โดย...ณัฐวีย์ นารถ
ท่ามกลางป่าคอนกรีตสูงเสียดฟ้าในกรุงเทพฯ ยังคงมีแหล่งชุมชนที่สามารถรวบรวมวิถีชีวิตตลาดริมน้ำ และประวัติศาสตร์ที่น่าสนใจเอาไว้ได้ นั่นคือ “ชุมชนคลองลัดมะยม” แต่กว่าจะเป็นแหล่งท่องเที่ยวที่ได้รับความสนใจจากคนทั่วไป ต้องมีการพัฒนาอย่างต่อเนื่อง เพื่อให้ผู้ที่เข้ามาเยี่ยมชมรู้สึกถึงวิถีถิ่นอย่างแท้จริง
นายชวน ชูจันทร์ ประธานชุมชนตลาดน้ำคลองลัดมะยม ได้เล่าถึงความเป็นมาของชุมชน ว่า ตลาดน้ำนี้เปิดกันมาตั้งแต่ปี 2547 แล้ว ก่อนหน้านั้นบริเวณนี้เป็นเพียงสวนของชาวบ้าน เมื่อเวลาผ่านไปจึงได้มีการเปลี่ยนแปลงเป็นชุมชนตลาดน้ำคลองลัดมะยม โดยนายชวน หรือ ลุงชวน ที่ทุกคนในชุมชนเรียกกันได้เป็นผู้ริเริ่มหาแนวทางอนุรักษ์คลอง และวิถีชุมชนชาวคลองลัดมะยมอย่างพอเพียงมาเป็นเวลา 8 ปีแล้ว การพัฒนาเป็นเรื่องยากที่จะทำให้ประสบความสำเร็จ ต้องใช้ความเสียสละและอดทนเป็นอย่างมาก
“หลักสำคัญของการพัฒนาตลาดน้ำคลองลัดมะยมแบบเศรษฐกิจพอเพียง คือ ได้นำเอาพระราชดำรัสของในหลวงที่ว่าไว้ว่า ต้องยอมขาดทุนเพื่อกำไร ตั้งแต่นั้นก็ได้ตั้งมั่นเรื่อยมาว่า แม้จะขาดทุนเป็นจำนวนเงิน แต่ได้รอยยิ้มกลับมาทุกครั้งก็สุขใจแล้ว”
ในด้านของวิธีการส่งเสริมชุมชน ประธานชุมชนฯ อธิบายว่า เพื่อที่จะให้คนในท้องถิ่นมีรายได้เลี้ยงปากเลี้ยงท้องนั้น นอกจากจะมีการจัดให้ขายของพื้นบ้านท้องถิ่นแล้ว ยังมีการส่งเสริมในเรื่องของการละเว้นเลิกอบายมุข เช่น เหล้า บุหรี่ ซึ่งในชุมชนแห่งนี้ให้ความเข้มงวดเป็นอย่างมาก ทั้งการควบคุมไม่ให้มีการจำหน่าย และไม่ให้คนในชุมชนซื้อเข้ามาบริโภค เป็นการจำกัดดูแลสิ่งแวดล้อมในชุมชนและบุคคล ถือว่าเป็นผลดีอย่างมาก อีกทั้งยังเน้นการปลูกฝังในเด็กให้เรียนรู้ถึงหลักปรัชญาของเศรษฐกิจพอเพียง ซึ่งจะทำให้เด็กๆ เห็นถึงอีกด้านหนึ่งของการทำงานที่ไม่มุ่งหวังผลกำไร และยังกระจายงานสู่กลุ่มเด็กๆให้มีรายได้เสริม พอให้รู้ว่าตนเองก็สามารถช่วยเหลือพ่อแม่ได้
ข้อดีของการได้ร่วมกิจกรรมล่องเรือคลองลัดมะยมในครั้งนี้ คือ การได้มีส่วนร่วมในกิจกรรมด้วยกันในครอบครัว ได้ใช้เวลาว่างในครอบครัวสานสัมพันธ์ และหากิจกรรมทำร่วมกัน เสริมสร้างสุขภาวะทั้งร่างกายและจิตใจ อีกทั้งยังเพิ่มการเรียนรู้ให้เด็กและเยาวชน ด้วยกิจกรรมต่างๆ เช่น การทำของเล่นจากทางมะพร้าวให้เป็นดาบ การทำว่าว ต่อเรือจิ๋ว ฝึกทำอาหารคาว และขนมหวาน ทั้งหมดนี้จะทำให้เด็กมีพัฒนาการในการเรียนรู้ที่กว้างขวางขึ้น นอกจากนี้ ยังมีการจัดตั้งศูนย์การเรียนรู้คู่ชุมชน พร้อมด้วยการชมพิพิธภัณฑ์ตลาดน้ำคลองลัดมะยม รวบรวมของเก่าเครื่องมือทำมาหากินของคนริมน้ำ ซึ่งได้รวบรวมไว้ให้คนรุ่นหลังเข้ามาศึกษาหาความรู้
ทั้งนี้ สำหรับใครที่อยากสัมผัสบรรยากาศตลาดริมน้ำ สามารถเดินทางมาได้ที่ คลองลัดมะยม ถ.บางระมาด แขวงบางระมาด เขตตลิ่งชัน กทม.ตลาดและชุมชนเปิดทุกวันเสาร์-อาทิตย์ และวันหยุดนขัตฤกษ์ โดยเดินทางมาได้ทั้งทางเรือและรถยนต์ มาที่เดียวได้ทั้งกิน ทั้งเที่ยว แถมยังได้ทำกิจกรรม ใช้เวลาว่างให้เป็นประโยชน์สานสัมพันธ์ครองครัว เสริมสร้างความรู้อีกต่างหาก
