มังกรผลัดแผ่นดิน เมื่ออำนาจเปลี่ยนมือ

สิบปีที่แล้ว วริษฐ์ ลิ้มทองกุล ตัดสินใจเดินทางไปเรียนหนังสือที่สาธารณรัฐประชาชนจีน ตอนนั้นคือปลายปี 2545 จีนกำลังถ่ายโอนอำนาจจากผู้นำรุ่นที่ 3 คือ เจียงเจ๋อหมินไปสู่ผู้นำรุ่นที่ 4 คือหูจิ่นเทา และเวินเจียเป่า

ปลายปีนี้ มังกรถึงเวลาผลัดแผ่นดินอีกครั้งหนึ่ง ตามวาระทุกๆ 10 ปี เปลี่ยนผู้นำ ซึ่งจะขึ้นมาเป็นเลขาธิการพรรคคอมมิวนิสต์จีน ซึ่งควบทั้งตำแหน่งประธานาธิบดี และประธานคณะกรรมการทหารกลางกันครั้งหนึ่ง หูจิ่นเทา และเวินเจียเป่า ซึ่งเป็นนายกรัฐมนตรีจะส่งไม้ต่อให้ผู้นำรุ่นที่ 5 ซึ่งคาดว่าคงไม่พ้นไปจากสีจิ้นผิง ที่ปัจจุบันเป็นรองประธานาธิบดีจะก้าวขึ้นมาเป็นผู้นำหมายเลข 1 ของจีนในช่วง 10 ปีข้างหน้า

ในช่วง 10 ปีที่ผ่านมา วริษฐ์ศึกษา เกาะติดความเปลี่ยนแปลงของจีนในทุกๆ ด้าน ทั้งโดยการเดินทางไปสัมผัสจีนในมิติหลากหลายด้วยตัวเอง ทั้งโดยการติดตามข้อมูลข่าวสารเรื่องจีนอย่างต่อเนื่อง ในฐานะนักเรียนจีนและนักข่าว จนอาจกล่าวได้ว่า เขาเป็นหนึ่งในคนรุ่นใหม่เพียงไม่กี่คนที่มิใช่นักวิชาการที่รู้ในเรื่องจีนมากที่สุดคนหนึ่ง

ความสนใจและความรู้นี้ถูกถ่ายทอด แบ่งปันให้กับผู้ที่ใฝ่รู้ในเรื่องจีนในรูปของบทความ และหนังสือรวมเล่มเกี่ยวกับเศรษฐกิจ การเมือง วัฒนธรรม การท่องเที่ยวจีน รวมแล้วกว่า 10 เล่ม อาทิ จากบางกอกถึงปักกิ่ง มังกรถลาคลื่นโลกานุวัตร มังกรฝ่าวิกฤติ จนถีงเล่มล่าสุดคือ มังกรผลัดแผ่นดิน ซึ่งเป็นการรวมบทความเรื่องจีนในรอบ 2 ปีของเขา โดยมี สำนักพิมพ์ ผู้จัดการ 360 องศา เป็นผู้จัดพิมพ์

แน่นอนว่าเรื่องที่เด่นที่สุดเรื่องหนึ่งและอยู่ในความสนใจของผู้สนใจความเปลี่ยนแปลงของจีนคือการถ่ายโอนอำนาจจากผู้นำรุ่นที่ 4 ไปสู่รุ่นที่ 5 “จีนกับความท้าทายของผู้นำรุ่นที่ 5”จึงถูกเลือกให้เป็นเรื่องแรกของหนังสือเล่มนี้ เพื่อที่จะให้ภาพโดยสังเขปของการเปลี่ยนถ่ายอำนาจผู้นำจีนในยุคต่างๆ และเจาะลงรายละเอียดในผู้นำยุคที่ 4 ของหูจิ่นเทา และเวินเจียเป่า ซึ่งแบ่งออกเป็น 2 ขั้ว คือ กลุ่มอีลิท หรือ กลุ่มลูกท่านหลานเธอ กับกลุ่มประชานิยม ที่เป็นสมาชิกพรรคทั่วๆ ไป แต่มีความสามารถ และทุ่มเทอุทิศตัวทำวงานกับพรรคจนสามรรถไต่เต้าจากผู้ปฏิบัติงานระดับล่างขึ้นมาเป็นแกนนำสูงสุดของพรรคได้

สำหรับผู้ที่อยากจะรู้จักผู้นำคนใหม่ของจีนต่อจากหูจิ่นเทา ว่ามีพื้นเพมาจากไหน มีความคิดที่แตกต่างไปจากผู้นำคนที่เขาจะรับช่วงต่ออย่างไร อ่านเรื่อง “สีจิ้นผิง รัชทายาทแดนมังกร”แล้ว นอกจากจะทำให้ทราบถึงประวัติความเป็นมาของเขาแล้ว ยังได้รู้ว่า “เผิงลี่หยวน”ว่าที่สตรีหมายเลขหนึ่งแห่งทำเนียบจงหนานไห่นั้น เป็นนักร้องโอเปร่า ประจำกองทัพปลดแอกประชาชนจีนที่มีชื่อเสียงโด่งดัง คนจีนรู้จักมากกว่าสามีของเธอด้วยซ้ำ

คนจีนโดยเฉพาะชนชั้นกลางก็เหมือนคนชาติอื่นๆ ในประเทศ “เพิ่งเกิด”ซึ่งมีการเจริญเติบโตทางเศรษฐกิจสูง ที่มีวิถีชีวิตโน้มเอียงไปในทาง “บริโภคนิยม”และ “วัตถุนิยม” เรื่อง “เมื่อคนจีนขอโชว์ออฟ” “แบรนด์เนมในใจจีน” สะท้อนให้เห็นถึงส่วนหนึ่งของไลฟ์สไตล์คนจีนในยุคนี้

หนังสือ “มังกรผลัดแผ่นดิน”ยังมีภาคผนวกที่น่าสนใจมาก เพราะเป็นปาฐกถาของนายกวนมู่ เอกอัครราชฑูตจีนประจำประเทศไทย ในงานสัมมนาที่จัดขึ้นโดยนิตยสารผู้จัดการรายเดือน ที่เป็นการแสดงวิสัยทัศน์ของจีนในเรื่องการสร้างเครือข่ายคมนาคม ระหว่างจีนกับอาเซียนทั้งถนนและทางรถไฟ โดยเฉพาะโครงการรถไฟความเร็วสูงจีน-ลาว-ไทย

ภาคผนวก 2 “10 อรหันต์ผู้นำจีนรุ่นที่ 2” กล่าวถึงประวัติความเป็นมา ความคิดทางการเมือง และเศรษฐกิจของกลุ่มผู้นำรุ่นใหม่ 10 คนที่คาดว่าจะสืบทอดอำนาจต่อจากผู้นำรุ่นที่ 4 ในเดือนตุลาคมปีนี้

60 ปีที่ผ่านมา ประเทศจีนมีผู้นำสูงสุดมาแล้ว 4 รุ่น ปีหน้า จีนจะมีผู้นำรุ่นที่ 5 คือ สีจิ้นผิ ง และ หลี่เค่อเฉียง ยุคมังกรผลัดแผ่นดิน ที่มีนัยสำคัญและท้าทายในทศวรรษหน้า จีนจะเปลี่ยนแปลงดุลอำนาจโลกอย่างไร หนังสือเล่มนี้จะเป็นเครื่องมือทีช่วยให้ผู้อ่าน ปะติดปะต่ออดีตที่ผ่านมา 10 ปีของจีนเข้ากับอนาคตในช่วง 10 ปีข้างหน้าได้ง่ายขึ้น