สวธ.อึ้ง หนังใหญ่วัดขนอนถ่ายทอดมรดกวัฒนธรรมชาติ ดึงหนังใหญ่วัดขนอน-วัดบ้านดอน-วัดสว่างอารมณ์ โชว์ 2-3 ก.ย. ที่ศูนย์วัฒนธรรมฯ ด้านอดีตอธิบดีกรมศิลป์ เตือนไทยศึกษาข้อดีข้อเสียอนุสัญญาว่าด้วยการคุ้มครองมรดกทางวัฒนธรรมที่จับต้องไม่ได้ก่อนเข้าร่วมเป็นสมาชิก หากเข้าร่วมแนะตั้งผู้แทนไทยฝ่ายศิลปะนั่งอยู่ในยูเนสโกด้วย
สืบเนื่องจากประชาชน หน่วยงานที่เกี่ยวข้อง ให้ความสนใจกรณีกัมพูชาขึ้นทะเบียนท่ารำ และหนังใหญ่ ภายใต้อนุสัญญาว่าด้วยการคุ้มครองมรดกทางวัฒนธรรมที่จับต้องไม่ได้ ขององค์การการศึกษา วิทยาศาสตร์ และวัฒนธรรมแห่งสหประชาชาติ (ยูเนสโก) ศ.ดร.อภินันท์ โปษยานนท์ อธิบดีกรมส่งเสริมวัฒนธรรม (สวธ.) กระทรวงวัฒนธรรม กล่าวว่า ตนได้เดินทางไปนมัสการพระครูพิทักษ์ ศิลปาคม เจ้าอาวาสวัดขนอน จ.ราชบุรี เป็นผู้สืบทอดหนังใหญ่วัดขนอน เพื่อพูดคุยและศึกษาการอนุรักษ์ แนวทางการพัฒนาหนังใหญ่ของไทย จากการศึกษาดูงานพิพิธภัณฑ์หนังใหญ่วัดขนอนมีการบริหารจัดการดีมาก หนังใหญ่มีลวดลายสวยงาม มีการให้ความรู้ กิจกรรมแก่ผู้สนใจ เด็กและเยาวชน ให้เกิดเป็นกระแสอนุรักษ์หนังใหญ่ พระในวัดช่วยการสืบทอดด้วยไปซื้อหนังมาทำลวดลาย ดูแลท่ารำต่างๆ โดยเปิดให้ชุมชนมีส่วนร่วม
ศ.ดร.อภินันท์ บอกว่า ท่านพระครูพิทักษ์เล่าให้ฟังว่ามรดกวัฒนธรรมแขนงนี้เป็นการไหลเทวัฒนธรรมมาจากอินเดีย มาเผยแพร่สู่ชาวบ้าน โดยได้เชิญคณะหนังใหญ่ 3 แห่งที่ยังสืบทอดอยู่ ได้แก่ หนังใหญ่วัดขนอน หนังใหญ่วัดบ้านดอน และหนังใหญ่วัดสว่างอารมณ์มาแสดง วันที่ 2-3 กันยายน ที่ศูนย์วัฒนธรรมแห่งประเทศไทย โดยในงานจะมีการเสวนาหนังใหญ่ร่วมกับผู้ทรงคุณวุฒิ เพื่อส่งเสริมให้คนไทยตระหนักถึงคุณค่ามรดกวัฒนธรรมเหล่านี้ อย่างไรก็ตาม ตนได้นำเสนอปัญหาและแนวทางแก้ปัญหาอย่างเร่งด่วนแก่นางสุกุมล คุณปลื้ม รัฐมนตรีว่าการกระทรวงวัฒนธรรมรับทราบแล้ว
วันนี้ (19 ส.ค.) ที่พิพิธภัณฑสถานแห่งชาติ พระนคร นายเดโช สวนานนท์ อดีตอธิบดีกรมศิลปากร กล่าวภายหลังการสัมมนามรดกโลกทางวัฒนธรรมแห่งราชอาณาจักรไทย เนื่องในโอกาสครบ 100 ปี กรมศิลปากรและ 20 ปี มรดกโลกแห่งราชอาณาจักรไทยว่า การที่ไทยจะเข้าร่วมอนุสัญญาว่าด้วยการคุ้มครองมรดกทางวัฒนธรรมที่จับต้องไม่ได้ นั้นตามหลักแล้วต้องศึกษารายละเอียดก่อนว่ามีอะไรเสียเปรียบต่อบ้านเมืองเราหรือไม่ เช่น ประเทศหนี่งขึ้นทำเบียนแล้ว อีกประเทศหนึ่งจะขึ้นทะเบียนซ้ำไม่ได้ สมมุติว่าเป็นอย่างนั้น ก็ไม่ต้องเข้า หากยึดหลักการของมรดกโลก มี 1 เดียว เมื่อเขมรขึ้นรำกัมพูชา หรือ รอยัลบัลเล่ ไปแล้ว ห้ามไทยขึ้นทะเบียน เป็นต้น ซึ่งตรงนี้เราไม่ทราบรายละเอียดอะไรเลย ส่วนศิลปะมวยไทยต้องขึ้นทะเบียนไว้เพราะไม่มีมวยประเทศไหนในโลกที่มีการไหว้ครู “มวยไทย” ถือเป็นหนึ่งเดียวในโลก
เมื่อถามว่าที่ผ่านมาทำไมไทยไม่เข้าร่วมอนุสัญญาว่าด้วยการคุ้มครองมรดกทางวัฒนธรรมที่จับต้องไม่ได้ นายเดโช กล่าวว่า ตนคิดว่าไทยยังไม่มีเจ้าหน้าที่ประจำหรือผู้แทนไทยฝ่ายศิลปวัฒนธรรมในระดับโลก ทั้งที่มรดกโลกมี 3 ฝ่าย ได้แก่ ฝ่ายศิลปวัฒนธรรม ฝ่ายธรรมชาติ และฝ่ายการศึกษา คอยดูแลผลักดันเรื่องนี้โดยตรง และยังไม่มีกองการสัมพันธ์ระหว่างประเทศ (กตสป.) ในกระทรวงวัฒนธรรมรับผิดชอบ ต้องไปอาศัย กตสป.ของกระทรวงศึกษาธิการ ซึ่งในทางปฎิบัติกระทรวงวัฒนธรรม จะไปสั่งกระทรวงศึกษาธิการทำงานก็ไม่ได้ ไม่ใช่หน้าที่ของกระทรวงศึกษาธิการ ถ้ากระทรวงวัฒนธรรมมีการจัดตั้ง กตสป.เป็นผู้แทนไทยด้านศิลปวัฒนธรรมไปนั่งในยูเนสโก จะทำให้ทราบความเคลื่อนไหว อย่างไรก็ตาม ขึ้นอยู่ที่รัฐบาลไทยจะดำเนินการอย่างไร ถ้าหากมีการจัดตั้งจริงและให้มีผู้ที่มีความรู้เข้าไปนั่ง ไทยก็ได้ประโยชน์แน่นอน
“มรดกวัฒนธรรมไทยที่ได้ขึ้นทะเบียน ถือเป็นหน้าตาของประเทศ อย่าลืมว่าศิลปกรรมเป็นหน้าตาของประเทศ แสดงถึงความเป็นอายรชน อย่างบัลเล่ของรัสเซีย คือความยิ่งใหญ่ ความภาคภูมิใจของคนรัสเซีย ส่วน กัมพูชาขึ้นทะเบียนรอยัลบัลเล่เขาก็ต้องการแสดงความยิ่งใหญ่ ความภาคภูมิใจ ถามว่าไทยไม่มีเหรอ มีเยอะแยะ มวยไทย ว่าว เพียงแต่เราไม่ได้เป็นสมาชิกอนุสัญญาว่าด้วยการคุ้มครองมรดกทางวัฒนธรรมที่จับต้องไม่ได้ เลยไม่รู้รายละเอียด เพราะเรื่องรักษาวัฒนธรรมนั้น คนในชาติต้องช่วยกันรักษา จะเปลี่ยนแปลงหรือพัฒนาก็ขึ้นอยู่กับคนในชาติ ไม่ได้ขึ้นกับต่างชาติหรือองค์กรใด”นายเดโช กล่าว
ถามว่าเรื่องนี้ถูกโยงเป็นเรื่องการเมืองหรือไม่ นายเดโช กล่าวว่า ไม่เถียงว่าเป็นเรื่องการเมือง ตรงนี้ขึ้นอยู่ที่ว่าเราจะวางตัวหรือเล่นบทบาทใด บทผู้นำ บทร่วมมือ หรือจะเอาประโยชน์ส่วนตัวก็อีกบทบาทหนึ่ง อย่าลืมอีกประการหนึ่งว่าเรากำลังก้าวเข้าสู่ประชาคมอาเซียนในปี 2558 ซึ่งคำว่า อาเซียน เกิดขึ้นครั้งแรกในประเทศไทย แต่วันนี้ไทยกลับสูญเสียความเป็นผู้นำอาเซียนอย่างชัดเจน เพราะเราทะเลาะกัมพูชา เราไล่ล่าพ.ต.ท.ทักษิณ ชินวัตร จนเขาไม่มีที่ยืนอยู่ในโลกนี้ พ.ต.ท.ทักษิณ จึงไปอยู่กับเพื่อน เช่น กัมพูชา บรูไน แทน
