กมธ.ชำเรารัฐธรรมนูญถกที่มา ส.ว.สนุกมือ หั่นวาระเหลือ 4 ปี เปิดทางสมาชิกสภาท้องถิ่นไต่เต้าสภาสูง “หมอเหวง-สุนัย-วรชัย” เพี้ยนจัดให้ ส.ว.เป็นรัฐมนตรีได้ทันทีไม่ต้องรอ 2 ปี อ้างไม่ควรไปจำกัดเสรีภาพ หนำซ้ำ กมธ.เสียงส่วนใหญ่เอาแต่ได้ ยุส่งให้ลง ส.ส.ได้ แต่กฤษฎีกาเบรก ย้ำขัดรัฐธรรมนูญ
วันนี้ (30 เม.ย.) ที่รัฐสภา มีการประชุมคณะกรรมาธิการพิจารณาร่างรัฐธรรมนูญแห่งราชอาณาจักรไทย แก้ไขเพิ่มเติม (ฉบับที่ ...) พ.ศ. ... เกี่ยวกับที่มาของสมาชิกวุฒิสภา ที่มีนายสามารถ แก้วมีชัย ส.ส.เชียงราย พรรคเพื่อไทย เป็นประธานการประชุม โดยก่อนเข้าวาระการประชุม นายสาธิต ปิตุเตชะ ส.ส.ระยอง พรรคประชาธิปัตย์ เสนอให้ผู้คณะกรรมาธิการที่มีความประสงค์จะสงวนความเห็นในมาตราใดก็ตาม ให้จัดทำเป็นเอกสารให้ชัดเจนส่งเลขานุการคณะกรรมาธิการเพื่อป้องกันการสับสนในการอภิปรายรายมาตราในวาระที่ 3
ส่วนการพิจารณาแก้ไขเพิ่มเติมร่างรัฐธรรมนูญนั้น ในมาตรา 115 ที่บัญญัติเกี่ยวกับคุณสมบัติของผู้มีสิทธิสมัครรับเลือกตั้งเป็นสมาชิกวุฒิสภา คณะกรรมาธิการเสียงข้างมากมีมติตัดข้อความในวงเล็บห้า (5) ที่บัญญัติห้ามไม่ให้บุพการี คู่สมรส หรือบุตรของสมาชิกสภาผู้แทนราษฎรหรือผู้ดำรงตำแหน่งทางการเมืองมีสิทธิลงสมัครรับเลือกตั้งเป็นสมาชิกวุฒิสภา ทั้งนี้ มีนายมงคล ศรีคำแหง ส.ว.สรรหา ขอสงวนความเห็น โดยเห็นด้วยกับการตัดข้อความตามวงเล็บห้าทั้งหมดยกเว้นในส่วนของคู่สมรสที่คิดว่าไม่สมควรตัดออกเพื่อป้องกันสภาผัวเมีย
ส่วนในวงเล็บหก (6) ที่บัญญัติว่า ไม่ให้สมาชิกหรือผู้ดำรงตำแหน่งทางการเมือง หรือเคยเป็นมาแล้วแต่ยังไม่พ้น 5 ปีไม่มีสิทธิลงสมัครรับเลือกตั้งเป็นสมาชิกวุฒิสภานั้น คณะกรรมาธิการส่วนใหญ่เห็นควรให้ตัดข้อความในส่วนที่ระบุว่าเคยเป็นมาแล้วแต่ไม่ครบ 5 ปีออก ซึ่งหมายความว่าบุคคลที่พ้นจากการเป็นสมาชิกพรรคการเมืองหรือผู้ดำรงตำแหน่งทางการเมืองแล้วนั้นสามารถลงสมัครรับเลือกตั้งเป็นสมาชิกวุฒิสภาได้ทันที ทั้งนี้ นายชิณวรณ์ บุณยเกียรติ ส.ส.นครศรีธรรมราช พรรคประชาธิปัตย์ ขอสงวนความเห็นโดยเห็นว่าควรให้สมาชิกพรรคหรือผู้ดำรงตำแหน่งทางการเมืองพ้นสภาพมาอย่างน้อย 2 ปีก่อนมีสิทธิลงสมัครรับเลือกตั้งเป็นสมาชิกวุฒิสภา
ส่วนในวงเล็บเจ็ด (7) ที่บัญญัติไม่ให้สมาชิกสภาผู้แทนราษฎร หรือเคยเป็นสมาชิกสภาผู้แทนราษฎรและพ้นสภาพแล้วเกิน 5 ปีจึงจะสามารถลงสมัครรับเลือกตั้งเป็นสมาชิกวุฒิสภาได้ โดยคณะกรรมาธิการเสียงส่วนใหญ่เห็นควรให้ตัดข้อความคงเหลือไว้เพียงการห้ามไม่ให้ผู้ที่ดำรงตำแหน่งสมาชิกสภาผู้แทนราษฎรในขณะนั้นลงสมัครรับเลือกตั้งเป็นสมาชิกวุฒิสภา ทั้งนี้ นายชำนิ ศักดิเศรษฐ์ ส.ส.บัญชีรายชื่อพรรคประชาธิปัตย์ ขอสงวนความเห็น โดยเห็นควรให้ผู้เคยดำรงตำแหน่งสมาชิกสภาผู้แทนราษฎรต้องพ้นสภาพอย่างน้อย 2 ปีจึงจะสามารถลงสมัครรับเลือกตั้งเป็นสมาชิกวุฒิสภาได้
และในวงเล็บเก้า (9) ที่บัญญัติห้ามไม่ให้รัฐมนตรีหรือผู้ดำรงตำแหน่งทางการเมืองอื่นๆ ที่ไม่ใช่สมาชิกวุฒิสภา สมาชิกสภาท้องถิ่น หรือผู้บริหารท้องถิ่น หรือเคยเป็นแต่ต้องพ้นสภาพแล้วเกิน 5 ปีจึงจะมีสิทธิลงสมัครรับเลือกตั้งเป็นสมาชิกวุฒิสภา โดยคณะกรรมาธิการเสียงส่วนใหญ่เห็นควรให้ตัดข้อความคงเหลือเพียงการห้ามไม่ให้รัฐมนตรีหรือผู้ดำรงตำแหน่งทางการเมืองอื่นๆ ที่ไม่ใช่สมาชิกวุฒิสภา สมาชิกสภาท้องถิ่น มีสิทธิลงสมัครรับเลือกตั้งเป็นสมาชิกวุฒิสภา
ทั้งนี้ นายศุภชัย ใจสมุทร ส.ส.บัญชีรายชื่อพรรคภูมิใจไทย เห็นว่า ผู้ที่เคยดำรงตำแหน่งรัฐมนตรีควรเว้นวรรคอย่างน้อย 2 ปี ก่อนมีสิทธิลงสมัครรับเลือกตั้งเป็นสมาชิกวุฒิสภา เพราะเกรงว่าสมาชิกวุฒิสภาจะทำตัวให้เป็นที่รักของรัฐบาลเพื่อหวังผลในการเป็นรัฐมนตรี ด้านนายสุนัย จุลพงศธร ส.ส.บัญชีรายชื่อพรรคเพื่อไทย เห็นว่าควรเคารพในหลักของเสรีภาพโดยไม่ควรไปจำกัดสิทธิของวุฒิสภาในการทำหน้าที่ทางการเมือง และหลักสิทธิพลเมือง โดยประชาชนสามารถตัดสินใจเองได้ว่าจะเลือกวุฒิสภาที่มีพฤติกรรมโน้มเอียงเพื่อหวังผลทางการเมืองหรือไม่
นอกจากนี้ การพิจารณาแก้ไขเพิ่มเติมร่างรัฐธรรมนูญ ในมาตรา 116 ซึ่งระบุให้คงข้อความในวรรคที่ 1 ตามมาตรา 116 ในรัฐธรรมนูญ 2550 ที่บัญญัติว่า สมาชิกวุฒิสภาจะเป็นรัฐมนตรีหรือผู้ดำรงตำแหน่งทางการเมืองอื่น หรือผู้ดำรงตำแหน่งตามองค์กรอิสระตามรัฐธรรมนูญมิได้ แต่ให้ตัดข้อความในวรรคที่ 2 ที่บัญญัติว่า บุคคลผู้เคยเป็นสมาชิกวุฒิสภาและสมาชิกสภาพสิ้นสุดลงมาแล้วยังไม่เกิน 2 ปี จะเป็นรัฐมนตรีหรือผู้ดำรงตำแหน่งทางการเมืองอื่นไม่ได้ โดยให้แก้ไขเป็น “บุคคลผู้เคยดำรงตำแหน่งสมาชิกวุฒิสภาและสมาชิกสภาพสิ้นสุดลงมาแล้ว ยังไม่เกิน 2 ปี จะเป็นรัฐมนตรีหรือผู้ดำรงตำแหน่งทางการเมืองซึ่งมิใช่วุฒิสภามิได้” ซึ่งหมายความว่าในร่างรัฐธรรมนูญฉบับนี้อนุญาตให้สมาชิกวุฒิสภาที่พ้นจากตำแหน่งมาแล้วเกินสองปีสามารถลงสมัครรับเลือกตั้งเป็นสมาชิกวุฒิสภาได้
โดยนายวรชัย เหมะ ส.ส.สมุทรปราการ พรรคเพื่อไทย นายสุนัย จุลพงศธร ส.ส.บัญชีรายชื่อ พรรคเพื่อไทย นายมงคล ศรีคำแหง ส.ว.สรรหา นายแพทย์เหวง โตจิราการ ส.ส.บัญชีรายชื่อ พรรคเพื่อไทย เห็นว่าไม่ควรไปจำกัดเสรีภาพของวุฒิสภาในการทำงานการเมือง โดยเห็นควรให้สามารถดำรงตำแหน่งรัฐมนตรีหรือตำแหน่งทางการเมืองอื่นๆ ได้ด้วย แต่ทั้งนี้เจ้าหน้าที่กฤษฎีกาชี้แจงว่าไม่สามารถทำได้ เพราะจะขัดต่อรัฐธรรมนูญ มาตรา 174 (6) ที่ระบุให้สมาชิกวุฒิสภาต้องพ้นจากตำแหน่งมาก่อน 2 ปีจึงจะสามารถดำรงตำแหน่งเป็นรัฐมนตรีได้
จากนั้นคณะกรรมาธิการเสียงส่วนใหญ่เห็นควรให้สมาชิกวุฒิสภาที่พ้นจากตำแหน่งสามารถลงสมัครเป็นสมาชิกสภาผู้แทนราษฎร หรือสมาชิกวุฒิสภาก็ได้ แต่ทั้งนี้เจ้าหน้าที่กฤษฎีกาได้ชี้แจงว่าไม่สามารถทำได้เนื่องจากจะขัดรัฐธรรมนูญมาตรา 102 (10) ที่ระบุว่า ผู้ที่จะเป็นสมาชิกสภาผู้แทนราษฎรจะต้องพ้นสภาพจากการเป็นสมาชิกวุฒิสภามาแล้วอย่างน้อย 2 ปี ท้ายที่สุดคณะกรรมาธิการเสียงส่วนใหญ่จึงยกมือเห็นด้วยตามข้อความในร่างเดิม แต่ขอสงวนความเห็นเพื่อชี้แจงต่อรัฐสภาในการระบุให้สมาชิกวุฒิสภาที่พ้นจากตำแหน่งสามารถไปลงสมัครรับเลือกตั้งสมาชิกสภาท้องถิ่นหรือผู้บริหารท้องถิ่นได้
ทั้งนี้ ในช่วงบายของการประชุม ได้เข้าสู่การพิจารณามาตรา 7 ที่แก้ไขมาตรา 117 และ 118 โดยให้สมาชิกภาพวุฒิสภานับแต่วันเลือกตั้งและให้วาระของวุฒิสภามีกำหนด คราวละ 6 ปี ซึ่งกรรมาธิการเสียงข้างมาก เห็นพ้องให้ปรับแก้วาระการดำรงตำแหน่งของ ส.ว. ให้อยู่ในตำแหน่งคราวละ 4 ปี ตามที่นางเปล่งมณี เร่งสมบูรณ์สุข สงวนคำแปรญัตติไว้ ขณะที่มาตรา 118 ให้คงไว้ตามร่างเดิม คือ การกำหนดวันเลือกตั้งทั่วไปภายใน 30 วันหลังวาระวุฒิสภาสิ้นลง และต้องเป็นการเลือกตั้งทั่วไปวันเดียวกันทั่วราชอาณาจักร
