“วิจิตร” ระบุ 9 ปี ปฏิรูปการศึกษาไม่คืบ เหตุพัฒนาระบบไม่ได้ตามเวลาที่กำหนด พ.ร.บ.การศึกษายังไม่ได้รับการรับรอง ปฏิรูปที่เด่นมีแค่การปรับโครงสร้าง หลอมรวม 5 แท่ง เป็น 1 กระทรวง พร้อมย้ำต้องแก้วิกฤติขาดแคลนครูและการพัฒนาครู ระบุคนการศึกษาต้องเปลี่ยนแปลง 3 ส่วนสำคัญ ทั้งความคิด ระบบบริหาร และพฤติกรรม
โรงแรมรามากาเด้นท์ นายวิจิตร ศรีสอ้าน อดีต รมว.ศึกษาธิการ กล่าวปาฐกถาในหัวข้อ “จากต้นกล้า สู่ไม้แกร่งเส้นทางการปฏิรูปการศึกษา” ในโครงการการเสวนา ผลิดอกออกผล 9 ปี แห่งการปฏิรูปการศึกษา จัดโดยสำนักงานรับรองมาตรฐานและประเมินคุณภาพการศึกษา (สมศ.) กล่าวว่า ปฏิรูปการศึกษายังไม่ก้าวหน้าเท่าที่ควร จากเดิมที่กำหนดว่า ใน 5 ปีจะต้องมีความคืบหน้าตามแผนที่กำหนดไว้ แต่ที่ผ่านมา ไม่สามารถทำให้เสร็จได้เป้าหมาย เมื่อไม่ได้ตามเป้า การจะขับเคลื่อนไปทั้งระบบก็ไม่สามารถทำได้ เช่น สำนักงานคณะกรรมการการอาชีวศึกษา (สอศ.) ยังไม่มี พ.ร.บ.การศึกษานอกระบบ พ.ร.บ.การศึกษาตามอัธยาศัย ยังไม่สำเร็จ การศึกษาเอกชนยังไม่มี พ.ร.บ.รองรับ การศึกษาสำหรับคนพิการ ยังไม่เข้าที่
ถ้ามองเรื่องความก้าวหน้า ใน 9 ปีที่ผ่านมานั้น ส่วนใหญ่เป็นความก้าวหน้าในเชิงโครงสร้าง เช่น การหลอมรวมหน่วยงานให้เข้ามาเป็นกระทรวงเดียว จัดให้มีสำนักงานเขตพื้นที่ (สพท.) สำหรับในแง่ของกระบวนการของการบริหารจัดการที่จะต้องมากับโครงสร้างยังไม่ก้าวหน้า เช่น การกระจายอำนาจ ไม่ว่าจะเป็นเรื่องคน เรื่องเงิน เรื่องวิชาการ เรื่องการจัดการทั่วไป ไปยังสถานศึกษา ยังไม่เต็มที่ และการศึกษาจะสำเร็จได้ ต้องให้ทุกภาคส่วนเข้ามามีส่วนร่วม
นายวิจิตร กล่าวด้วยว่า เรื่องเร่งด่วนที่ต้องได้รับการแก้ไขอย่างเร็วที่สุด คือ การแก้ไขปัญหาการขาดแคลนครูและการพัฒนาครู ซึ่งเป็นหัวใจหลักและต้องทำให้ได้ อย่างเร็วที่สุด ที่สำคัญจะต้องประกันคุณภาพของครูได้ ว่า ครูที่ได้รับการพัฒนาด้วยวิธีการต่างๆ แล้วจะต้องสามารถนำไปสู่การปฏิบัติได้ และต้องใช้เทคโนโลยีสารสนเทศ เข้ามาเป็นเครื่องมือใหม่ของการจัดการศึกษา หมายความว่า การเรียนการสอนที่เคยใช้ปฏิสัมพันธ์ระหว่างครูกับเด็กเป็นหลักนั้น ตอนนี้จะต้องให้เด็กใช้เทคโนโลยีสารสนเทศ เพื่อเข้าถึงแหล่งความรู้ เพื่อให้รู้วิธีรู้ รู้วิธีเรียน รู้วิธีที่จะเข้าถึงแหล่งความรู้ รวมทั้งจะช่วยแก้ไขปัญหาการขาดแคลนครูในปัจจุบันได้
นายวิจิตร กล่าวว่า การปฏิรูปการศึกษา หมายถึงการเปลี่ยนแปลงที่สำคัญ 3 ส่วน คือ 1.การเปลี่ยนแปลงความคิด เป็นส่วนที่เป็นการพัฒนาระบบความคิด ซึ่งจะนำไปสู่สิ่งที่ดีกว่า ไม่ใช่มานั่งคิดกันในหมู่ผู้ที่เกี่ยวข้อง แต่ควรจะให้ทุกคนเข้ามามีส่วนร่วมในกระบวนการความคิดและอยู่ในระบบเดียวกัน 2.ระบบบริหารจัดการ ซึ่งขณะนี้มีเพียงรูปแบบเดียวเท่านั้น แต่กระบวนการบริหารจัดการ ไม่ว่าจะเป็นการมีส่วนร่วม หรือกระจายอำนาจ ก็ยังไปไม่ถึงและยังไม่ทำให้ร.ร.เข้มแข็งขึ้น และ 3.ระบบพฤติกรรม หมายถึงพฤติกรรมต้องเกิดการเปลี่ยนแปลงทั้งครู และผู้บริหาร ให้เป็นไปในทิศทางเดียวกัน
พร้อมกันนี้ ยังกล่าวถึงการนำหลักสูตรแกนกลาง (ฉบับปรับปรุง พ.ศ.2544) มาใช้นั้น ความถูกต้องแล้ว แต่ระบบการศึกษาที่จัดไว้มันไม่แตะระบบ มีระบบการประเมินวัดผลที่ยึดระบบหน่วยการเรียนหรือหน่วยกิตอยู่และแบ่งช่วงชั้น 6-3-3 (ประถมศึกษาปีที่ 1-6) (มัธยมศึกษาปีที่ 1-3) และ (มัธยมศึกษาปีที่ 4-6)
“จะปฏิรูปตัวหลักสูตรไม่ได้ ต้องปฏิรูประบบการศึกษาโยงเข้าสู่กระบวนการเรียนรู้ด้วย แต่ทำยังไม่ครบ ซึ่งแสดงให้เห็นว่ายังไม่เข้าใจในการเปลี่ยนแปลง เพราะที่ผ่านมายังยึดระบบการจัดการศึกษาแนวเดิม ตนมองว่า ระบบการศึกษาจึงเป็นเรื่องที่จะต้องทบทวน”
