คปก.ยื่นความเห็นร่าง พ.ร.บ.ประกันสังคม เสนอขยายความคุ้มครองแรงงาน-ตั้งสำนักงานประกันสังคมเป็นนิติบุคคล
นายคณิต ณ นคร ประธานกรรมการปฏิรูปกฎหมาย (คปก.) ได้ลงนามในหนังสือบันทึกความเห็นและข้อเสนอแนะ คปก.เรื่อง ร่าง พ.ร.บ.ประกันสังคม (ฉบับที่ ...) พ.ศ. ... เสนอต่อนายกรัฐมนตรี ประธานสภาผู้แทนราษฎร ประธานวุฒิสภาและประธานคณะกรรมาธิการวิสามัญพิจารณาร่าง พ.ร.บ.ประกันสังคมฯ สภาผู้แทนราษฎร หลังจากสภาผู้แทนราษฎรได้ลงมติรับหลักการร่าง พ.ร.บ.ประกันสังคมฯ ฉบับที่เสนอโดย ครม.และฉบับที่เสนอโดยนายเรวัต อารีรอบ กับคณะ เมื่อวันที่ 21 มีนาคม 2556 แต่ไม่รับหลักการร่างฯฉบับนางสาววิไลวรรณ แซ่เตีย กับประชาชนผู้มีสิทธิเลือกตั้งจำนวน 14,264 และฉบับนายนคร มาฉิม และคณะเป็นผู้เสนอ
ในหนังสือบันทึกความเห็นและข้อเสนอแนะฉบับนี้ คปก.มีความเห็นใน 2 ประเด็นหลักคือ การที่สภาผู้แทนฯมีมติไม่รับหลักการร่าง พ.ร.บ.ประกันสังคมฯ ฉบับประชาชน และประเด็นหลักการและสาระสำคัญของร่าง พ.ร.บ.ประกันสังคมฯ ทั้ง 4 ฉบับ
ประเด็นแรก การที่สภาผู้แทนฯมีมติไม่รับหลักการร่าง พ.ร.บ.ประกันสังคมฯ ฉบับประชาชน คปก.เห็นว่า เมื่อรัฐธรรมนูญรับรองให้ผู้แทนประชาชนที่เข้าชื่อเสนอกฎหมายเข้าร่วมเป็นกรรมาธิการวิสามัญจำนวนไม่น้อยกว่า 1 ใน 3 ของจำนวนกรรมาธิการทั้งหมด ย่อมแสดงให้เห็นว่าเจตนารมณ์ของรัฐธรรมนูญได้ให้ความสำคัญกับการมีส่วนร่วมในกระบวนการและขั้นตอนการพิจารณาร่างกฎหมายที่เสนอโดยประชาชนของสภาผู้แทนราษฎรอย่างยิ่งยวด ดังนั้น การพิจารณาลงมติไม่รับหลักการร่างกฎหมายที่เข้าชื่อโดยประชาชนที่ไม่เป็นไปตามกระบวนการที่กำหนดไว้ในรัฐธรรมนูญมาตรา 163 อาจทำให้ร่างกฎหมายดังกล่าวไม่ชอบด้วยบทบัญญัติของรัฐธรรมนูญ และอาจทำให้ประชาชนขาดความเชื่อถือต่อสถาบันรัฐสภาที่อาจเกิดขึ้นได้ในอนาคต
สำหรับหลักการและสาระสำคัญของร่าง พ.ร.บ.ประกันสังคมฯ คปก.เห็นว่า ควรขยายขอบเขตการคุ้มครอง โดยควรขยายหรือเปลี่ยนนิยาม “ลูกจ้าง” และ “นายจ้าง” ให้ครอบคลุมแรงงานกลุ่มผู้รับงานไปทำที่บ้านและการจ้างงานในภาคเกษตรด้วย เพื่อส่งผลให้แรงงานทั้งสองกลุ่มอยู่ในระบบประกันสังคม ตามมาตรา 33 ซึ่งจะได้รับประโยชน์ทดแทนทั้ง 7 กรณี และผู้จ้างงานร่วมสมทบในเงินกองทุนประกันสังคม ส่วนการบริหารงานของสำนักงานประกันสังคมควรมีความเป็นอิสระ โดยให้สำนักงานประกันสังคมเป็นหน่วยงานของรัฐมีฐานะเป็นนิติบุคคล ไม่เป็นส่วนราชการ และไม่เป็นรัฐวิสาหกิจ อยู่ภายใต้การกำกับดูแลของนายกรัฐมนตรีเพื่อให้การบริหารงานเป็นไปอย่างมีประสิทธิภาพ โปร่งใส ตรวจสอบได้ และมีความคล่องตัว
ส่วนองค์ประกอบของคณะกรรมการประกันสังคมในตำแหน่งประธานกรรมการของคณะกรรมการประกันสังคมต้องไม่เป็นข้าราชการ และได้มาจากการสรรหาโดยกรรมการผู้แทนฝ่ายนายจ้าง กรรมการผู้แทนฝ่ายผู้ประกันตน และกรรมการผู้ทรงคุณวุฒิ ซึ่งกรรมการผู้ทรงคุณวุฒิควรมาจากการสรรหาผู้ที่มีความรู้ความสามารถ ประสบการณ์ และควรคำนึงถึงการมีส่วนร่วมของหญิงและชายด้วย ทั้งนี้ ร่าง พ.ร.บ.กำหนดให้มี “คณะกรรมการแพทย์” เพื่อทำหน้าที่เสนอความเห็น และให้คำปรึกษาคณะกรรมการประกันสังคมเกี่ยวกับการดำเนินงานในการบริการทางการแพทย์ ซึ่งควรประกอบด้วยผู้แทนจากสภาวิชาชีพสาธารณสุข โดยให้คณะกรรมการประกันสังคมเป็นผู้กำหนดคุณสมบัติ หลักเกณฑ์ และวิธีการได้มา
คปก.ยังเห็นควรให้มีคณะกรรมการการลงทุน โดยอ้างอิงจากงานวิจัยเกี่ยวกับการปรับปรุงโครงสร้างและระบบการทำงานของสำนักบริหารการลงทุน สำนักงานประกันสังคมของมหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์ ซึ่งเสนอให้จัดโครงสร้างการบริหารสำนักบริหารการลงทุน เพื่อวางระเบียบเกี่ยวกับการจัดหา ผลประโยชน์ของกองทุน เสนอแนะด้านนโยบายและแผนยุทธศาสตร์และเพื่อให้เกิดประโยชน์สูงสุดต่อกองทุนประกันสังคมในภาพรวม โดยคณะกรรมการนี้ควรได้มาโดยกระบวนการสรรหาตามระเบียบที่คณะกรรมการประกันสังคมกำหนด นอกจากนี้ คปก.เห็นควรให้มีควรมีคณะกรรมการตรวจสอบ ซึ่งเป็นระบบการตรวจสอบจากภายนอกที่เป็นอิสระ ทำหน้าที่ตรวจสอบการทำงานของสำนักงานเกี่ยวกับการจัดทำรายงานการเงินให้ถูกต้อง และเปิดเผย เป็นไปตามหลักธรรมาภิบาลภายใต้กลไกการตรวจสอบที่มีประสิทธิภาพ อย่างไรก็ตาม ทั้งคณะกรรมการการลงทุนและคณะกรรมการตรวจสอบ ไม่ปรากฏในร่าง พ.ร.บ.ทั้ง 2 ฉบับที่สภาผู้แทนฯ มีมติรับหลักการ
นายคณิต ณ นคร ประธานกรรมการปฏิรูปกฎหมาย (คปก.) ได้ลงนามในหนังสือบันทึกความเห็นและข้อเสนอแนะ คปก.เรื่อง ร่าง พ.ร.บ.ประกันสังคม (ฉบับที่ ...) พ.ศ. ... เสนอต่อนายกรัฐมนตรี ประธานสภาผู้แทนราษฎร ประธานวุฒิสภาและประธานคณะกรรมาธิการวิสามัญพิจารณาร่าง พ.ร.บ.ประกันสังคมฯ สภาผู้แทนราษฎร หลังจากสภาผู้แทนราษฎรได้ลงมติรับหลักการร่าง พ.ร.บ.ประกันสังคมฯ ฉบับที่เสนอโดย ครม.และฉบับที่เสนอโดยนายเรวัต อารีรอบ กับคณะ เมื่อวันที่ 21 มีนาคม 2556 แต่ไม่รับหลักการร่างฯฉบับนางสาววิไลวรรณ แซ่เตีย กับประชาชนผู้มีสิทธิเลือกตั้งจำนวน 14,264 และฉบับนายนคร มาฉิม และคณะเป็นผู้เสนอ
ในหนังสือบันทึกความเห็นและข้อเสนอแนะฉบับนี้ คปก.มีความเห็นใน 2 ประเด็นหลักคือ การที่สภาผู้แทนฯมีมติไม่รับหลักการร่าง พ.ร.บ.ประกันสังคมฯ ฉบับประชาชน และประเด็นหลักการและสาระสำคัญของร่าง พ.ร.บ.ประกันสังคมฯ ทั้ง 4 ฉบับ
ประเด็นแรก การที่สภาผู้แทนฯมีมติไม่รับหลักการร่าง พ.ร.บ.ประกันสังคมฯ ฉบับประชาชน คปก.เห็นว่า เมื่อรัฐธรรมนูญรับรองให้ผู้แทนประชาชนที่เข้าชื่อเสนอกฎหมายเข้าร่วมเป็นกรรมาธิการวิสามัญจำนวนไม่น้อยกว่า 1 ใน 3 ของจำนวนกรรมาธิการทั้งหมด ย่อมแสดงให้เห็นว่าเจตนารมณ์ของรัฐธรรมนูญได้ให้ความสำคัญกับการมีส่วนร่วมในกระบวนการและขั้นตอนการพิจารณาร่างกฎหมายที่เสนอโดยประชาชนของสภาผู้แทนราษฎรอย่างยิ่งยวด ดังนั้น การพิจารณาลงมติไม่รับหลักการร่างกฎหมายที่เข้าชื่อโดยประชาชนที่ไม่เป็นไปตามกระบวนการที่กำหนดไว้ในรัฐธรรมนูญมาตรา 163 อาจทำให้ร่างกฎหมายดังกล่าวไม่ชอบด้วยบทบัญญัติของรัฐธรรมนูญ และอาจทำให้ประชาชนขาดความเชื่อถือต่อสถาบันรัฐสภาที่อาจเกิดขึ้นได้ในอนาคต
สำหรับหลักการและสาระสำคัญของร่าง พ.ร.บ.ประกันสังคมฯ คปก.เห็นว่า ควรขยายขอบเขตการคุ้มครอง โดยควรขยายหรือเปลี่ยนนิยาม “ลูกจ้าง” และ “นายจ้าง” ให้ครอบคลุมแรงงานกลุ่มผู้รับงานไปทำที่บ้านและการจ้างงานในภาคเกษตรด้วย เพื่อส่งผลให้แรงงานทั้งสองกลุ่มอยู่ในระบบประกันสังคม ตามมาตรา 33 ซึ่งจะได้รับประโยชน์ทดแทนทั้ง 7 กรณี และผู้จ้างงานร่วมสมทบในเงินกองทุนประกันสังคม ส่วนการบริหารงานของสำนักงานประกันสังคมควรมีความเป็นอิสระ โดยให้สำนักงานประกันสังคมเป็นหน่วยงานของรัฐมีฐานะเป็นนิติบุคคล ไม่เป็นส่วนราชการ และไม่เป็นรัฐวิสาหกิจ อยู่ภายใต้การกำกับดูแลของนายกรัฐมนตรีเพื่อให้การบริหารงานเป็นไปอย่างมีประสิทธิภาพ โปร่งใส ตรวจสอบได้ และมีความคล่องตัว
ส่วนองค์ประกอบของคณะกรรมการประกันสังคมในตำแหน่งประธานกรรมการของคณะกรรมการประกันสังคมต้องไม่เป็นข้าราชการ และได้มาจากการสรรหาโดยกรรมการผู้แทนฝ่ายนายจ้าง กรรมการผู้แทนฝ่ายผู้ประกันตน และกรรมการผู้ทรงคุณวุฒิ ซึ่งกรรมการผู้ทรงคุณวุฒิควรมาจากการสรรหาผู้ที่มีความรู้ความสามารถ ประสบการณ์ และควรคำนึงถึงการมีส่วนร่วมของหญิงและชายด้วย ทั้งนี้ ร่าง พ.ร.บ.กำหนดให้มี “คณะกรรมการแพทย์” เพื่อทำหน้าที่เสนอความเห็น และให้คำปรึกษาคณะกรรมการประกันสังคมเกี่ยวกับการดำเนินงานในการบริการทางการแพทย์ ซึ่งควรประกอบด้วยผู้แทนจากสภาวิชาชีพสาธารณสุข โดยให้คณะกรรมการประกันสังคมเป็นผู้กำหนดคุณสมบัติ หลักเกณฑ์ และวิธีการได้มา
คปก.ยังเห็นควรให้มีคณะกรรมการการลงทุน โดยอ้างอิงจากงานวิจัยเกี่ยวกับการปรับปรุงโครงสร้างและระบบการทำงานของสำนักบริหารการลงทุน สำนักงานประกันสังคมของมหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์ ซึ่งเสนอให้จัดโครงสร้างการบริหารสำนักบริหารการลงทุน เพื่อวางระเบียบเกี่ยวกับการจัดหา ผลประโยชน์ของกองทุน เสนอแนะด้านนโยบายและแผนยุทธศาสตร์และเพื่อให้เกิดประโยชน์สูงสุดต่อกองทุนประกันสังคมในภาพรวม โดยคณะกรรมการนี้ควรได้มาโดยกระบวนการสรรหาตามระเบียบที่คณะกรรมการประกันสังคมกำหนด นอกจากนี้ คปก.เห็นควรให้มีควรมีคณะกรรมการตรวจสอบ ซึ่งเป็นระบบการตรวจสอบจากภายนอกที่เป็นอิสระ ทำหน้าที่ตรวจสอบการทำงานของสำนักงานเกี่ยวกับการจัดทำรายงานการเงินให้ถูกต้อง และเปิดเผย เป็นไปตามหลักธรรมาภิบาลภายใต้กลไกการตรวจสอบที่มีประสิทธิภาพ อย่างไรก็ตาม ทั้งคณะกรรมการการลงทุนและคณะกรรมการตรวจสอบ ไม่ปรากฏในร่าง พ.ร.บ.ทั้ง 2 ฉบับที่สภาผู้แทนฯ มีมติรับหลักการ
