ไทยคัดค้านกัมพูชาดันวาระเร่งด่วนปมชายแดนเข้าสู่ AIPA ชี้ ไม่ควรทำให้เป็นการเมือง เวทีพหุภาคีไม่ใช่ที่แก้ไขปัญหาทวิภาคี ย้ำ กลไก GBC–IOT ของอาเซียนเพียงพอและมีประสิทธิผล ตั้ง 3 เงื่อนไขชัด ถอนอาวุธ-เก็บทุ่นระเบิด-ปราบอาชญากรรม ก่อนเปิดด่าน
วันนี้ (18 ก.ย.) ผู้สื่อข่าวรายงานจากการประชุมสมัชชารัฐสภาอาเซียน (AIPA) ครั้งที่ 46 ณ กรุงกัวลาลัมเปอร์ ประเทศมาเลเซีย โดยในการประชุมคณะกรรมการบริหาร AIPA ซึ่งเป็นการหารือระดับผู้บริหารรัฐสภาจาก 10 ประเทศ เมื่อวันที่ 17 ก.ย.ที่ผ่านมา ได้มีการหยิบยกประเด็นความขัดแย้งชายแดนไทย-กัมพูชา ขึ้น มาเป็นวาระเร่งด่วน
ระหว่างการประชุม สมเด็จ ควร สุดารี ผู้แทนกัมพูชา ได้เสนอให้ที่ประชุมหารือปัญหาความขัดแย้งชายแดนไทย-กัมพูชา ในกรณีการขอเปิดด่านชายแดน แต่ปรากฏว่า นายรังสิมันต์ โรม ผู้แทนไทยได้ยกมือขอโต้แย้ง พร้อมกล่าวแสดงท่าทีของไทยว่า การนำเรื่องดังกล่าวเข้ามาในเวทีพหุภาคีไม่เหมาะสม
นายรังสิมันต์ กล่าวว่า ราชอาณาจักรไทยยืนยันการสนับสนุนความเป็นเอกภาพ ความสามัคคี และพันธกิจร่วมกันของอาเซียนในการธำรงไว้ซึ่งสันติภาพ โดยพร้อมเรียกร้องให้ลดระดับความตึงเครียดและฟื้นฟูความมั่นคงตามแนวชายแดนไทย-กัมพูชา แต่ไทยมีความจำเป็นต้องคัดค้านบทบัญญัติบางประการของร่างมติเรื่อง “การธำรงเอกภาพและหลักการของอาเซียนเพื่อความมั่นคงในภูมิภาคท่ามกลางความท้าทาย” ที่กัมพูชาเป็นผู้เสนอ
เขาระบุว่า ไทยและกัมพูชาได้หารือผ่านกลไกทวิภาคีมาอย่างต่อเนื่อง ทั้งในระดับสูงและการประชุมคณะกรรมการเขตแดนทั่วไป (GBC) ภายหลังการตกลงหยุดยิงเดือนกรกฎาคมที่ผ่านมา ซึ่ง GBC ได้รับการยกย่องว่าเป็นตัวอย่างความสำเร็จในการใช้กลไกทวิภาคีแก้ไขข้อขัดแย้ง อีกทั้งยังมีกลไกคณะกรรมการชายแดนภูมิภาคที่ทำงานอย่างมีประสิทธิภาพในด้านความมั่นคงและด้านมนุษยธรรม
เขาย้ำว่า การนำประเด็นทวิภาคีเข้าสู่เวทีพหุภาคี เสี่ยงทำให้ประเด็นนี้ถูกทำให้เป็นการเมือง และบั่นทอนความพยายามที่กำลังดำเนินอยู่ โดยไทยยืนยันว่าควรแก้ไขผ่านการเจรจาระหว่างกรุงเทพฯ-พนมเปญ ซึ่งเริ่มมีมาตรการสร้างความไว้วางใจอย่างจริงจังแล้ว
นอกจากนี้ ไทยยังให้ความสำคัญต่อบทบาทของคณะผู้สังเกตการณ์อาเซียน (ASEAN Observer Team – AOT) โดยย้ำว่า IOT ที่นำโดยอาเซียนเป็นกลไกที่มีประสิทธิผลที่สุดในการเฝ้าระวังการหยุดยิง และไม่จำเป็นต้องนำประเด็นดังกล่าวไปใส่ไว้ในร่างมติซ้ำอีก ซึ่งอาจทำให้มาตรการสร้างความเชื่อมั่นทวิภาคีถูกทำให้เป็นเรื่องการเมือง
สำหรับกรณีการปิดด่านชายแดน ร่างมติของกัมพูชามีข้อเรียกร้องให้ “ไทย-กัมพูชาเปิดพรมแดนโดยเร็วที่สุด” ซึ่งไทยเห็นด้วยกับเป้าหมายในการสร้างพื้นที่ชายแดนที่สงบสุขและรุ่งเรือง แต่ย้ำว่าการเปิดด่านจะเกิดขึ้นได้ก็ต่อเมื่อบรรลุเงื่อนไข 3 ประการ คือ (1) ถอนอาวุธหนักออกจากแนวชายแดน (2) ร่วมมือกวาดล้างทุ่นระเบิดและวัตถุระเบิดที่ยังไม่ระเบิด (3) ปราบปรามอาชญากรรมข้ามพรมแดนและเครือข่ายค้ามนุษย์ โดยไทยได้ดำเนินการแบ่งปันข่าวกรองเกี่ยวกับแหล่งปฏิบัติการมิจฉาชีพกว่า 50 แห่งให้กัมพูชาเพื่อความร่วมมือแล้ว
นายรังสิมันต์ ย้ำว่า ท่าทีของไทยมิใช่การท้าทาย หากแต่เป็นความรับผิดชอบต่อสันติภาพและประชาชนชายแดน ไทยยังคงยึดมั่นในข้อตกลงหยุดยิง การดูแลชุมชนชายแดน และความเป็นเอกภาพของอาเซียน พร้อมทำงานอย่างไม่หยุดยั้งเพื่อฟื้นฟูความปกติสุขในพื้นที่ โดยไทยพร้อมเจรจาอย่างสุจริตบนแนวทางทวิภาคี
ท้ายที่สุด ที่ประชุมได้มีมติตีตกข้อเสนอวาระเร่งด่วนของกัมพูชา ตามที่ผู้แทนไทยทักท้วง โดยบรรยากาศการประชุมเป็นไปอย่างตึงเครียด รายงานระบุว่า สมเด็จ ควร สุดารี มีสีหน้ากังวลถึงขั้นยกมือกุมขมับในบางช่วง ขณะที่ประธานสภาผู้แทนราษฎรมาเลเซียเปิดโอกาสให้นายรังสิมันต์กล่าวความเห็น และถึงกับพยักหน้ารับตลอดการชี้แจง
