้นวรรณะ ความยากดีมีจน แล้วเป็นเทศกาลเดียวที่ชายหญิงจะสามารถถูกเนื้อต้องตัวกันได้
เทศกาลโฮลี ไม่ว่าจะอยู่วัยไหนๆ จะออกมาเล่นสาดสีใส่กัน เป็นการเฉลิมฉลองเทศกาลวันปีใหม่ ถือว่าเป็นช่วงเปลี่ยนเข้าสู่วันพระจันทร์เต็มดวงของฮินดู เป็นนิมิตแห่งชัยชนะสิ่งเลวร้ายทั้งหลาย และเฉลิมฉลองต้อนรับสิ่งดีรับปีใหม่
นับเป็นครั้งแรกที่เห็นการเฉลิมฉลองเทศกาลโฮลี พลันนึกถึงสงกรานต์ที่ปัจจุบันเล่นกันเลยเถิด รุนแรง ลวนลาม กระทั่งหลายหน่วยงานที่เกี่ยวข้องต้องรุกขึ้นมารณรงค์ “สงกรานต์สีขาว” ปรีชา กันธิยะ ปลัดกระทรวงวัฒนธรรม (วธ.) เล่าว่า ปีนี้งานสืบสานประเพณีสงกรานต์ ทาง วธ. ได้เร่งสร้างความรู้ความเข้าใจให้สังคมไทยและต่างชาติคำนึงสิ่งที่ควรปฏิบัติและไม่ควรปฏิบัติในเทศกาลสงกรานต์ เนื่องจากในแต่ละปีมีประเด็นเกี่ยวกับการเล่นสงกรานต์ที่ไม่สร้างสรรค์อันเป็นเหตุให้คนต่างชาติเกิดความเข้าใจผิดว่าสงกรานต์ จึงขอให้ประชาชนไทยได้ปฏิบัติและแนะนำชาวต่างชาติให้เข้าใจประเพณีสงกรานต์ ดังนี้
สิ่งที่ควรปฏิบัติ 5 ข้อ ได้แก่ 1. ทำความสะอาดบ้านเรือน บริเวณวัด ชุมชนด้วยจิตอาสา เพื่อต้อนรับปีใหม่ไทย 2. ทำบุญตักบาตร สรงน้ำพระ ฟังเทศน์ ฟังธรรม และปล่อยนก ปล่อยปลา ขนทรายเข้าวัด 3. รดน้ำดำหัวผู้ใหญ่ที่ให้ความเคารพและทำบุญอัฐิอุทิศส่วนกุศลให้กับผู้ล่วงลับ 4. แต่งกายให้เหมาะสม มิดชิด เล่นน้ำอย่างสุภาพ ปะแป้งแต่พองาม โดยคำนึงถึงความปลอดภัยทั้งต่อตนเองและผู้อื่น 5. ส่งความปรารถนาดีและอวยพรให้กัน
สำหรับสิ่งที่ไม่ควรปฏิบัติ 5 ข้อ ได้แก่ 1. งดเครื่องดื่มแอลกอฮอล์ และไม่ควรขับรถขณะมึนเมา 2. งดเล่นน้ำขณะขับขี่ยานพาหนะและงดสาดน้ำผู้ที่ขับขี่ยวดยานผ่านมา 3. งดการใช้แป้งผสมสีและน้ำแข็ง 4. งดการขว้าง ปา หรือ ใช้อุปกรณ์อันแรงดันน้ำที่จะทำให้ผู้อื่นบาดเจ็บและอาจเกิดอุบัติเหตุ 5. งดการแต่งกายยั่วยุ แสดงกิริยาที่ไม่เหมาะสมในที่สาธารณะและไม่ฉวยโอกาสลวนลามผู้อื่น
เพื่อให้ชาวไทย ชาวต่างชาติ ร่วมเล่นสงกรานต์ โดยไม่ต้องเดินทางไปต่างจังหวัด กรมส่งเสริมวัฒนธรรม จับมือกับ จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย จัดสงกรานต์ที่งดงามตามประเพณีไทย ชื่อว่า “สงกรานต์เมษาผ้าขาวม้ารวมไทย อีสาน โฮแซว” ที่สยามสแควร์ ระหว่างวันที่ 13-15 เม.ย. นี้ ภายในงานจะมีขบวนแห่มหาสงกรานต์ที่รวมเอกลักษณ์ประเพณีสงกรานต์ภาคอีสานอย่างยิ่งใหญ่ เป็นสงกรานต์สีขาว เล่นสาดน้ำกันอย่างสุภาพ แต่งกายเหมาะสม ปลอดภัย ไร้แป้งและแอลกอฮอล์ แบ่งเป็นทั้งหมด 5 โซน อาทิ 1. อีสานสะออน ณ ล้านหน้าฮาร์ดร็อค คาเฟ่ พบศิลปินจากเวทีไทยแลนด์ก็อตทาเลนท์ คุณพระช่วย จำอวดคุณพระ 2. หมู่เฮาเผ่าอีสาน ณ สยามสแควร์ ซ.2 ชมชนเผ่าพื้นเมืองอีสานที่หาชมได้ยาก สีสันแห่งวิถีชีวิตและความเชื่อที่มีเอกลักษณ์ 3. ฮีตเดือนห้า ณ สยามสแควร์ ซ.3 จำลองบรรยากาศงานสงกรานต์บ้านโบราณ การละเล่นและวัฒนธรรมดั้งเดิม เช่น ประเพณีแห่ต้นดอกไม้ ของชาวบ้านแสงภา อ.นาแห้ง จ.เลย ถือปฏิบัติสืบทอดกันมาเป็นเวลากว่า 400 ปี
ใครอยากสัมผัสบรรยากาศสงกรานต์หลากหลายวัฒนธรรม โดยไม่ต้องเดินทางไปต่างจังหวัด สามารถร่วมฉลองได้ที่สยามสแควร์
