ต้นน้ำ กลางน้ำ ปลายน้ำ เส้นทางภัยคุกคามสุขภาพจากสารเคมีกำจัดศัตรูพืช

แต่ละปีคนไทยเสียชีวิตจากโรคมะเร็งมากที่สุด ติดต่อกันมากกว่า 7 ปีแล้ว ตายปีละมากกว่า 60,000 คน โรคมะเร็งจัดเป็นภัยคุกคามสุขภาพที่คนไทยจำนวนมากประหวั่นพรั่นพรึงว่าอีกสักวันอาจจะเป็นวันของเรา ที่หมอแจ้งข่าวร้าย “หมอเสียใจด้วยครับ คุณเป็นมะเร็งระยะสุดท้าย การรักษาทำได้เพียงแค่การประคับประคอง ...” “ลูกคุณเป็นโรคมะเร็งเม็ดเลือดขาว ค่ารักษาประมาณ 400,000 บาท” ฯลฯ มีใครตระหนักไหมว่า “ต้นน้ำ” ประการหนึ่งของโรคมะเร็ง คือ ระบบการขึ้นทะเบียนสารเคมีกำจัดศัตรูพืชที่อ่อนแอ

ข่าวสารเกี่ยวกับพิษภัยของสารเคมีกำจัดศัตรูพืช ที่พวกเราได้รับรู้กันอย่างท่วมท้นอยู่ในทุกวันนี้ ส่วนใหญ่คือเรื่องกลางน้ำหรือปลายน้ำ เช่น การตรวจพบสารเคมีในเลือดของผู้บริโภคในระดับเสี่ยงอันตรายที่พบสูงกว่าเกษตรกร การตรวจพบสารเคมีอันตรายปนเปื้อนในอาหารและน้ำที่เราบริโภค มลพิษในอากาศเต็มไปด้วยสารเคมีที่เกษตรกรฉีดพ่นเพื่อฆ่าหญ้า ฆ่าแมลง ฯลฯ

ข้อมูลจากเครือข่ายเตือนภัยสารเคมีกำจัดศัตรูพืช (ThaiPAN) ซึ่งจัดประชุมวิชาการไปเมื่อวันที่ 20-21 กุมภาพันธ์ที่ผ่านมา ชี้ให้เห็นว่า ภัยคุกคามสุขภาพคนไทยอันนี้ทวีความรุนแรงอย่างมากและเพิ่มขึ้นทุกปี แม้หลายฝ่ายจะพยายามช่วยกันเรียกร้องให้แก้ไขปัญหานี้ แต่กลับพบว่าสถิติการนำเข้าและใช้สารเคมีกำจัดศัตรูพืชของไทยกลับเพิ่มสูงขึ้นอีกมากกว่าเดิมหลายเท่า ที่ประชุมจึงเสนอให้ยกเลิกหรือห้ามการขึ้นทะเบียนสารเคมีกำจัดศัตรูพืช ไม่น้อยกว่า 154 ชนิด

มีปรากฏการณ์ที่แสดงถึงความอ่อนแอและอ่อนยวบของระบบการขึ้นทะเบียนในปัจจุบันของไทย คือ สารเคมีมากมายที่ประเทศอื่นเลิกใช้แล้ว เพราะมีข้อมูลหลักฐานชัดเจนว่ามีพิษสูง ก่อมะเร็ง ก่อโรคเรื้อรัง ตกค้างสะสมในสิ่งแวดล้อม ทำลายผึ้งที่ช่วยผสมเกสร แต่บ้านเรายังคงอนุญาตให้ขึ้นทะเบียนและนำมาใช้ได้

แต่ละปีเราจะได้ยินประกาศว่ามีการยกเลิกหรือห้ามการขึ้นทะเบียนสารเคมีอันตราย “น้อยครั้งมาก”

ประเทศไทยยังคงยินยอมให้ขึ้นทะเบียนสารเคมีที่ประเทศผู้ผลิตสารเคมีเหล่านั้น ยังไม่ยอมให้ขึ้นทะเบียนในประเทศของตน
แนวคิดเรื่อง การค้าเสรี ใครใคร่ค้า ค้า ... ไม่น่าจะใช้ได้กับเรื่องนี้

การแก้ปัญหานี้ให้ได้อย่างยั่งยืน ต้องมองไปที่ “ต้นน้ำ” โดยเราไม่ควรอนุญาตให้มีการขึ้นทะเบียนสารพิษอันตราย ตั้งแต่แรก เพราะการอนุญาตนั้นเปรียบเสมือน License to kill มันคือการอนุญาตให้เกิดการทำร้ายทำลายชีวิตของคนไทยและลูกหลานไทยแบบเลือดเย็น

ดังนั้น ประเทศไทยต้องมีการปฏิรูประบบการขึ้นทะเบียนสารเคมีกำจัดศัตรูพืชอย่างจริงจัง