การแยกขยะ มาตรวัดกึ๋นท้องถิ่นบ้านเรา/คอลัมน์...ได้อย่าง ไม่เสียอย่าง

โดย..นายแพทย์สุภัทร ฮาสุวรรณกิจ

เมื่อผมมาถึงเบลเยียม หนึ่งในสิ่งสำคัญที่ผมได้รับการปฐมนิเทศแนะนำบอกกล่าวจากเจ้าของบ้านเช่า คือ เรื่องวิธีการแยกขยะ การจัดการขยะของเบลเยียมเป็นเรื่องหนึ่งที่น่าสนใจมากสำหรับสังคมไทย บ้านเราแม้จะพยายามแยกขยะ แต่สุดท้ายรถขนขยะก็โยนเข้าไปในกองเดียวกัน ผู้คนจึงหมดกำลังใจในการแยกขยะไปโดยปริยาย แต่ที่นี่ในวันนัดเก็บขยะประจำสัปดาห์ รถเก็บขยะมากัน 4 คัน เพื่อเก็บขยะ 4 ประเภท ที่แต่ละบ้านแยกไว้แล้ว คนแยกขยะก็มีกำลังใจในการแยกขยะ เทศบาลก็จัดการขยะต่อได้ง่ายขึ้น อันนี้คือหัวใจของความสำเร็จในสายตาของผม

ขยะครัวเรือนที่นี่ให้แยกเป็น 5 ประเภท คือ ถุงสีฟ้าสำหรับกระป๋องโลหะ กล่องใส่นมใส่น้ำส้ม ขวดพลาสติกทุกชนิด ไม่ว่าขวดน้ำจนถึงขวดแชมพู ให้ใส่ถุงสีฟ้าเพื่อนำไป recycle ประเภทที่สอง คือ ขยะเปียก เศษผักผลไม้เศษอาหารที่ย่อยสลายได้ให้นำใส่ถุงสีเขียว ซึ่งเป็นพลาสติกประเภทที่ย่อยสลายได้ง่าย ประเภทที่สามคือ กระดาษทุกชนิด ไม่ว่ากระดาษสมุดจนกระดาษลัง และวารสารเก่าแยกออกมาไว้อีกกอง ประเภทที่สี่ คือ ขยะที่เหลืออื่นๆ ที่จัดประเภทไม่ได้ ส่วนใหญ่ก็เช่นถุงพลาสติก โฟม ให้แยกใส่ถุงสีขาวที่พิมพ์ว่า rest แปลว่า ที่เหลือครับ ทางเทศบาลจะมาเก็บขยะสัปดาห์ละ 1วัน ในค่ำนั้นทุกบ้านก็จะขนออกมาไว้หน้าบ้าน ตอนเช้ารถเก็บขยะก็จะมาเป็นขบวนทยอยมาเก็บไปโดยไม่ปะปนกัน ส่วนขยะประเภทสุดท้ายคือขวดแก้วนั้นต้องนำไปทิ้งเองในที่ทิ้งขวดตามมุมถนน โดยมีช่องทิ้งขวดใสกับขวดสีแยกกันเป็นคนละช่อง

ที่นี่ไม่มีการเก็บค่าเก็บขยะ แต่ถุงใส่ขยะนั้นต้องไปซื้อถุงที่มีตราของเทศบาลเท่านั้น ไม่สามารถใช้ถุงสีเดียวกันที่หามาเอง เขาจะไม่เก็บให้ และเขาไม่เก็บจริงๆ ครับอันนี้ผมมีประสบการณ์ตรง เพราะถุงหมดเลยลองดู ปรากฏว่า ตั้งกองอยู่หน้าบ้านเหมือนเดิม ต้องขนกลับมาใส่ถุงให้ถูกต้องรออีกหนึ่งสัปดาห์ จึงจะเอาออกมาตั้งใหม่ ราคาถุงที่มีตราเทศบาลนี้ก็แพงมากกว่าปกติหลายเท่า ซื้อได้ตามซูเปอร์มาร์เก็ต เป็นวิธีการเก็บค่าธรรมเนียมการเก็บขยะแบบหนึ่ง และเป็นไปตามหลักการใครผลิตขยะมากก็ต้องจ่ายมาก และยังระบุได้ด้วยว่าขยะนี้เป็นของเทศบาลไหน จะได้ไม่ไปทิ้งข้ามเขตกันด้วย

นอกจากต้องใช้ถุงของเทศบาลแล้ว ถุงฟ้าสำหรับขยะ recycle และถุงเขียวสำหรับขยะเปียกนั้นจะสีออกใสๆ เพื่อให้มองเห็นขยะข้างใน หากทิ้งผิดประเภท เช่น มีถุงพลาสติกปะปนในถุงขยะเปียกเขาไม่เก็บให้เราเช่นกัน ถังขยะในพื้นที่สาธารณะนั้น หากเป็นสถานที่สำคัญจะมีช่องและถุงแยกขยะเป็นสีให้ด้วย แต่หากเป็นถังขยะริมถนนจะไม่มีการแยกถังแต่มีช่องให้ทิ้งขยะที่มีขนาดราวผ่ามือสองผ่ามือ ทำให้ผู้คนจะนำขยะจากบ้านไปทิ้งในถังขยะกลางได้ยากลำบาก

ที่สำคัญ งานเก็บขยะนั้นสกปรก เงินเดือนจึงสูงกว่างานปกติครับ งานเสี่ยงมากสกปรกมากก็ควรมีเงินเดือนมาก คนเก็บขยะที่เห็นจึงมักเป็นคนผิวขาวไม่ใช่คนผิวสี

ความสำเร็จของการแยกขยะไม่ใช่เพียงแค่การรณรงค์ แต่เป็นศิลปะการจัดการระบบของผู้บริหารเทศบาล ดังนั้นจึงสามารถใช้เป็นมาตรวัดกึ๋นของผู้บริหารองค์กรปกครองส่วนท้องถิ่นตั้งแต่ กทม.จนถึง อบต.ได้เป็นอย่างดี

*****

คอลัมน์ ได้อย่าง...ไม่เสียอย่าง


**ไม่ได้แล้วยังจะเสีย/คอลัมน์...ได้อย่าง ไม่เสียอย่าง
**ชักจะขำไม่ออกเสียแล้ว/คอลัมน์ ได้อย่าง ไม่เสียอย่าง
**ไข่ปิ้ง ถั่วต้ม และ โรตี/คอลัมน์ ได้อย่าง ไม่เสียอย่าง
**อุบัติเหตุ เหตุที่ไม่อยากให้อุบัติ/คอลัมน์...ได้อย่าง ไม่เสียอย่าง