เผย พบภาพจิตรกรรม “พุทธสาวก” 500 ปี ผนังเจดีย์สิงหาราม กลาง ม.ราชภัฏอยุธยา นักโบราณคดีกรมศิลป์ ชี้ ล้ำค่า เทียบได้กับภาพแผ่นชินวัดพระศรีสรรเพชญ์ เทคนิคเขียนสีเหมือนกรุพระปรางค์วัดราชบูรณะ
นายภัทรพงษ์ เก่าเงิน นักโบราณคดีชำนาญการ กรมศิลปากร อุทยานประวัติศาสตร์พระนครศรีอยุธยา เปิดเผยว่า เมื่อเร็วๆ นี้ ได้ดำเนินงานบูรณะเจดีย์ประธานวัดสิงหารามด้านทิศตะวันออก ตามโครงการขุดแต่งออกแบบบูรณะและปรับปรุงภูมิทัศน์โบราณสถานวัดสิงหาราม บริเวณมหาวิทยาลัยราชภัฏพระนครศรีอยุธยา ปี 2555 ได้พบภาพจิตรกรรมประดับผนังคูหาปรากฏอยู่ภายในกรุเจดีย์ประธานด้านทิศตะวันออก โดยลักษณะของกรุเป็นห้องสี่เหลี่ยมจัตุรัสขนาด 1.5 x 1.5 เมตร สภาพของพื้นภายในกรุได้ถูกขุดทำลายไปจนหมดไม่พบร่องรอยหลักฐานอื่น บริเวณผนังกรุทั้ง 4 ด้าน ปรากฏร่องรอยของภาพจิตรกรรม แต่ปรากฏหลักฐานชัดเจนที่สุดในผนังด้านทิศเหนือ ดูลักษณะรูปแบบของภาพแล้ว สันนิษฐานว่า เดิมภายในกรุคงประดิษฐานพระสถูปบรรจุพระบรมสารีริกธาตุอยู่ แต่ปัจจุบันได้สูญหายไปแล้ว
นายภัทรพงษ์ อธิบายว่า จิตรกรรมภายในกรุแต่ละด้านเป็นภาพเขียนสีรูปพุทธสาวกจำนวน 3 รูป อยู่ในท่าเดินพนมมือ ลักษณะเดินเวียนขวาประทักษิณ เทคนิคในการเขียนสีจะใช้สีเหลืองดินเป็นสีพื้นผนัง และใช้สีแดงตัดขอบเป็นโครงรูปทั้งหมด ในส่วนของสีพื้นของรูปนั้นมีการใช้สีแดงเป็นพื้นของจีวร และสีดำเป็นพื้นของเศียรพระ อย่างไรก็ตาม บริเวณส่วนจีวรของภาพนั้นปรากฏร่องรอยของการลงรักเอาไว้ สันนิษฐานว่าเดิมในส่วนนี้คงมีการปิดทองคำเปลว ซึ่งจากลักษณะรูปแบบของภาพจิตรกรรมนี้ สามารถเปรียบเทียบได้กับภาพจิตรกรรมเขียนสีน้ำบนแผ่นชินของผนังคูหาเจดีย์ประธานองค์ตะวันออกวัดพระศรีสรรเพชญ์ กำหนดอายุได้ราวสมัยอยุธยายุคกลาง รัชกาลสมเด็จพระรามาธิบดีที่ 2 ซึ่งมีลักษณะเป็นภาพพุทธสาวกเดินพนมมือถือดอกบัวโดยรอบพระบรมสารีริกธาตุ แต่ไม่สามารถเปรียบเทียบในเรื่องของเทคนิควิธีได้ เนื่องจากหลักฐานภาพของเจดีย์ประธานวัดพระศรีสรรเพชญ์นั้นหลงเหลืออยู่น้อย
เมื่อเปรียบเทียบคติและเทคนิควิธีการสร้างนั้น จะเทียบได้กับภาพจิตรกรรมในสมัยอยุธยายุคต้น ที่พบในบริเวณกรุพระปรางค์วัดราชบูรณะ เขียนเป็นภาพพระอดีตพุทธ พุทธประวัติ และทศชาติชาดกนั้น พบว่า มีการใช้สีดำ สีแดง และสีเหลือง ดินเป็นสีหลักในการเขียนที่เหมือนกัน แต่มีความแตกต่างในส่วนของสีตัดขอบรูป กล่าวคือ ภาพเขียนสีในกรุพระปรางค์วัดราชบูรณะนั้น จะใช้สีดำเป็นสีตัดขอบรูป ส่วนภาพจิตรกรรมในกรุเจดีย์ประธานวัดสิงหารามนี้ มีการใช้สีแดงเป็นสีตัดโครงรูป ดังนั้น ภาพเขียนสีภายในกรุวัดเจดีย์ประธานวัดสิงหารามนี้ น่าจะมีอายุอยู่ในช่วงสมัยอยุธยาตอนต้น-ตอนกลาง ราวปลายพุทธศตวรรษที่ 19-22 หรือประมาณ 500 ปี
สำหรับการรักษาภาพจิตรกรรมดังกล่าว ในเบื้องต้นมีการเสนอความเห็นหลายแนวทาง ว่า ควรลอกภาพทั้งหมดไปจัดแสดงในพิพิธภัณฑ์ หรือไม่ถ่ายรูปแล้วนำไปจัดแสดง และอีกแนวทาง เปิดกรุให้คนเข้ามาชมภาพได้ ซึ่งเรื่องนี้ยังไม่มีข้อสรุป จึงปิดกรุก่อนเพื่อรักษาภาพจิตรกรรมไว้ก่อน
นายภัทรพงษ์ เก่าเงิน นักโบราณคดีชำนาญการ กรมศิลปากร อุทยานประวัติศาสตร์พระนครศรีอยุธยา เปิดเผยว่า เมื่อเร็วๆ นี้ ได้ดำเนินงานบูรณะเจดีย์ประธานวัดสิงหารามด้านทิศตะวันออก ตามโครงการขุดแต่งออกแบบบูรณะและปรับปรุงภูมิทัศน์โบราณสถานวัดสิงหาราม บริเวณมหาวิทยาลัยราชภัฏพระนครศรีอยุธยา ปี 2555 ได้พบภาพจิตรกรรมประดับผนังคูหาปรากฏอยู่ภายในกรุเจดีย์ประธานด้านทิศตะวันออก โดยลักษณะของกรุเป็นห้องสี่เหลี่ยมจัตุรัสขนาด 1.5 x 1.5 เมตร สภาพของพื้นภายในกรุได้ถูกขุดทำลายไปจนหมดไม่พบร่องรอยหลักฐานอื่น บริเวณผนังกรุทั้ง 4 ด้าน ปรากฏร่องรอยของภาพจิตรกรรม แต่ปรากฏหลักฐานชัดเจนที่สุดในผนังด้านทิศเหนือ ดูลักษณะรูปแบบของภาพแล้ว สันนิษฐานว่า เดิมภายในกรุคงประดิษฐานพระสถูปบรรจุพระบรมสารีริกธาตุอยู่ แต่ปัจจุบันได้สูญหายไปแล้ว
นายภัทรพงษ์ อธิบายว่า จิตรกรรมภายในกรุแต่ละด้านเป็นภาพเขียนสีรูปพุทธสาวกจำนวน 3 รูป อยู่ในท่าเดินพนมมือ ลักษณะเดินเวียนขวาประทักษิณ เทคนิคในการเขียนสีจะใช้สีเหลืองดินเป็นสีพื้นผนัง และใช้สีแดงตัดขอบเป็นโครงรูปทั้งหมด ในส่วนของสีพื้นของรูปนั้นมีการใช้สีแดงเป็นพื้นของจีวร และสีดำเป็นพื้นของเศียรพระ อย่างไรก็ตาม บริเวณส่วนจีวรของภาพนั้นปรากฏร่องรอยของการลงรักเอาไว้ สันนิษฐานว่าเดิมในส่วนนี้คงมีการปิดทองคำเปลว ซึ่งจากลักษณะรูปแบบของภาพจิตรกรรมนี้ สามารถเปรียบเทียบได้กับภาพจิตรกรรมเขียนสีน้ำบนแผ่นชินของผนังคูหาเจดีย์ประธานองค์ตะวันออกวัดพระศรีสรรเพชญ์ กำหนดอายุได้ราวสมัยอยุธยายุคกลาง รัชกาลสมเด็จพระรามาธิบดีที่ 2 ซึ่งมีลักษณะเป็นภาพพุทธสาวกเดินพนมมือถือดอกบัวโดยรอบพระบรมสารีริกธาตุ แต่ไม่สามารถเปรียบเทียบในเรื่องของเทคนิควิธีได้ เนื่องจากหลักฐานภาพของเจดีย์ประธานวัดพระศรีสรรเพชญ์นั้นหลงเหลืออยู่น้อย
เมื่อเปรียบเทียบคติและเทคนิควิธีการสร้างนั้น จะเทียบได้กับภาพจิตรกรรมในสมัยอยุธยายุคต้น ที่พบในบริเวณกรุพระปรางค์วัดราชบูรณะ เขียนเป็นภาพพระอดีตพุทธ พุทธประวัติ และทศชาติชาดกนั้น พบว่า มีการใช้สีดำ สีแดง และสีเหลือง ดินเป็นสีหลักในการเขียนที่เหมือนกัน แต่มีความแตกต่างในส่วนของสีตัดขอบรูป กล่าวคือ ภาพเขียนสีในกรุพระปรางค์วัดราชบูรณะนั้น จะใช้สีดำเป็นสีตัดขอบรูป ส่วนภาพจิตรกรรมในกรุเจดีย์ประธานวัดสิงหารามนี้ มีการใช้สีแดงเป็นสีตัดโครงรูป ดังนั้น ภาพเขียนสีภายในกรุวัดเจดีย์ประธานวัดสิงหารามนี้ น่าจะมีอายุอยู่ในช่วงสมัยอยุธยาตอนต้น-ตอนกลาง ราวปลายพุทธศตวรรษที่ 19-22 หรือประมาณ 500 ปี
สำหรับการรักษาภาพจิตรกรรมดังกล่าว ในเบื้องต้นมีการเสนอความเห็นหลายแนวทาง ว่า ควรลอกภาพทั้งหมดไปจัดแสดงในพิพิธภัณฑ์ หรือไม่ถ่ายรูปแล้วนำไปจัดแสดง และอีกแนวทาง เปิดกรุให้คนเข้ามาชมภาพได้ ซึ่งเรื่องนี้ยังไม่มีข้อสรุป จึงปิดกรุก่อนเพื่อรักษาภาพจิตรกรรมไว้ก่อน
